Atmanand Prakash Pustak 092 Ank 05 06

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

માર્ચ-એપ્રીલ-૯૫]
૨૯ ઈર્ષાળુઓની ઉશ્કેરણીથી
લેણ-દેવુ બધાને પાઈએ પાઈને હિસાબ કર્યો. ઉશ્કેરાયેલા રાજા
બીજે દિવસે રાજસભામાં મેદની ઠઠ ભરાઈ ગઈ રાજા કહે-હું હમણાં જ શેઠને બોલાવું છું. ઈ િમાણસ
છે. ઈર્ષાળુ માણસે બેલે છે આ શેઠ સત્યવાદી, તરત રાજાએ પોતાના વિશ્વાસુ સેવકને હકમ પ્રમાણિકતાને બિલ્લો લઈને ફરે છે, આજે બધી કર્યો કે, જાઓ, જઈને નગરશેઠને કહો કે,
જે ખબર પડી જશે. કુતુહલ વશ સેંકડો માણસ મહારાજા આપને બોલાવે છે. સેવકે શેઠ પાસે શેઠની સત્ય પ્રીયતાનું નાટક જોવા આવ્યા છે. જઈને કહ્યું-શેઠજી, મહારાજા આપને બોલાવે બધાના મનમાં એમ કે આજે શેઠને સજા મળશે. છે-શેઠ કહે-ભલે હું આવું છું. હું રાજાની કોઈ અંદર અંદર કહે છે. આખરે તે વેપારીને પ્રજાને માણસ છું. રાજા બોલાવે ત્યારે મારે દીકરી છે ને ? જરૂર બે ચાર લાખ ઓછા હાજર થવું જોઈએ. શેઠ તરત જ રાજદરબારમાં બતાવશે. રાજા-કહે કેમ શેઠ ? હીસાબ કરી પહોંચી ગયા. વિનયપૂર્વક રાજાને પ્રણામ કરી લાવ્યા? હા, મહારાજા ! કુલ કેટલી રકમ થઈ? ઉભા રહ્યા. મહારાજા! આપે મને કેમ બોલાવ્યા ? સાહેબ ને સ્થાવર મિલકત-જંગમ મીલ્કત રોકડ આ સેવકનું જે કામ હોય તે ફરમાવો. રાજાએ રકમ, લેણું-દેણું બધે હિસાબ કર્યો તે મારી પુછયુ-મારા દેશમાં આપના વેપાર ધંધા કેવા મુડી ૮૪ લાખની થઈ. બધાએ ૧૦-૧૨ લાખ ચાલે છે? મહારાજા, આપની અસીમ કૃપા છે. માન્યા હતા પણ ૮૪ લાખ કહ્યા ત્યારે રાજા મારે ધ ધીકતે ચાલે છે. હું જ્યાં હાથ અને આખી સભાના માણસે ચમકયા. શું નાખું છું ત્યાં મારા પ્રયત્ન સફળ થાય છે. ૮૪ લાખ? ઇર્ષાળુ આ સાંભળતા રાજી થયા. તે આપની દયાથી ખુબ કમાય છું. અત્યારે બોલવા લાગ્યા કે હવે તે શેઠનું આવી બન્યું. દિલ્હીમાં મોટામાં મોટે ધનવાન હ' છે. તે રાજા તેમને ગુનેગાર ગણશે ને ભારે શિક્ષા શેઠ! તમારી પાસે મિલ્કત કેટલી હશે? તમે કરશે પણ અહીં તે જુદું જ બન્યુ કેટલુ કમાયા ! આઠ લાખ કે દસ લાખ? રાજન ! બધાના આશ્ચર્ય વચ્ચે રાજાએ પોતાના ભંડાહું અનુમાનથી કેવી રીતે કહી શકું? શેઠને રીને બોલાવ્યો ને કહ્યું શેઠની પાસે “૮૪ લાખ થયુ કે જે હું અનુમાનથી કહી દઉં તો ખોટું રૂપીયા છે. તમે ભડારમાંથી બીજા ૧૬ લાખ બેલાય જાય તે મારૂ વ્રત ભાગે માટે હું રૂપીયા ગણીને લાવો.” આ સાંભળતા બધાને હિસાબ કરીને કહીશ. આપ મને વીશ કલાકની આશ્ચર્ય થયું. બધાને તક વિતક થવા લાગ્યા કે મુદત આપે. તે સમયમાં મારી પાસે કેટલી રાજા ૧૬ લાખ મંગાવીને શું કરશે? એટલામાં મીલ્કત છે તે ગણીને કહીશ; તેથી મને અસત્ય ખજાનચી (ભંડારી) ૧૬ લાખની થેલીઓ બલવાને દોષ ન લાગે. રાજા-કહે શેઠ! ભલે લઈને આવ્યા. રાજાએ કહ્યું, આ સોળ લાખ પણ એમાં જરા પણ છપાવ્યું છે કે જઠું નગરશેઠને હુ' બક્ષીસ કરૂ છું. મારે તેમને બેલ્યા તે દંડ થશે. મહારાજા ! આ જન્મ કરોડપતિ બનાવવા છે. આજથી મારા પ્રજાધારણ કરીને આજ દિન સુધી હું અસત્ય જનમાં સત્યનિષ્ઠ કરોડપતિ કહેવાશે. સત્યના બેલ્યો નથી. હવે અસત્ય શા માટે બોલુ? પુજારી શેઠને તેમની સત્યતા માટે મારા તરફથી
આ ભેટ છે. ધન્ય છે શેઠ તમારી સત્યતાને ! આખરે સત્યને વિજય
આખી સભા એક અવાજે બોલી ઉઠી ધન્ય છે શેઠે ઘરે જઈને પિતાના વિશ્વાસુ માણસને શેઠને! ધન્ય છે સત્યનું સન્માન કરવાવાળા મિલ્કત ગણવા બેસાર્યા. સ્થાવર, જંગમ મિલકત રાજાને ! ઈર્ષાળુ માણસે આ જોઈને પેટ કુટવા