________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૬, ૧૬ એપ્રિલ ૨૦૦૨ ]
યોગી ન બનો તો ઉપયોગી તો બનો જ
પ્રત્યેક પુષ્પને ત્રણ તબક્કા અવશ્યમેવ પસાર કરવા જ પડે છે. પ્રથમ તબક્કો છે તાજી તાજી કુમળી કળીસ્વરૂપનો, દ્વિતીય તબક્કો છે પૂર્ણ પાંખડીએ વિકસિત થઈને ચોમેર પમરાટ પ્રસરાવવાનો, અને ત્રીજો તબક્કો છે સમય આવ્યે ખરી જઈને માટીમાં મળી જવાનો. કોઈપણ પુષ્પ સદા કાળ ખીલી રહીને ખરવાની દુ:ખદ ક્ષણોથી દૂર રહે, એવું કદી બનતું નથી. વસ્તુસ્થિતિ આ હોવા પછી તેજ પુષ્પનું અસ્તિત્વ સાર્થક બને કે જે અન્યોને ઉપયોગમાં આવ્યા વિના કાળ પર જ કરમાઈને વિદાય થઈ જાય એનું જીવન નિરર્થક લેખાય.....
જે ન્યાય પુષ્પને લાગુ પડે છે, એજ ન્યાય માનવીને ય લાગુ પડે છે. એને પણ ત્રણ તબક્કા- માંથી પસાર થવું પડે છે. પ્રથમ તબક્કો છે કુમળી કળી જેવા શૈશવનો, બીજો તબક્કો છે વિકાસની અવસ્થા સમા યૌવનનો, અને ત્રીજો તબક્કો છે વૃદ્ધાવસ્થામાં ઘેરાતા જઈને મૃત્યુનો સમય આવ્યે માટીમાં મળી જવાનો.
|
|
|
એક પણ માનવી આ સૃષ્ટિમાં એવો જન્મ્યો નથી કે મૃત્યુની ક્ષણથી બચી શકે અને શરીરને સદાકાળ ટકાવી શકે અરે ! સંસ્કૃતભાષાના વિદ્વાનો તો શરીરની વ્યાખ્યા જ એ કરે છે કે જે નાશ પામે તેનું નામ શરીર. ક્ષીર્વતે કૃતિ શરીરમ્!! શરીર જો ત્યાગ દ્વારા નહિ ઘસાય, તો ય એ રગ આદિ દ્વારા ઘસારો જ અને અંત નષ્ટ--વિનષ્ટ થશેજ. વસ્તુસ્થિતિ આ હોવા પછી તેજ માનવીનું જીવન સાર્થક ગણાય કે જે અન્યોને કોઈપણ રીતે ઉપયોગી નીવડે. જે માનવીનું જીવન કોઈનેય ઉપયોગી થયા વિના, વનમાં ખીલેલ ગુલાબની જેમ, ખતમ થઈ જાય એનું જીવન પણ નિરર્થક જ ગણાય...
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૧
આવું નિરુપયોગી નિરર્થક જીવન જીવનારાની હાલત પેલી પંક્તિમાં હૂં..બ..હૂ દર્શાવાઈ છે કે ‘વત્તપન શ્વેતમેં હોવા, નવાની નિંમર સોયા, વુઢાપા વૈવાર રોયા.....'
આપણે નિરુપયોગી જીવન જીવીને આ પંક્તિને અનુરૂપ ન બનીએ. બલ્કે ઉપયોગી જીવન જીવીને સાર્થકતાની કક્ષા પ્રાપ્ત કરીએ. વાંચી છે ગુજરાતના મૂક લોકસેવક રવિશંકર મહારાજના જીવનની પેલી ઘટના?
રવિશંકર મહારાજે જ્યારે મહેમદાવાદમાં રાષ્ટ્રીય શાળા ચલાવવાનું અભિયાન આદર્યું હતું ત્યારની વાત. એ સમયે “સ્વરાજ્ય મારો જન્મસિદ્ધ હક્ક છે'ની બુલંદ ઘોષણા કરનાર લોકમાન્યતિલક દિવંગત થયા હતા અને એમની
સ્મૃતિમાં ગાંધીજીએ એ કાળમાં રૂા. એક કરોડના ‘તિલક સ્મારક નિધિ'નું એલાન આપ્યું હતું. રવિશંકર મહારાજે એમાં રૂા. દશ હજાર એકત્ર કરવાની જવાબદારી સ્વીકારી. પછી એમણે મનોમન વિચાર્યું કે આ ફાળાની શરુઆત સર્વપ્રથમ મારેજ કરવી જોઈએ.
એ માટે એમણે ધર્મપત્ની સૂરજબેન સમક્ષ ભાવના વ્યક્ત કરી કે આપણે મકાન તથા ખેતરનો થોડો ભાગ વેચીનેય આ ફંડમાં આપણો હિસ્સો નોંધાવીએ. સૂરજબેન ભાવનાશીલ સન્નારી હતા. કિંતુ એમની નજર સમક્ષ નાનાં બાળકોના ભાવિનો વિચાર પણ હતો. તેથી વિસામણમાં મુકાઈ ગયા. તત્કાલ સંમતિ યા અસંમતિ ન દર્શાવી શક્યા.
For Private And Personal Use Only
રવિશંકર મહારાજે એ મૂંઝવણ પરખી લીધી. એમણે પત્ની પર લેશ પણ દબાણ ન કર્યું. બલ્કે મનોમંથન આદર્યું. એમાં તેઓ એ નિર્ણય
