________________
નવેમ્બર-ડીસેમ્બર : ૯૮] એને તેમને યોગ્ય કામ સંપાવું જોઈએ અને ઘણું ઉચ અને મહત્વપૂર્ણ હતું, પરંતુ તેમણે પણ પિતાને સેંપાયેલું કામ કરવું જ્યારથી તે નીચી કક્ષાની અને ધૃણાસ્પદ જોઈએ, આમ ન થાય તે સમગ્ર સમાજની ગણાવા લાગી, ત્યારથી સમાજમાં વિષમતા ફેલાઈ વ્યવસ્થામાં અંધાધુધી થઈ જશે. આ વિષયમાં અને તેનું પતન થયું. એક ઐતિહાસિક ઉદાહરણ લઈએ... (૬) દેશ, કાળ, પરિસ્થિતિ જોઈને
બાબર અત્યંત મહેનતુ હતે. એક વાર હિતકર સુધારાને શુભ સંકલ્પ ભારત પર ચડાઈ કરવા છતાં તે વિજય મેળવી કરવો : શક્યો નહીં, પરંતુ એના મનમાં હિંદુસ્તાનને જમાને બદલાઈ રહ્યો છે, જે સમાજ જીતવાની મહત્વાકાંક્ષા હતી. આ ઈચ્છાથી પ્રેરાઈને જમાના અનુસાર નહીં બદલાય તે જમાનાની બાબરે ઈરાનના બાદશાહને દૂત મારફતે તેજ ગતિ તેને પલટી નાખશે. પિતાની ઈચ્છાથી સંદેશે કહેવડાવ્યો.
દેશ, કાળ અને પરિસ્થિતિ જોઈને, સમાજના બાબર ભારત પર વિજય મેળવવા ઉો હિતને વિચાર કરીને, યુગાનુસાર સમાજની છે. તેને આપની સહાયની જરૂર છે.”
પ્રથાઓમાં પરિવર્તન કરવું અને કાળની લપઇરાનના બાદશાહે કહ્યું, “સહાયતા આપવા
ડાકને કારણે બેળે બળે વિવશ થઈને પરિવર્તન
કરવામાં ઘણું અંતર છે. જેમાં એક માણસ ઘેડા માટે હું તૈયાર છું, પરંતુ પહેલાં એ કહે કે
પર સવાર થઈને જાય છે અને બીજે માણસ બાબર પહેલાં હર્યો કેમ?”
ઘોડાની પૂછડી સાથે બંધાઈને ઘસડાતે ચાહે - દૂત ઘણો હેશિયાર હતું. તેણે ઉત્તર આપ્યા છે. લક્ષ્ય પર તે બંને પહેચે છે, પરંતુ બંનેના
ગ્ય પદ પર ચોગ્ય વ્યક્તિઓને નિયુક્ત ચાલવામાં અને પહોંચવામાં જેવું અંતર છે ન કરવાથી તેને હાર ખાવી પડી.” યોગ્ય તેવું જ અંતર આ બંને પરિવતનમાં છે બુદ્ધિશાળી વ્યક્તિનું પદ ભૂખ લોકોને આપ્યું એક બિમાર થઈને સૂઈ જાય અને બીજે અને સામાન્ય માણસોના પદ પર એણે બુદ્ધિ
થાકીને સૂઈ જાય. થાકીને સૂનારે ગાઢ નિદ્રા શાળી માણસોને નિયુક્ત કર્યા હતા. મૂખ મહાન લઈને સ્કતિ પ્રાપ્ત કરે છે, જ્યારે બિમારને કાર્ય કરી શકતા નથી અને સામાન્ય કામ
વિવશ થઈને સૂઈ જવું પડે છે. કરવામાં બુદ્ધિશાળીઓનું ચિત્ત ચુંટતું નહતું.
આપણામાં આજે પણ પરિવર્તન થઈ રહ્યું આ રીતે બધાં કાર્યોમાં અવ્યસ્થા થવાને છે. પરંતુ તે થાય છે અવિવેકપૂર્વક. પરિણામે લીધે બાબરને પરાજિત થવું પડયું. બાબરને સમાજની પ્રથા રીતરિવાજો, નિયમો અને પિતાની ભૂલ સમજાઈ હોવાથી આ વખતે
રૂઢિઓ યુગસંદર્ભ વિનાની, દંભ વધારનારી, એવું નહીં થાય.” તેમ કહેવરાવ્યું. આથી ઈરાનના
વિકાસમાં અવરોધરૂપ, અત્યંત ખર્ચાળ, અંહિતકર બાદશાહે બાબરની મદદે પિતાનું લશ્કર મોકલ્યું. અથવા તે નિરર્થક બની ગઈ છે. દેશ, કાળ, બાબરે ફરીથી ભારત પર ચઢાઈ કરી અને
પરિસ્થિતિ વગેરેને જોઈને એને તત્કાળ બદલવાનો પિતાના વિજયને કે વગાડ્યો.
કે સુધારવાને શુભ સંકલ્પ કરે જોઈએ. આનું કારણ એ કે સમાજમાં જે વ્યક્તિ પિતાની અહિતકર પ્રથાઓને બદલીને હિતકર જેને યોગ્ય હોય તેવું જ કામ મેંપવાથી વ્યવસ્થા પ્રથાઓને પ્રચલિત કરે છે તે જ સમાજ જીવંત જળવાઈ રહેશે અને તેથી સમાજોદ્ધારનું કામ કહેવાય અને એ જ ઉન્નતિ તથા પ્રગતિ કરી પણ સરળતાથી થશે. સમાજમાં નારીનું સ્થાન શકે છે.
