Atmanand Prakash Pustak 071 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

પુરુષની પ્રધાનતા
મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા કૌશાંબીમાં ધનદત્ત નામે એક સાધન સંપન્ન વેગનુગે, પછી તે ઉંમર લાયક થતાં, રત્નશેઠ રહેતા હતાં. પિતાની પાસે વિપુલ ધન હતું દત્તનું વેવિશાળ સુજાતા સાથે થયું. રત્નદત્ત જે કે અને પ્રૌઢ ઉંમરે થયેલે એક પુત્ર પણ હવે પુત્રનું ધનવાનને પુત્ર હતા, પણ સુજ તા જેવી તીવ્ર બુદ્ધિનામ રત્નદત્ત પાડયું હતું અને તે સુંદર સેહામણે શાળી, ચતુર અને તેજસ્વી નારીના એગ્ય પતિ હતે. એકને એક પુત્ર અને વૈભવમાં ઉછા એટલે બનવાની તેનામાં લાયકાત ન હતી. પરંતુ ધનવાનાં
ડે તરંગી અને જિલે થઈ ગયે હતે. છ સંતાને લગ્નની બાબતમાં બહુ ભાગ્યશાળી હે ય વર્ષની ઉંમરે માતા પિતાએ જ હુ ઠાઠમાઠપૂર્વક છે. જે પાત્રને તેઓ લાયક હોય, તેથી અનેક રીતે તેને નિશાળમાં બેસાડ્યો. રત્નદત્ત સ્કુલમાં તે નિય- ઉત્તમ પાત્ર, લગ્નમાં તેઓને સાંપડી જાય છે પણ, મિત જ, પણ અભ્યાસમાં એકાગ્રતા કેળવવાને કુદરતને કાનુન બહુ ન્યાયી હોય છે. દાંપત્ય બદલે તે ટીખળ કર્યા કરતે ધનવાનને પુત્ર, એટલે જીવનમાં, અધિકાર અને લાયકાત વિના એક પાત્ર, તેના વર્ગના અન્ય બાળકે બાળકાઓ પણ તેને જયારે તેનાથી અધિક શ્રેષ્ઠ અને ઉચ્ચ કેટનું પાત્ર ટીખળને મૂંગા મોઢે સહન કરી લેતા પ્રાપ્ત કરે છે. ત્યારે તેવા પાત્રને યેગ્ય બનવા ણે રતદત્તના વર્ગમાં કૌશાંબીના નગરશેઠ જીનદત્તા
દીર્ઘકાલીન તપ કરવું પડે છે. આમ તપ કર્યા વિના,
પ્રાપ્ત થયેલા ઉત્તમ પાત્રને તે લાભ ઉઠાવવા શેઠની પુત્રી સુજાતા પણ અભ્યાસ કરતી હતી.
પ્રયત્ન કરે છે, તે એવા સહજીવનમાં એક સંવાજનદત્તશેઠના કુટુંબમાં સાત પેઢીથી નગર શેઠ ઈ
દિતા જળવાતી નથી. આવા દાંપત્યજીવનમાં પછી ચાલી આવતી હતી, પણ છેલ્લા કેટલાક સમયથી
અસ તેષની આગ પ્રકળ્યા કરે છે અને વિખવાદનાં આર્થિક દષ્ટિએ તેઓ ઘસાઈ ગયા હતા. તેમ છતાં
વખ પણ ઘ ળાતા હોય છે કુટુંબની ખાનદાની પ્રામાણિકતા અને વ્યવહારના
વેવિશાળ પછી ટ્રક સ યમ, સુજાતાના લગ્ન કારણે તેની ખ્યાતિ ચારે બાજુ પ્રથમની માફક
રત્નદત્ત સાથે થઈ ગયા. સેહગ રાતે અપૂર્વ હતી. જીનદત્ત શેઠને પુત્ર ન હતું, પણ સાત પુત્રની ગરજ સારે એવી તેજરવી પુત્રી સુજાતાથી
આનંદ અને ઉલ્લાસપૂર્વક સુજાતાએ જ્યારે શયન
ગૃહમાં પ્રવેશ કર્યો. ત્યારે રત્નદત્ત કે ઈ ગૂઢ વિચામાબાપને પૂર્ણ સંતોષ હતે
રમાં લીન થયેલે બેઠો હતે મનમાં અગમ્ય ઊંડા સુજાતા અને રત્નદત્ત એક જ વર્ષમાં અભ્યાસ ણમાં ગુપ્ત રહેલી કેટલીક વાતે, કડીબદ્ધ રીતે કરતા અને એ વર્ગમાં શિક્ષકની ગેરહાજરીમાં, સમૃતિટ પર અમુક પ્રસગે સજવે થઈ ઊઠે છે. શિક્ષકનું કામ કરવાનું ભાગ્ય સુજાતાને પ્રાપ્ત થતું માણસ પણ એક દષ્ટિએ પશુનું સાંસ્કારિક સ્વરૂ જ એક પ્રસંગે, સુજાતા જ્યારે વર્ગમાં દેખરેખ રાખતી છે એ પિતાને સ્વભાવ છેડી શકતો નથી. કોઈ હતી, ત્યારે રત્નત્તે કેઈક ઈકને અડપલું કર્યું. પણ પ્રસંગ કે પરિસ્થિતિને પ્રત્યાઘાત, તેનાં મન સુજાતાએ ધનવાનના પુત્રની દરકાર કર્યા સિવાય, પર એના સ્વભાવ પ્રમાણે જ પડતું હોય છે ભૂતશિક્ષારૂપે રનદત્તને વર્ગમાં ઊભો રાખે. કાળમાં સુજાતાના હાથે તેને થયેલી શિક્ષાને પ્રસંગ,
દત્તના મનને આવી શિક્ષો ડંખ તે લાગેલે, એવા વખતે તેનાં સ્મરણ પટ પર તો થ. પણ પછી મોટા થતાં એ વાત બને ભૂલી ગયા. તેણે શરૂઆતથી જ સુજાતા પર વટ બેસાડી દેવાને,
૧૪૬)
[આત્માનંદ પ્રકાશ