Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

રાનસાર સ્વાધ્યાય બત્રીસી
રચયિતા-અમરચંદ માવજી શાહ, તળાજા ગીશ્વર શ્રીમદ્ યશોવિજયજી મહારાજ ત્રણસો વરસ પહેલા મહાન ન્યાયવિશારદ ન્યાયાચાર્ય ઉપાધ્યાય પદવીથી અલંકત હતા. મહાન શાસ્ત્રકર્તા તરીકે તે શ્રી જૈન શાસનમાં સૂર્ય સમાન પ્રકાશિત થઈ ગયા છે. તેઓશ્રી ગીશ્વર શ્રીમદ્ આનંદઘનજીના સમકાલીન હતા તેઓશ્રીનાં સત્સમાગમથી યશવિજ્યજી મ. અધ્યાત્મવિદ્યામાં પારંગત થયા હતા. અને અધ્યાત્મસાર જ્ઞાનસાર અધ્યાત્મપનિષદ વિ. યેગ અધ્યાત્મનાં શાસ્ત્રો પવાની ઉત્તરાવસ્થામાં લખી જૈનશાસન ઉપર પરમ ઉપકાર કરી ગયા છે.
આમાં “જ્ઞાનસાર’ એ તેઓ શ્રીમની અંતિમ જ્ઞાનના નિચોડરૂપ છે. તે જેન જગતમાં પ્રકાશિત છે. તેમાં ૩૨ અષ્ટક ફૂલગુંથણી માફક ૩૨ પાંખડીનું જાણે કમળપુષ્પ આત્મસરોવરમાં પ્રગટ્યું છે. એક એક અષ્ટકમાં અનુપ ૮-૮ લેક છે જેમાં સાધ્ય-સાધનનો સુમેળ સંધાયો છે. જૈન દર્શનની પ્રેરણાત્મક ગીતા જેવું આ પવિત્ર શાસ્ત્ર છે. તેની ઉપર તાર્કિક શિરોમણી શ્રીમદ્દેવચંદ્રજીએ “જ્ઞાનમંજરી” નામની વિસ્તૃત ટીકા રચી જ્ઞાનસારના શિખર ઉપર કળશ ચડાવ્યા છે.
અધ્યાત્મજ્ઞાનના તૃષાતુર આત્માઓને આ ગ્રંથ ખુબજ પ્રેરણાત્મક બને છે. નયનિપાદિથી અલંકૃત ટીકા-નિશ્ચય-વ્યવહારની જ્ઞાનકિયાની અપૂર્વ સંધીવાળે આ ગ્રંથ છે. જ્ઞાનપૂર્વકની ક્રિયા-સમ્યગુદષ્ટિની પ્રાપ્તિ અધ્યાત્મ–ભાવના-ધ્યાન-સમતા અને વૃત્તિ સંક્ષપગથી આત્માને શુદ્ધ-સિદ્ધિ દશાને પ્રાપ્ત કરવા માટે આ જ્ઞાનસાર ગ્રંથને વ્યાપક રીતે જૈનશાસનમાં પ્રચાર થાય તે આ યુગમાં આવશ્યક છેઆ ગ્રંથનું સંક્ષિપ્તમાં ૩૨ ગાથાનું સ્વાધ્યાય કાવ્ય ભાવાર્થરૂપ લખ્યું છે તે નીચે આપવામાં આવેલ છે.
(રાગ સિદ્ધચક પદ વંદો રે ભવિકા) જ્ઞાનસાર વિચારો રે ચેતન, ચેતન ચિત્તમાં ધારો....એ ટેક પૂર્ણસ્વરૂપ પરમાતમાં રે, પૂર્ણાનંદ ભગવાન; સત્ ચિદાનંદ સ્વરૂપનું રે, ધ્યાન ધરે ગુણવાનરે ચેતન-૧ મગ્ન થઈ સ્વ સ્વરૂપમાં રે, પરભાવ કરો ત્યાગ; પૂર્ણ સ્વરૂપનાં લક્ષથી રે, થાઓ શુદ્ધ વિતરાગ....રે ચેતન-૨ સ્થિર થઈ નિજ જ્ઞાનમાં રે, ૫. સુખ અપાર; સમ પરિણામી વૃત્તથી રે, ચારિત્ર ધર્મ સ્વીકારરે ચેતન-૩ મોહ ભાવને ત્યાગતા રે, શુદ્ધ સ્વરૂપ પમાય; સ્વભાવમાં સ્થિરતા થતા રે, મુક્તિ પૂરી સંધાય.... રે ચેતન-૪
જ્ઞાનસાર સ્વાધ્યાય બત્રીસી
૧૪૫