________________
(શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ સમાજના પાયાના સિદ્ધાંતોમાં કઈ પરિ આવ્યો છે કે લોકે તે કુરિવાજોને ત્યાગ કરવામાં વતન થતું નથી, પરંતુ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ખચકાટ અનુભવે છે. પરિસ્થિતિ અનુસાર એના બાહ્ય રૂપમાં પરિ- વાસ્તવમાં આ રીતરિવાજોને ધર્મ સાથે કોઈ વતન કરતા રહેવું જોઈએ. આમ થાય તે જ વિશિષ્ટ સંબંધ નથી, બલકે આવા અહિતકર સમાજોદ્ધારનું કામ સતત્ ચાલુ રહે છે. ઋતુ અને સમાજના પછાતવર્ગો માટે ત્રાસદાયક પ્રમાણે પહેરવેશ બદલવા છતાં વ્યક્તિમાં કઈ રીતરિવાજોને વળગી રહેવાથી અધમ જ થાય પરિવર્તન થતું નથી, એ જ રીતે સમાજમાં છે. જેમ કે અસ્પૃશ્યતાની માન્યતા હરિજનને સામાજિક પ્રથાઓમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને અડી જવાથી ધમ જતો રહે, એ કુરિવાજ કેટલે ભાવ અનુસાર પરિવર્તન થવા છતાં પણ સમાજ ભયંકર, યુગવિરોધી અને અસમાનતાના અનિષ્ટને તે એને એ જ રહે છે. બકે સમાજના જીવન વધારનારો છે. પોતાના મૃત સંબંધીની પાછળ ઉન્નત બને છે. આથી સમાજોદ્ધાર માટે આ તત્વ
મહિનાઓ સુધી રડવાથી અને છાતી કૂટવાની તે અનિવાર્ય છે. આવા શુભ સંકલપના બળ
આ કુપ્રથા પણ સમાજનું ૫છાતપણું સૂચવે છે.
આવા કુરિવાજોને શોધી શોધીને સમાજમાંથી પર જ સમાજ સુર્દઢ બને છે.
હકાલપટ્ટી આપવી જોઈએ. વર્તમાન યુગ ક્રાંતિને યુગ છે. આ યુગમાં કેટલીક હાનિકારક પ્રથાઓ પાશ્ચાત્ય સભ્યમાનવ-જીવનનાં બધાં ક્ષેત્રમાં ક્રાંતિકારી પરિ. તાના પ્રવાહની સાથે સમાજમાં કયાંક કયાંક વર્તન થઈ રહ્યા છે. અસંભવ લાગતી વસ્તુઓ પ્રવેશેલી જોવા મળે છે. જેમ કે લગ્ન પૂર્વે સંભવ થવા લાગી છે. રાજનૈતિક, આર્થિક વગેરે છોકરા-છોકરીના થતા અતિ સંપર્કો. આવી ક્ષેત્રોમાં ક્રાંતિ થઈ રહી છે અને સામાજિક ક્ષેત્ર કુપ્રથાઓ ભારતીય સંસ્કૃતિ અને નીતિની વિરૂદ્ધ પણ ક્રાંતિની અસરથી મુક્ત રહી શકયું નથી. હેવાથી સમાજમાં ત્યાજ્ય હેવી જોઈએ. આમ આમ છતાં એમ કહેવું જોઈએ કે સામાજિક સમાજ માટે હાનિકારક, અહિતકર, ખર્ચાળ, ક્ષેત્રમાં સંતોષજનક સુધારા નથી થયા. વિકાસઘાતક, ભારતીય સંસ્કૃતિ અને નીતિની કેટલીય સામાજિક પ્રથાઓમાં નવા જમાના વિરૂદ્ધ અને યુગથી વિરોધી, વર્તમાન યુગ માટે પ્રમાણે કરાયેલા સુધારા ધમની ઉપેક્ષા કરીને અનાવશ્યક એવા રીતરિવાજે અથવા તે તદન કરાયા છે. કેટલીક જગાએ અહિતકર એવા જના વ્યર્થ કે વિકૃતયુક્ત કુપ્રથાઓમાં અવશ્ય પરિ રીતરિવાજો સાથે ધમને એવી રીતે જોડી દેવામાં વર્તન કરવું જોઈએ.
[કમશઃ]
સફળતાની ચાવી
સફળતા માટે પાયાની જરૂર છે એકાગ્રતાની આપણું મન ચંચળ છે પણ તેને એકાગ્ર કરો. ચિત્તને એક જ વસ્તુ પર સ્થિર કરે. પ્રશ્ન ઉભું થાય ત્યાં કેઈને પૂછતાં શરમ ન અનુભવે. નજર સમક્ષ સફળતાના ફળને લટકતું રાખે. વિજય અચૂક મળશે જ..........
