Atmanand Prakash Pustak 071 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

पडिकमण
શ્રી મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા લિશ્કાના મુખ્ય રાજા ચેટકની પુત્રી સુધી સંયમ અને વિશુદ્ધતાને પૂરેપૂરી રીતે જાળવી મૃગાવતીનું લગ્ન વદેશના કૌશાંબીનગરના રાજવી શકે, ત્યાં સુધી તે મહાન સમ્રાટોને પણ તેની પાસે શતાનીક સાથે થયું હતું. રૂ૫, ગુરુ અને શીલમાં મસ્તક નમાવવું પડે છે. જગતની દરેકે દરેક સ્ત્રીમાં મૃગાવતી અજોડ હતી. એક વખત મૃગાવતીનું ભાવી મહાન શક્તિ રહેલી જ હોય છે, પણ ચિત્ર ઉજજેનના કામી રાજવી ચડપ્રદ્યોતના જોવામાં પોતાનામાં આવી શક્તિ રહેલી છે, તેને ખ્યાલ આવ્યું. મૃગાવતીનું ગૌરવભર્યું ગુખ, શરીર સૌષ્ઠવ, જ્યારે નથી હોતું, ત્યારે એવી સ્ત્રીને અવળા માગે ભરાવદાર અંગે, ચપળ નેત્ર અને પરવાળા સમા લઈ જવામાં પુરુષ સફળ થાય છે. કઈ પણ સ્ત્રી, હોઠ પર ફરકતું સ્મિત-ચિત્રમાં જે તેને હાથ માત્ર એક જ વખત ચૂકે, પવિત્રતાના માર્ગેથી કરવાનું મન થયું. કામી પુરુષ કદી પણ સાચે યુત થાય અને મેહ લુબ્ધ બને, તે એવી સ્ત્રીનું પ્રેમ પ્રાપ્ત કરી શકતું નથી અને પછી જ્યાં ત્યાં સર્વસ્વ પછી પુરુષના હાથમાં જતું રહે છે અને વલખાં માર્યા કરે છે મૃગાવતી તે કૌશાંબીની તેણે સદાકાળ માટે પુરુષની દાસી આશ્રિતા બની મહાર ણી હતી, એટલે કૌશાંબીપતિને યુદ્ધમાં રહેવું પડે છે. જયા વગર તેને પ્રાપ્ત કરવાનું અશકય હતું. હવે મૃગાવતીને પ્રાપ્ત કરવા તે આલસવિલસ થવા
ચડપ્રદ્યોતનો સંદેશો મળ્યાં પછી મૃગાવતીને લાગે અને તે માટે, એગ્ય તકની રાહ જોતો રહ્યો.
ભારે મુ ઝવણ થઈ. સ્ત્ર હેય કે પુરુષ, પણ તેણે
* નિર્મિત કર્તવ્ય તે અવશ્ય બજાવવું પડે છે તેવામાં તેને સમાચાર મળ્યાં કે શતાનીક મૃગાવતીએ પણ પિતાના પર આવી પડેલું કર્તવ્ય ગંભીર માંદગીથી પીડાય છે અને આ તકને લાભ બજાવવા દઢ નિર્ણય કર્યો. શઠં પ્રતિ શાઠયું લઇ પિતાના સુસજિજત સૈન્ય સાથે તેણે કૌશાંબી કુર્યાત ”ની નીતિ તેણે અપનાવી અને ચંડપ્રદ્યોતને પર ચઢાઈ કરી. ચંડપ્રદ્યોતે ચારે બાજુથી કૌશાંબીને પિતાની પાસે લઈ આવવા મંત્રીઓને આજ્ઞા કરી ઘેરે ઘા અને તેથી થયેલા આઘાતના કારણે મંત્રીઓ તે સમજી ગયા કે મૃગાવતીની આવી શતાનીકનું મૃત્યુ થયું. ચંડપ્રદ્યોતે મનમાં થયું નીતિમાં કોઈ ચક્કસ ભેદ હશે. ચંડપ્રદ્યોતને કે રાજા વિનાનું લકર હવે શું સામનો કરી મૃગાવતીનું આમંત્રણ મળ્યું, એટલે તે મૂખનું શકવાનું? તેણે મૃગાવતીને સંદેશો મોકલાવ્યું કે હૈયું નાચી ઊઠયું અને બનીઠનીને મૃગાવતીને પ્રદેશના લોભથી તેણે આ યુદ્ધ નથી કર્યું, જો તે મળવા મહેલમાં આવ્યા. રેણું થવાનું કબૂલ રાખે, તે શતાનીકના બાળ પુત્રને તે ગાદીએ બેસાડવા તૈયાર છે. મૃગાવતીને
- મૃગાવતીને સુપ્રભ ઘાટીલે દેહ અને મધુર આ રીતે રાજમાતા અને રાજરાણી બનવાની તેણે ૧
ની વાણી જઈ ચંડપ્રદ્યોત તે દિમૂઢ થઈ ગયે. દયા લાલચ બતાવી.
ભય સ્વરે મૃગાવતીએ ચડપ્રદ્યોતને કહ્યું “મારા
પતિનું તાજેત માં મૃત્યુ થયું છે અને વળી મારે મૃગાવતી તે ચેટક રાજાની પુત્રી એટલે ત્રિશલા એક નાનું બાળક છે. હવે જ્યારે તમે એ બાળક માતાની સગી ભત્રિજી હતી. ત્યાગ અને વિરાગમાં પર પિતૃત્વના હક્ક સ્થાપવા માગે છે, ત્યારે તેનું અમૃતને માનનારી. આવી મહાન નારીને ચંડ- હીત જેવું એ તમારી ફરજ બની જાય છે. તમારી પ્રદ્યોતની લાલચ કયાંથી લાવી શકે? સ્ત્રી જ્યાં મને કામના હું સિદ્ધ કરુ તે પહેલાં, કૌશાંબીના
પદ્ધિમણી
[૧૨