________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચરણમાં રહે!
સંન્યાસિની થઈ દીક્ષિત થાય તે સર્વ બંધને દેવ ભલે માટે હોય, ગમે તેવું તેમનું માંથી મુક્ત બને એમ કહ્યું. જાતિ અને વર્ણના સ્વર્ગ હોય, પણ માણસથી મોટું કોઈ નથી. મહતવને કાઢી નાખ્યું અને ચારિત્ર્યની મહત્તા માણસ માનવતા રાખે તે દેવ પણ એના સ્થાપી. એમણે કહ્યું, कम्मुणा बंभणा होइ, कम्मुणा हाइ खत्तिओ।
માણસે આ માટે સત્ય અને પ્રેમનો આગ્રહ वइसेा कम्मुणा होइ, सुद्दो हाइ कम्मुणा ॥
રાખવો જોઈએ. પ્રત્યેક માણસ પોતાના કાર્યથી, કિમથી બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય વૈશ્ય અને શુદ્ર પિતાના ગુણથી અને પિતાના પરિશ્રમથી મહાન થવાય છે.]
થઈ શકે છે, એ માટે જાતિ, કુળ કે જન્મ આમ એમણે શુદ્રોને ગુલામીના અંધકાર- નિરર્થક છે.” માંથી બહાર કાઢયા અને પશુતામાંથી પ્રભુતા આપી. કઈ પણ વર્ણને સ્ત્રી-પુરુષ ધર્મ આમિક સંયમની સાધના સ્વીકારી શકે છે તેમ કહ્યું. હકીકતમાં એમણે
ભગવાન મહાવીરે બ્રહ્મચર્યમાં પરિગ્રહશ્રમણને કુળ, રૂપ, જાતિ, જ્ઞાન, તપ, ધૃત અને વિકાસ,
, અને વિરમણ વ્રતથી વિશેષ જોયું. બ્રહ્મચર્ય એ માત્ર શિલને જરા પણ ગર્વ ન કરનાર કહ્યો. ભગવાન
બીજી બહારની વસ્તુઓ ગ્રહણ કરવી કે છોડી મહાવીરની આ એક મહાન સામાજિક ક્રાંતિ
દેવી એ ફક્ત બાહ્ય વેપાર નથી, પરંતુ એ ગણાય. એમણે આખીયે પરિસ્થિતિમાં પરિવર્તન
તે આમિક સંયમને પ્રશ્ન છે. એ જ રીતે આપ્યું. આત્માના ઊંડાણમાંથી ઉગેલા આ સત્ય
કર્મના બંધનેને છેદ કરવાનો એક અને વિચારે સમાજમાં સ્થાયી રૂપ લીધું. ભગવાન
અદ્વિતીય ઉપાય તપ છે, એમ કહીને જીવનમાં મહાવીરે નીડરતા અને દઢતાથી પોતાના વિચારો
તપના મહત્વને અસાધારણ પ્રતિષ્ઠા આપી. પ્રગટ કર્યા અને અમુક વર્ગના અસાધારણ
આમ ભગવાન મહાવીરે ગુલામ મનેદશામાંથી પ્રભુત્વ, હિંસાચાર અને માનસિક ગુલામીમાંથી લોકોને મુક્તિ અપાવી. વર્ણાશ્રમની જડ દીવા
માનવીને મુક્તિ અપાવી. પ્રારબ્ધને બદલે પુરૂષા
થથી એને ગૌરવ અપાવ્યું. શુષ્ક પાંડિત્ય સામે લેમાં કેદ થયેલા સમાજને બહાર લાવ્યા.
- સક્રિય પ્રયત્નનું પ્રતિપાદન કર્યું. વર્ષોથી ચાલી ઊંચનીચનો કલ્પનામાં સમૂળી ક્રાંતિ કરી. સ્ત્રીને
આવતી રૂઢ માન્યતા અને અંધ વિશ્વાસને દૂર બાળપણમાં પિતા પાળે, યુવાનીમાં પતિ પાળે ?
કરીને મહાવીરે વિચાર-સ્વાતંત્ર્યની પ્રતિષ્ઠા કરી. અને ઘડપણમાં પુત્ર પાળે એ વિચાર પર કુઠારા
પિતાને સારું લાગે તેને સ્વીકાર કરવાની ઘાત કર્યો. જાતિ કે લિંગના ભેદે આત્મવિકાસમાં કયાંય કદીય બાધારૂપ બનતા નથી, તેમ કહ્યું. '
નીડરતા બતાવી. આમતત્વની દષ્ટિએ બધા સરખા છે. બ્રાહ્મણ સાધુની સાથેસાથે ગૃહસ્થને પણ એના ધર્મો કે શુદ્ર, સ્ત્રી કે પુરૂષ, યુવાન કે વૃદ્ધ, રાય કે હોય છે. એમણે કહ્યું, “ધર્મ સાધુ માટે છે, ને રંક જે પુરુષાર્થ કરે તે મોક્ષનો અધિકારી છે. ગૃહસ્થ લીલાલહેર કરવાની છે, એ માન્યતા આના સમર્થનમાં જ તેમણે ચંદનબાળાને પ્રથમ સાવ ભૂલભરેલી છે. સાધુની જેમ સંસારી સાવી બનાવી. ઇશ્વરકૃપા પર આધાર રાખીને ગૃહસ્થને પણ ધમ છે. સાધુ સર્વાશે સૂક્ષમ પ્રારબ્ધને સહારે જીવતા માનવની ગુલામી રીતે વ્રત-નિયમ પાળે, ગૃહસ્થ યથાશક્તિ સ્થલ એમણે દૂર કરી, પુરુષાર્થને ઉપદેશ આપે અને રીતે પાળે. એ માટે સાધુએ પાંચ મહાવ્રત, ને કહ્યુ ,
ગૃહસ્થ પાંચ અણુવ્રતને સાત શિક્ષા વ્રત–એમ 9૪]
[ આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
