________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક પ્રકરણમાં એક એક નયનું નિરૂપણ કર્યું છે. આવી જાય. આ બધા નો અને વાદે જે
આ દરેક પ્રકરણમાં તે તે નય સાથે સંબધ સ્વાદુવાદને આશ્રય લે તે જ તે સત્ય છે ધરાવતા તે સમયમાં પ્રચલિત દાર્શનિક વિચા- નહિતર તે અસત્ય છે. રોને સમાવી લીધા છે.
ગ્રન્થકારશ્રીએ નયચક્ર ગ્રન્થમાં વેદ, સાંખ્ય, રથના ચક્રમાં જેમ આરાઓ વચ્ચે અંતર ન્યાય, વશિષિક, મીમાંસા અદ્વૈતવાદ અને બૌદ્ધ હોય છે તેમ આ “નયચક્રમાં પણ દરેક અરમાં દર્શનના સિદ્ધાંત વિશદ રીતે ચર્યા છે. આ પરમત ખંડન અને સ્વમત મંડન આપેલ છે ઉપરાંત તેમાં જૈન આગમગ્ર તથા અન્ય તેમાં આ ખંડનનો ભાગ તે અંતર છે. ૨થ જૈન ગ્રન્થમાંના આધાર પણ ઉધૂત કર્યા છે એ ચક્રમાં જેમ ભાગો હોય છે તેમ અહીં ત્રણ તેમની જૈન તેમજ જૈનતર દર્શનનો ઊંડો ભાગ છે અને તેને “માર્ગ એવું નામ આપ અભ્યાસ દર્શાવે છે. વામાં આવ્યું છે. ટીકાકારે માર્ગને અર્થ નેમિ આ નયચક ગ્રન્થનું મૂળ હાલમાં લુપ્ત છે. કર્યો છે. આ “નયચક્ર'ની નેમિ ત્રણ ખડની કે ઈ પણ જ્ઞાનભંડારોમાં એ પ્રાપ્ય નથી. પણ બનેલી છે. એક એક ખંડમાં ચાર ચાર અને પૂ. જ બૂવિજયજીએ તેની ટીકા તથા તેમાં સમાવેશ કર્યો છે. પહેલા ખંડમાં ૧ થી ૪, આવતા અનેક આધાર ઉપરથી મૂળ નયચક્ર બીજ માં ૫ થી ૮ અને ત્રીજામાં ૯ થી ૧૨ એ તૈયાર કરેલ છે. તેમાંના ઘણા આધારે પણ પ્રમાણે બાર અને સમાવેશ કરેલ છે. લુપ્ત થયેલા છે પણ તેમાના કેટલાકનું ભષિા
રથના ચક્રમાં જેમ બધા આરે એક નાભિથી ત૨ ટબેટન ભાષામાં થયેલું છે તે ઘણો પુરુષાર્થ જોડાયેલ હોય છે તેમ અહીં નયરૂપી આરાનું કરી મેળવી, ટીબેટન ભાષાના અભ્યાસ કરી પૂ. નિરૂપણ કરી તેમાં સિદ્ધ કર્યું છે કે નય રૂપી મુનિ શ્રી જખ્ખવિજયજી મ. સા.એ એ મૂળ અર સ્યાદવાદ રૂપી નાભિ સાથે જોડાયેલા રહે ગ્રન્થ તૈયાર કરેલું છે તે તેમની અજોડ સિદ્ધિ તેજ તે પ્રતિષ્ઠિત થઈ શકે. દરેક નય સ્યાદવાદ છે. એ માટે તેમણે કરેલ પુરુષાર્થનો જોટો મળે રૂપી નાભિનો આશ્રય લીધા વિના ટકી શકતા તેમ નથી. નથી.
આ નયચક્ર ગ્રન્થની ટીકાના રગચિતા શ્રી સ્યાદ્વાદ એ વાદ પરમેશ્વર છે “જેમ પરમે સિંહસૂરિ છે. તેમણે પોતે રચેલી નયચક ઉપરની શ્વરને આશ્રય લેવાથી સર્વ કલેશોનો અંત ટીકાને “ ન્યાયાગમાનુસારણ” એવું નામ આવે છે તેમ વાદોમાં પરમેશ્વર એવા અનેકાન્ત- આપ્યું છે. આ ટીકામાં અનેક આગમ ગ્રન્થ વાદ-સ્વાદુવાદનો આશ્રય લેવાથી સર્વ વિગ્રહને તથા દાર્શનિક ગ્રન્થોને ઉલેખ કરેલા છે તે અંત આવી જાય છે.
ટીકાકારની ઊંડી તલસ્પર્શી વિદ્વત્તા દર્શાવે છે. મલવાદી રચિત આ દ્વાદશાર નયચક્રમાં તેમની ટીકાનું પ્રમાણ લગભગ ૧૮૦૦૦ લેક વિધિવાદ, અદ્વૈતવાદ તવાત, ઇશ્વરવાદ વગેરે પ્રમાણ છે. કઈ પણ વાદેનું સીધું ખંડન થયું નથી પણ આવા આ ઉત્તમ ગ્રન્થ કાદશાર નયચક્રમની ભિન્ન ભિન્ન જ એકબીજાનું ખંડન કરે છે. ટીકા સહિત સુસંશોધિત આવૃત્તિના એક અને અને ગ્રંથકારતો એક ન્યાયાધીસની જેમ તટસ્થ બે ભાગનું ઉદ્દઘાટન અગાઉ થઈ ગયું છે અને દષ્ટિથી જોયાજ કરે છે. જ્યારે પ્રસંગ આવે છે ત્રીજા ભાગનું ઉદ્ઘાટન તા. ૨૬-૧-૮૮ના થતા ત્યારે વાદપરમેશ્વર સ્યાદ્વાદનો આશ્રય લેવાનું તે ગ્રન્થનું સંપાદન, સંશોધનનું કાર્ય કૂણ થશે. સૂચન કરે છે જેથી તેમના વિગ્રહને અંત ૪૪]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
