________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાવી૨ો ધર્મ ક્રાન્તિod ધર્મ
લે. ડે. શ્રી કુમારપાળ દેસાઈ
હી
છે.
જે
ભગવાન મહાવીરના
નથી, સામાન્ય માનવી એ સંદેશને વિચાર
માટે પણ છે. સામાન્ય કરીએ તે પહેલાં એમણે
લોકો સમજે એ રીતે કરેલી ક્રાંતિને જોઈએ.
એમની ભાષામાં બોલવું એમણે શાસ્ત્રને આમ
જોઈએ. આથી એમણે જનતા માટે ખુલ્લાં
એ કાળની મગધ દેશની મૂક્યાં. એ જમાનામાં
લોકભાષા અર્ધમાગધીઆવી જ્ઞાનવાર્તા દેવ
માં ઉપદેશ આપે. ગિર સંસ્કૃત ભાષામાં
એમાં સંસાર અને થતી હતી. સામાન્ય
ધર્મનાં ગૂઢ રહસ્યો લે કો એ સમજી શકતાં
પ્રગટ કરવા માડયા. નહિ. અને એમાં જ
જીવશું, અજીવ શું ? એની મહત્તા લેખાતી.
લેક શું, અ-લક શું ? સમજાય એ તો સામાન્ય
આસ્રવ-સંવર શું, બંધ વિદ્યા કહેવાય, ન સમ
મેક્ષ શુ ? તયચ જાય એ જ મહાન વિદ્યા
ગતિ શું ? મનુષ્યભવ લેખાય. એવો ભ્રમ
શું? એ બધુ લોકભા. સર્વત્ર વ્યાપેલો હતો.
ષામાં કહેવા લાગ્યા. ધર્મ, કર્મ અને તત્વની
લે કેને પોતાની જબાન ચર્ચા લેકણાષામાં કરવી
અને પોતાની ભાષા એ હીનકર્મ લેખાતું.
મળી. પંડિતોનો ભારે લે કભાષામાં બોલનારને કેઈ સાંભળતું નહિ બેજવાળે જ્ઞાન ધ તો એમને માટે આંખનું અને શિષ્ટ લેખતું નહિ. એનું કોઈ સન્માન કરતું કાજળ ગાલે ઘસ્યા જેવું હતું. પણ હવે પંડિત નહિ. કેટલાક કહેતા કે આવી ઉરચ વાત કંઈ કહે તે શાસ્ત્ર અને શાસ્ત્ર કહે તે પ્રમાણે, એમ જનપદની ભાષામાં સારી લાગે ? ઊચી વાત માનવાનું રહ્યું નહિ. મહાવીરનો ઉપદેશ સહુને માટે ભાષા પણ ઊંચી અને અઘરી, ભારેખમ સમજો અને બધાને માટે આત્મકલ્યાણનાં હેવી જોઈએ.
દ્વિાર ખુલાં થયાં. લોકભાષા અને નારી સન્માન
ભગવાન મહાવીરે સ્ત્રીને સ્વતંત્રતા બક્ષવા ભગવાન મહાવીરે પહેલે પગલે ભાષાની માટે બે મહાન સુધારા કર્યાએક તે વ્રતમાં કાતિ કરી. એમણે કહ્યું જ્ઞાન માત્ર જ્ઞાની માટે બ્રહ્મચર્યને સ્થાન આપ્યું અને બીજું સ્ત્રી
એપ્રીલ ૮૮)
T૭૩
For Private And Personal Use Only
