Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 08

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

ગઈ. એમને વળી પાછો વિચાર આવ્યો “આલે. ગુરુ કે વડીલોની સામે હૃદય ને આલોચના ચના કર્યા વિના તે શદ્ધિ નહિં થઈ શકે અને કરે છે તે અપરાધના ભારથી ભારે બનેલા તેના આ માનસિક પાપનો બેજે મારા ચિત્ત પર છવા- હદયને હળવાશનો અનુભવ થાય છે આ સાથે જ ચેલે જ રહેશે. મારા હૃદયને આ પાપ ખટકતું પ્રાયશ્ચિત દ્વારા પિતાના આત્માની શુદ્ધિ પણ રહેશે. તેથી જ તે ખરી. ગુરુણીનું વલણ જોયા થાય છે. પછી આલોચના કરી લઈશ.”
આગમમાં કહ્યું છે કે જે સાધક નિષ્કપટ અને | વિચારોની ભૂલભૂલામણીમાં અટવાયેલી લક્ષ્મણ સ્વચ્છ દર્પણ જેવા હૃદયથી આલેચના કરે છે તેણે સાધ્વીએ ગુરુજીની પાસે અચના કરવા માટે અલ્પ પ્રાયશ્ચિત કરવું પડે છે. પરંતુ જે મનમાં જેવું એક પગલું ભર્યું કે તેના પગમાં કાંટો વાગી કડ-કપટ રાખીને આલોચના કરે છે, તને અમારું ગયો. તેઓ ત્યાં જ અટકી ગયા. મનમાં વિચાર્યું પ્રાયશ્ચિત કરવું પડે છે બે સાધકેાની અપરાધ એક “હવે તે આલેચના માટે નહીં જાઉં. કેમકે પહેલા સરખા હોય બંને આલેચના પણ કરતા હોય પણ પગલે જ વિન આવ્યું. એણે મને જતાં અટકાવી જેનામાં સરળતા છે. તેને એકાં પ્રાયશ્ચિતથી દીધી.” આમ છતાં સાધ્વીનું હૃદય અત્યંત સરળ છુટકારો થાય છે. જયારે બીજો સાધક દંભી ન હતું. એમણે વિચાર્યુ “ગુરણીને પહેલાં સામાન્ય પટી છે. એટલે તેણે અમારા પ્રાયશ્ચિત કરવું રીતે જ વાત કરીશ પછી એમનું વલણ જોઈને પડે છે આલેચના કરીશ નહીં તે નહીં કરું?
ક પટ અને દંભ એ એવું વિ4 ) ન લે તેમને વિનયપુર્વક પુછયું “ગુણીજી જે કઈ ચનાના અમૃતને પણ રયુક : ભાવે છે કે સાધ્વીને કામસેવનને આ વિચાર આવે તો તેણે રોગી જે ચિકિત્સક સમક્ષ જુહુ બોલે તેની આગળ શું પ્રાયશ્ચિત કરવાનું હોય ?”
રોગનું સાચું વર્ણન કરે નહીં અને ચિકિત્સકે તેમણે એ ન કહ્યું કે મને આવા ખોટા વિચાર પુછેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપે નહી તો તેનાથી આવ્યા હતા ! એટલું છુપાવી રાખ્યું પર તું ચિકિત્સકને કેઈ હાની થતી નથી, બલકે તેને તે મને ભાવોને ઓળખવામાં ચતુર ગુણીજીએ કહ્યું, આર્થિક લાભ છે, કારણ કે રેગીને રોગ તે વધતો “જેના મનમાં આવિ દુર્ભાવના આવી હોય તે જ જશે. જો કે કોઇપણ હમદર્દ અને પ્રમાણિક આલેચના કરવાની અને પ્રાયશ્ચિત ગ્રહણ કરવાની ચિકિત્સકને આવું કરવું પસંદ નહી પડે પણ અધિકારણી છે. તેના બદલે બીજી સાધ્વી આલ- રેગી ની છળવૃત્તિ જ એના રંગને વધારશે, ચિકિચના કરીને પ્રાયશ્ચિત કરી શકે નહી જે તા (સકની ફી અને દવાને ખર્ચ પણ વધશે. મનમાં આવા કુવિચાર આવ્યા હોય તે તું આલો. વકીલને છેતરીને કે અસલ મુકદમામાં ચના કરીને પ્રાયશ્ચિત કરી શકે છે.”
સફળતા પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી અને અવિપકને વિષરૂપ કપટ અને દંભ
છેતરીને કેઈ વિદ્યાથી આગળ વધી શકતા નથી. આલેચના જીવનનું અમૃત છે. સાધક ગુરુ કે દાયણથી પેટ સંતાડીને શું કંઈ ગર્ભવતી સ્ત્રી વડીલની સમક્ષ પોતાની ભૂલેની આલેચના કરીને સુખ મેળવી શકે ? દેષના બોજામાંથી હળવે થઈ શકે છે. જેમ દુ:ખી વ્યવહારિક જીવનમાં છલ કપટ અને રંભ વ્યક્તિ હમદર્દીની સામે પિતાના હૃદયના દુ અને ખુબ મુશ્કેલીઓ સજે છે, ત્યારે આતમક વ્યકત કરીને એક પ્રકારની હળવાશ અનુભવે છે. જીવનમાં તે એ વધુ મુશ્કેલી કે ન ન ઉભી કરી તે રીતે અપરાધોથી ભારે થયેલે આત્મા સહૃદય શકે? જૈન ધર્મમાં સાધનાના ક્ષેત્રમાં માયાને કઈ ૧૧૨)
મામાનદ પ્રકાશ