Atmanand Prakash Pustak 055 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

जानामि धर्म न च मे प्रवृत्तिः । जानाम्यधर्मे न च मे निवृत्तिः ॥
પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ
સાહિત્યચંદ્ર બાલચ હીરાચ
શામાં છે એ જાણવા છતાં તે છોડી શક્તો નથી, દુ વિચારના નહીં પણ વિકારાના બંધનમાં સામો છું.
આપણે કાઇને સુખ આપવું' એ ધ છે. તેમજ કાને દુખ આપવુ એ પાપ છે, એ અધર્મ છે, એમ ણુતા નથી શું ? સાચુ માલવુ એ ધર્મ છે. તેમ ખાટુ મેલવું એ અધમ' છે, પાપ છે, આ આપણે જાણીએ છીએ, ગારી કરવી એ મહાપાપ છે,
મહાન ધર્મ છે, એ આપણી નજર બહાર તા નથી જ. તેમ દાન આપી બીજાના આત્માને સા
ષવે! એ પુણ્યનું કામ છે અને ક્રૂ' છે, એ આપણે જાણીએ છીએ. કામવાસનાનુ સેવન કરવુ એ દેવાત છે. અને આણી વાસના ઉપર કાપ મૂકી તેને અધ નમાં મૂકવુ એટલું જ્ઞાન આપણને નથી એમ તા
કદી શકાય જ નહીં. પરિક્ર્મનું પરિમાણુ કે મર્યાદા નહીં" ભાંધતા તે યથેચ્છ વધાર્યે જ જવુ એ અન્યાયોક છે. એથી અનેક જીવેાના સુખની આપણે ચેરી જ
કરીએ છીએ એ સમજાવવાની ખાસ જરૂર જણાતી નથી, છતાં આપણે બધી ઉત્કૃષ્ટ ઋણુાતી વસ્તુ ત પ્રવૃત્તિ કરતા નથી. ધર્મોચર કરવ.ના પ્રસંગ આવતા આંખ આડા કાન કરીએ છીએ, અને અનેક કારણાની શેાધમાં પડી મને મનાવવાના પ્રયત્ન કરીએ છીએ. અને આપણા આત્માને ભવાના પ્રયત્ન કરીએ છીએ. આમ કરવા છતાં આપણે વંદિત્તાત્ર ભી પાપનું પ્રાયશ્ચિત મેળવવા યત્ન કરીએ છીએ. એના અથ શું ? એને આપ એટલે જ જણુા છે કે, પુત ક્ષેકમાં મૃખ હું ધનવું છું, પણ તે મારી શક્તો નથી, તેમ તે અધમ કે પાપ
નદીના પ્રવાહ ધોધમાર વલ્લા કરતા હાય, અને ચેમાસામાં એમ પૂર આવે ત્યારે તે નદીનું પાણી પોતાનું પાંત્ર વધી મહાઅવળા માર્ગે વહન કરવા
માંડે છે, અને આસપાસના પ્રદેશને સમૃદ્ધ કરવાને ખો
વેરાન કરી મૂકે છે, એટલું જ નહી` પણ ઉનાળા આવતા પાણી રહિત રતની જ નદી રહી જાય છે. તે પાસે આાવનારને અન્નન ઍટલે પાણી નહી ત માત્ર આપે છે.. અને લોકોને સુખને બન્ને ગરમ તપેલી
તે
રતના ચટકા આપે જાય છે, એવી જ સ્થિતિ આપી ની જાય છે, એટલે આપણ' વન મર્યાદાનુ' દક્ષ વન કરી સ્વેચ્છાચારી ના જાય છે. અને આમ પ આપણે જગતની માત્રા હલકા થઈ જઈએ છીખે,
આપણુ માજ, તેજ કે ચારિત્ર ત્રણ નષ્ટ થઇ જતા
આપણે સહવાસ કરતાં અચકાય છે. આપ થાયી કાને સુખ અતું નથી, પણ આપણે લોકોતે
ત્રાસદાયક નિવડીએ છીએ. આવી સ્થિતિમાં ધર્મ અને અધમની એફળખાણુ કયાંથી રહી શકે? અને તેથી જ હું ધર્મ જાણું છું પણ આચરી શકતા નથી તેમ અધમ જાણુ છુ' પણું કાઢી શકતા નથી એમ કહેવોર્ન પ્રસંગ ઉર્જાસ્થત ચાય છે.
નદીનો દાખલો જે આપશે જોઇ ગ્યા તે જ નદીને બંધ બાંધવામાં આવે અને તેનુ પાણી સમ વિત કરવામાં આવે તે તેતુ સ્વચ્છ મટી તે અપરક નહીં રહેતા ઉપકારક થઈ શકે. આણે આપી ઇન્દ્રિયાત લખતર ભધમાં નહીં બાંધીએ