Atmanand Prakash Pustak 080 Ank 05

Author(s): Popatlal Ravjibhai Salot
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

આત્મા અનાદિકાલીમ દ્રવ્ય છે. અને જ્ઞાન, અહિંત બને કેટ નિશ્ચયાત્મક જ છે કે, પ્રત્યેક દશન, ચારિત્ર, ઉપયોગ અને પરાક્રમ (વીર્ય) પદાર્થમાં દ્રવ્ય અને પર્યાય નિત્યતા, અને ગુણે પણ આત્માની સાથે ઓછા વત્તા અંશે અનિત્યતા, સત્ અને અસત્ તથા ભેદભાવ આદિ પણ અનાદિકાલીન છે. સૂર્યના કિરણે જે વિરૂદ્ધ થમે હોવા છતાં પણ તેની વિદ્યમાનતામાં દ્રવ્યસ્વરૂપ છે. તેનાથી તેને પ્રકાશરૂપી ગુણ કોઈનેય શંકા થતી નથી માટે સ્યાદ્વાદ ક્યારેય નાશ પામતે નથી બેશક મોસમને લઈ નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન હોવાના કારણે પ્રમાણભૂત પ્રકાશ ગુણમાં વધારે ઉષ્ણતા કે ઓછી ઉષ્ણતા જ્ઞાન છે. આવી શકે છે. અને વાદળાઓના શરણે પ્રકાશ ગુણ ઘણા અંશે દબાઈ પણ જાય છે. તેવી રીતે
જીવનમાં સરળતા હોય, કર્મરાજાની કેદમાંથી આત્માથી જ્ઞાનાદિ ગુણો કદિપણ છુટા રહ્યા નથી
થી છુટવાને આશય હાય નવા નવા ય પદાર્થોને
જાણવાની ઇચ્છા હોય તે પૂર્વગ્રહમાં જકડાયેલી રહેતા નથી. અને સિદ્ધાવસ્થામાં પણ છુટા રહેશે અને
બુદ્ધિને જરા પરિશ્રમ કરવા દેજે અને સ્યાદ્વાદના નહિં. પરતુ જ્ઞાનગુણ ઉપર જ્યારે દંભ, અભિમાન, માયા, કઠોરતથા મૃષાભાષા, હિંસા, જૂઠ, મૈથુન :
બગીચામાં શેડિક વિશ્રાંતિ લેવાને ભાવ રાખજો,
- તેજ સંસારના પ્રત્યેક પદાર્થોને, અપેક્ષાએ, તથા અજ્ઞાનની આસુરી વૃત્તિઓ પોતાને કબજે જમાવી લે છે. ત્યારે જ્ઞાન ગુણ દબાઈ જાય છે.
અર્થાત્ અમુકવતુ આમ પણ છે. તો બીજીવસ્તુ આને અર્થ એ નથી કે જ્ઞાન સર્વથા નષ્ટ થઈ
તેમ પણ છે. આ સંપ્રદાય કે સ સ્થાના વિચારે
બીજાનેયે કે અપેક્ષાએ પણ સત્ય છે. વાત એકની જતે હોય છે.
એક છે. પણ અપેક્ષાએ જૂદી છે. આ પ્રમાણે * આ પ્રમાણે વિચાર કરવાથી આપણા જીવનમાં પ્રત્યેક પદાર્થ માં, સમાજમાં, વિચારમાં અપેક્ષા સમતા આવશે અને તામસિકતા નાશ પામશે. બુદ્ધિને ચમત્કાર સર્વથા અલોકિક જણાઈ પ્રેમ અને ઉદારતા આવશે તથા ઠેષ અને શુદ્રતા આવશે. દષ્ટિ કેણ (અપેક્ષા)ને અભરાઈએ મૂકીને, નાશ પામશે. ત્યારેજ જીવાતમાને આધ્યાત્મિક ગૃહસ્થાશ્રમને ચલાવવાની હિંમત કદિ પણ કરશે માર્ગની પ્રાપ્તિ થતાં જીવન આનન્દમય બનવા નહિં. અન્યથા એકબીજાની અપેક્ષાને ન પામશે.
સમજવાના કારણે પરસ્પર એકજ કુટુંબમાં,
પાડેશિયમાં, સમાજમાં જાતિઓમાં તથા સ્યાદ્વાદ, સંશયવાદ નથી
સમાજ અને સંવમાં બૈર-વિધ જીભાજોડી, આવી રીતે પ્રત્યક્ષ અનુભવાતા સ્થાદ્વાદને દતકલેશ, વગેરેના તફાને થશે. વધશે અને સંશયવાદ માનવાની ધૃષ્ટતા કયારેય કરવી નહિં, તમારા દેવદુર્લભ મનુષ્ય જીવનને સર્વથા બરબાદ કારણ કે, તૃણથી લઈને આકાશ સુધીના બધાય કરશે, આનાથી બીજુ પાપ કયું? પદાર્થોમાં બંને અપેક્ષાઓ સત્યસ્વરૂપે વિદ્યમાન જ છે. જ્યારે સંશયવાદમાં એકેય કોટિને ખૂબ સમજી લેવાનું છે કે ધર્મ, ક્રિયાકાંડ, નિર્ણય કરી શકાતું નથી. માટે જ સંશયાત્મક મુનિરાજ, ઉપાશ્રય કે સિદ્ધાન્તો માટે કરાતા જ્ઞાન પ્રમાણભૂત બનતું નથી. ગાઢ અંધકારમાં વાફકલેશે તમને આર્તધ્યાન કે રદ્રધ્યાનવાળા સપનાઆકારે એક દોરડું પડયું છે. તે તેમાં બનાવ્યા વિના રહેશે નહિ જે અન ત ભવેમાં આપણને શંકા થઈ શકશે કે આ સર્પ હશે? આપણે કરતાં આવ્યા છીએ આ ભવમાં પણ આમ થવામાં આપણને તેને, સર્પ તરીકે તેવું જ કરીશું તે “દીવો લઈ કૂવે પડ્યા નિર્ણય નથી. માટે સંશય બન્યા રહે છે. જ્યારે ધિક્કાર છે મુજને ખરે” જેવું ભાગ્યમાં રહેશે.
મા ]
૮૩