Atmanand Prakash Pustak 099 Ank 06

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

[ ૩
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૬, ૧૬ એપ્રિલ ૨૦૦૨] આ મારું અને આ તારું છે. ભ. મહાવીરે હિંસાના માટે આપણે ઉત્સુક હોઈએ. સૂક્ષ્મ સ્વરૂપનો વિચાર કર્યો છે. કોઈને મારી
આ બધા સૂત્રો જીવન માટેના ઉપયોગી નાખવાથી જ હિંસા થતી નથી. કામ, ક્રોધ, મોહ,
સૂત્રો છે. જીવનના તમામ વહેવારમાં તે યથાર્થ લોભ અને પરિગ્રહ પણ હિંસાના સ્વરૂપો છે.
છે. ક્રોધ, લોભ, મોહ, પરિગ્રહ, સુખ–દુઃખ, વસ્તુઓ અને વ્યક્તિઓ પરનું આધિપત્ય એ પણ
અપેક્ષા આ બધુ પાર કરીને માણસે કેવી રીતે હિંસા છે. જો માલિકીનો ભાવ ખતમ થઈ જાય
જીવવું એ મહાવીર દર્શને બતાવ્યું છે. જીવનના તો પરિગ્રહ પણ રહે નહીં અને હિંસા પણ રહે
સંદર્ભમાં આપણે મહાવીરદર્શનની ઝલક જોઈ, નહિ. ભગવાન મહાવીરે કહ્યું છે કે તમામ જીવો
હવે આપણે વિશ્વની દૃષ્ટિએ તેનું શું મહત્ત્વ છે પ્રત્યે આત્મવત ભાવ રાખો. જેવું તમે ઈચ્છો છો
તેનો ખ્યાલ કરીએ. તેવું બીજા પ્રત્યે દાખવો. પ્રાણીમાત્ર સુખ ઇચ્છે છે, આ સુખનો ભાવ સ્વભાવગત છે.
દુનિયાના મોટાભાગના ધર્મસેવાના ધર્મો છે.
જૈન ધર્મે આત્મકલ્યાણ પર ભાર મૂક્યો છે. આમ જૈન ધર્મમાં કહ્યું છે કે જીવ વહો અપ્પ
છતાં જૈન ધર્મમાં સેવાનો જે ખ્યાલ કરવામાં વો. કોઈપણ જીવની હત્યા એ પોતાની હત્યા
આવ્યો છે તે અનોખો છે. આ સેવાનો ખરો અર્થ છે. જીવદયા એ આપણી પોતાની દયા છે.
હજુ લોકોને સમજાયો નથી. જૈન ધર્મ કહે છે ભ. મહાવીરે કહ્યું છે કે તમે પોતાના માટે | વૈયાવૃત-સેવા એ શ્રાવકનું પરમ કર્તવ્ય છે, પરંતુ ઇચ્છો છો તે બીજાના માટે પણ ઇચ્છો અને જે | આમાંથી કશું મેળવવાનું નથી કે કશી અપેક્ષા તમારા માટે ઇચ્છતા નથી એ બીજા માટે પણ ન | રાખવાની નથી. સેવા દ્વારા પુણ્ય મળશે. સેવા ઈચ્છો. જિન શાસનનો આ મુખ્ય સાર છે. | દ્વારા મોક્ષ મળશે એવો અર્થ અન્ય ધર્મોએ બતાવ્યો તીર્થકરનો આ ઉપદેશ છે. આ સૂત્રમાં ભ. | છે. આમાં સેવા સાધના છે અને મુક્તિ સાધ્ય છે. મહાવીરે ઇચ્છાની ધારને નાબૂદ કરી છે. આપણે | આમા સેવાનું પ્રયોજન રહેલું છે. સેવાની આ જેવું ઇચ્છીએ એવું બીજા માટે ઇચ્છવાનું હોય તો | ધારણા વાસનપ્રેરિત છે. મહાવીરનો સેવાનો અર્થ ઇચ્છાનો કશો અર્થ રહે નહીં.
છે જેમાં કોઈપણ જાતનું પ્રયોજન નહીં હોવું ભ. મહાવીરે એક મહત્ત્વપૂર્ણ વાત કહી છે. | જોઈએ. જેમાં કોઈ હેતુ હોય, જેમાં કાંઈ મળવાનું તમે તમારા શત્રુ છો અને તમે તમારા મિત્ર છો. શું હોય તેને સેવા ગણી શકાય નહીં. સેવા એકદમ કોઈ બીજો શત્રુ નથી. તમે યોગ્ય માર્ગે ચાલો છો | નિષ્ઠયોજન અને હેતુવિહીન હોવી જોઈએ. ત્યારે તમે તમારા મિત્ર છો અને ખોટા માર્ગે જૈનધર્મનું મહત્ત્વનું પ્રદાન શાકાહાર છે. ચાલો છો ત્યારે તમે તમારા દુશ્મન છો. આપણે | આહાર માટે કોઈપણ જાતની હિંસાનો નિષેધ છે. જયારે ક્રોધ કરીએ છીએ ત્યારે સામા માણસને | શાકાહાર આરોગ્ય માટે પણ ખૂબ જ ઉપયોગી છે દુઃખ પહોંચે છે કે કેમ તે નિશ્ચિત નથી, પરંતુ એવું હવે દુનિયાના લોકો માનતા થયા છે અને આપણને પોતાને દુ:ખ પહોંચે છે તેમાં કોઈ શંકા | શાકાહાર તરફથી ઝુંબેશ આગળ વળી છે. નથી. ક્રોધ શાંત બનીને થઈ શકતો નથી, એને | શાકાહારથી આહાર માટે મોટા પાયા પર થતી માટે ઉકળવું પડે છે. સુખ અને દુઃખ કોઈ, હિંસાને રોકી શકાય તેમ છે. જૈન ધર્મે પર્યાવરણ આપણને આપી શકતું નથી સિવાય કે તે લેવા | પર સવિશેષ ભાર મૂક્યો છે. મહાવીરે કહ્યું છે કે