________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાબooooooooooooooooooooo
અંધકારથી પ્રકાશ તરફ પ્રયાણનું પર્વ
આચાર્ય શ્રી વિજય ઈન્દ્રન્નિસૂરીશ્વરજી મ.
To gogo
બગલા બાળજબ
જૈન ધર્મ, દર્શન અને સંસ્કૃતિનું મુખ્ય લક્ષ્ય છે. માનવને પૂર્ણતા પ્રદાન કરવો. જ્યાં સુધી મનુષ્ય કર્માધીન થઈને સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે ત્યાં સુધી તે અપૂર્ણ છે. મનુષ્ય જ્યારે પોતાની આત્માને સર્વ કર્મોથી મુક્ત કરે છે ત્યારે તે પરિપૂર્ણ બની જાય છે.
સંસારને પ્રત્યેક પ્રાણી અન ત જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રથી યુક્ત છે. તેના આત્માની અંદર અનંત શક્તિઓ સમાયેલી છે પરંતૂ અધિક્તર વ્યક્તિ પોતાના આત્માના એવા પ્રકારના સ્વામિવથી અજ્ઞાત અને અપરિમિત હોય છે. તેથી તેઓ દુઃખી થાય છે. મનુષ્યનું દુઃખી થવાનું કારણ તે પોતાનું અજ્ઞાન છે. - ધર્મ અને દર્શનની સમસ્ત પ્રક્રિયાઓ મનુષ્યના આત્માની ઉત્કાનિ અને પોતાના અનાનને દુર કરવાની છે. ધાર્મિક ક્રિયાઓ પ્રતિક્રમણ, સામાયિક, પૌષધ, તપશ્ચર્યા, સાધના, તીર્થયાત્રા અને પર્વ આરાધના આદિનું લક્ષ્ય મનુષ્યને પોતાના પિતાથી સ્વયંના આત્માના અને તે પ્રકાશથી પોતાના આત્માની અને તે શક્તિથી સાતવ્ય કરાવવા માટે જ છે.
ધર્મ આરાધનાના જેટલા પણ પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય છે તે મનુષ્યની પૂર્ણતા અને અને તેનું નિમિત્ત બને છે. પૂર્ણતાને સ્વયં મનુષ્યના આમિક પુરુષાર્થ ઉપર આધારિત છે. સાધન દ્વારા મધ્ય સાધ્યને પ્રાપ્ત કરી શકે છે પરંતૂ એ સાધનને તે કેટલી ઉંડાઈથી ગ્રહણ કરે છે. તેના સાધ્યની પ્રાપ્તિ તેના પર તે નિર્ભર છે. ધાર્મિક સાધના સાધન છે અને મુક્તિ અથવા મોક્ષ કે સાધના સાથ છે
જૈન ધર્મની અનેક ક્રિયાઓ, પર્વ અને તીર્થ એજ સાધ્ય માટે છે. ધાર્મિક પ્રસંગ અને નિમિત્ત મનુષ્ય જીવનમાં આવતા રહે છે. દીપાવલી પર્વ ણ એવું જ એક ઉત્તમ અને શ્રેષ્ઠ પર્વ છે. જે મનની આત્મ સાધના અને આત્મા પ્રેરણાનું શ્રેષ્ઠ નિમિત્તપ્રદાન કરે છે.
દિપાવલી એ અધિકારથી પ્રકાશ તરફ જવાનું પર્વ છે. મિયાવ રૂપી અંધકાથી સંખ્યકતવરપી પ્રકાશ તરફ પ્રયાણ કરવાનું આ અવસર છે. દીપાવલીના પ્રસંગે દીપ પ્રજવલિત કરવાનું મહત્વ છે. દીપાવલીનું અર્થ જ 'દિપકોની આવલિ (શ્રેણિ) થાય છે. પર તૂ આ ઘી અને તેલથી દિપક પ્રગટાવવાની કિયા તે એક દ્રવ્ય અને સ્થૂલ ક્રિયા છે એ દીપકેથી તે ફક્ત અમાને બાહ્ય ચક્ષુઓનું અંધકાર જ દર
એ શકે છે. એ બાહ્ય અધિકાર થી પણ ભયંકર અને ગાઢ અંધકાર અમારા અંતરમનમાં છે જેને અમારી આખા જોઈ નથી શકતી, આ દીપાવલી ઉપર અમારે અમારા અંદરના અંધકારને દૂર કરવું છે. બહાર એ કેટલાયે દિપક પ્રગટાવીએ, આપણું ઘરને ઘરના મે ને દ્રવ્ય દિવડાઓથી કેટલુયે ઝગમગાવી દઈએ.
[આત્માનંદ-પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
