Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 08

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

સ્થાન નથી. સાધુ હોય કે ગૃહસ્થ, પણ બંનેના ગુણીજી સાથે કપટ કરીને કાટલાં વર્ષોની સાધ જીવનમાં, સાધનામાં અને આત્મવિકાસમાં માયા નાને ઘૂળમાં મેળવી દીધી. એ સ્પષ્ટતાથી અને અવરોધ લાવે છે. માયાવી માણસને અહી મિથ્યા- સરળ હૃદયથી ગુરુજીની પાસે સાચી આલોચના દષ્ટિ કહ્યો છે. વકતા, દંભ અને છલનને કારણે તે કરી શકી નહીં. એના મને તે નિર્ણય કરી લીધો સચ્ચાઈ (સમ્યકત્વ) પામી શકતા નથી આ સાધુ- કે તપથી મેટાં મેટાં પાપ નષ્ટ થઈ જાય છે. ત્યાં નાનું પ્રથમ સોપાન છે. ભગવાન મહાવીરે “સૂત્ર આ તે મારો માત્ર નાનકડે અને તેય માનસિક કૃતાંગસૂત્ર' માં સ્પષ્ટ કહ્યું છે.
અપરાધ છે, તેને દૂર થતાં કેટલી વાર લાગવાની ? ના વિજ ની કિ રે T3 fકા તેણે એ ન વિચાર્યું કે પવિત્ર સાધનામાં કપટનું
મ નિજ માનવંતા વિષ ભળી જવાથી તે અનંતકાળ સુધી સંસારમાં जे इह मायाई गिज्जइ आगता गभायणतस्ते
જન્મ-મરણના ચક્રમાં અથડાશે તેથી ગુરુજીએ
એ અપરાધનું જે પ્રાયશ્ચિત દર્શાવ્યું હતું, તેના સાધનાના ક્ષેત્રમાં જે પ્રગતિશીલ સાધક તમામ
કરતાં તે એણે અનેકગણી તપશ્ચર્યા કરી હતી. વસ્તુ પરિત્યાગ કરીને નગ્ન રહે છે, વર્ષો સુધી તેમ છતાં નિઃશલ્ય ન હોવાથી તે શુદ્ધ થઈ શકી તપશ્ચર્યા કરીને શરીરના લેહી-માંસ સૂકવી નાખે
નહી, અને ૮૪ વીસીના કાળ પછી ૮૪ મી છે. મહીનાઓ સુધી નિરાહાર રહીને શરીરને કૃશ ચોવીસીમાં શ્રેણિક રાજાને જીવ જ્યારે પદ્મનાભ કરે છે, આટલી બધી સાધના પછી પણ જેણે
નામક પ્રથમ તીર્થંકર થશે, ત્યારે લક્ષ્મણ સાધ્વીમાયાની ગાંઠ નથી છોડી તેને તે અનંતવાર ગર્ભમાં
જીનો જીવ મુકિત પ્રાપ્ત કરશે. આને અર્થ આવવું પડશે, ને જન્મ-મરણના ફેરા કરવા
એટલો જ કે લક્ષ્મણ સાધ્વીજીએ કપટપૂર્વક પડશે.'
આલોચના કરી, જેના દુષ્પરિણામ રૂપે તેને ૮૪ વચ્છ દર્પણ સમું હૃદય ચોવીસી સુધી ભવભ્રમણ કરવું પડયું. દંભવૃત્તિ સાધુ જીવનમાં જ નહીં પણ સામા- સાર એ જ કે જેમાં નિર્દોષ બાળક પોતાના જિક જીવનમાં ય અશાંતિ પિદા કરે છે. એક વિચા. માતાપિતાની સામે જે વાત જેવી હોય તે રૂપે રકે કપટી માનવીને કબરની ઉપમા આપી છે. નિ:સંકેચ કહી દે છે તેજ રીતે સાધકે પણ નિર્દોષ કબર ઉપરથી ઢાંકેલી રહે છે. જેનારને એ પવિત્ર. અને સરળ બનીને ગુરુ કે મુખ્ય વ્યકિતની સામે ભૂમિ લાગે છે. પરંતુ તેને ચેડી બદીને જઈશ' કશાય ખચકાટ વિના જે બન્યું હોય તે યથાતથ તે તેની ભીતરમાં ગળી ગયેલાં સડી ગયેલાં હાડકાં કહીને આલોચના કરવી જોઈએ, આલેચના કરતી અને દુર્ગધ મારતી માટી જ મળશે. એ રીતે વખતે તેને ગુરુ કે મોટી વ્યકિતથી ગભરાઈને ભાવ કપટીના હૃદયની ભીતરમાં મલિન, દગાર દર્ભો- કે આશાને વ્યક્ત કરવામાં જરાપણ ફેરફાર કરે વનાની માટી અને વક્રતાનાં હાડકાં જ મળશે. જોઈએ નહીં. એ સાચું છે કે હદયની પવિત્રતા, સરળતા,
ગુસેના અકથનીય ગુણ અને નિષ્કપટતા વિના સઘળી સાધના નિપ્રાણ છે. ગુરુ પાસે જઈને શિષ્યએ કઈ રીતે આલેચના આવી કૂટ, કપટ યુક્ત આલેચનાનું અમૃત પણ તે કરવી જોઈએ? તેની વિધિ છેદસૂત્રમાં વિસ્તારથી સાધનાને સજીવ અને સફળ બનાવી શકતું નથી. વાવવામાં આવી છે. આલોચના સાંભળનાર ગુરુનું
સાધનાના ક્ષેત્રમાં આટલી આગળ વધેલી કર્તવ્ય પણ બતાવ્યું છે કે અપરાધી શિષ્ય પોતાના લક્ષ્મણ સાધ્વીએ થોડી અપ્રતિષ્ઠાથી બચવા માટે અપરાધને જે કંઈ રૂપે ગુરુની સમક્ષ પ્રગટ કરે,
જન-૯૦
૧૧૩