________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકાશ
એટલે એ સાચો ઉપદેશ છે–સાચી દેશના છે એમ તેમ નિશ્ચય-નયના ફળરૂપ કેવળજ્ઞાન મળે નહિ ત્યાં વ્યવહાર–ભાષ્યમાં કહ્યું છે.
વ્યવહારનયને જતે ન કરવો. . બીજી ઢાલને સારાંશ નીચે મુજબ છે:
પુણ્યરૂપ અગ્નિ પાપને બાળે અને જ્ઞાન સહેજે કઈક વિધિને જોઈને સમસ્ત વહેવાર ત્યજી ? એળખાય. વ્યવહાર એ પુણ્યને હેતુ છે, એથી એ છે, પણ હે સીમન્વરસ્વામી ! દ્રવ્યકિ અનસાર વિધિ મોક્ષને ઉપાય છે. એક પુદ્ગલ પરાવતમાં જેમ હેય એ તમારી વાત એ ભૂલી જાય છે.
ક્રિયાવાદી ભવ્ય જીવ મુક્ત બને તેમ બીજે નહિ
બને એમ દશાચૂણિમાં કહ્યું છે. પાઠ, ગીત અને નૃત્યની કળા શરૂઆતમાં અશુદ્ધ હોય છે પણ અભ્યાસથી એ સાચી બને તેમ આ જાણીને મુનિ તમારા શાસનના રાગી બને દિયા અવિશુદ્ધ છે.
અને તેઓ નિશ્ચયરૂપ પરિણતિને ભજતાં વ્યવહારનું
સેવન કરે. મણિને શોધક ખારના સે પુટ આપે એ સર્વ પુટ સાચાં છે તેમ સર્વ ક્રિયા યોગ માટે છે ત્રીજી ઢાલમાં નીચે મુજબ નિરૂપણ છે – પંચવસ્તુમાં કહ્યું છે.
કઈ સમ્યકત્વનો જ પક્ષ આદરે ક્રિયાને વિષે પ્રાતિ-ગથી અને ભક્તિ-ગથી કરાયેલો મંદ અને અણજાણુ મનુષ્ય શ્રેણિક વગેરેને દષ્ટાંતને ઇચ્છાદિક વ્યવહાર જો કે હીન છે, પણ જેને ગુરનો આગળ કરે છે અને ગુરુની આજ્ઞાને માનતો નથી. આધાર છે તેને તે એ વ્યવહાર મને હેતુ છે- એ કહે છે કે શ્રેણિક કંઈ જ્ઞાની અને ચાસ્ત્રિશાળી એ વ્યવહારથી મોક્ષ મળે.
થયો નથી, એ તે સમ્યકત્વરૂપ ગુણને લઈને મોક્ષે
જશે માટે સમ્યકતવ એજ મુકિાનું નિદાન છે, કારણ વિષ, ગરલ, અન્ય, (ત૬) હેતુ અને અમૃત છે પણ એ મનુષ્ય એ વાત જાણતા નથી કે એમ ક્રિયાના પાંચ પ્રકાર છે. તેમાં વિષ-ક્રિયા અને આવશ્યક ભાષામાં કહ્યું છે કે ક્રિયા કર્યા વિના ગરલ-ક્રિયા એ બે અનુક્રમે આ લોકના અને પર- એને સમ્યકત્વ-ગુણ નરક ગતિ છેદી ન શક્યા. લકના પ્રપંચ અભેગાદિ માટે છે. અન્યક્રિયા સાચા હૃદ્ય વગરની હોવાથી તે સંભૂમિના
ઉપદેશમલામાં કહ્યું છે કે જેમ પટ યાને જેવી પ્રવૃત્તિ ગણાય છે. હેતુ–ક્રિયા વિધિના રાગથી કપડાને તાણે ઉજ્જવળ હેય પણ વાણે મેલો હેય કરાય. ( જો કે એમાં વિધિની વૃનતા રહેલી છે) તો એ શોભે નહિ તેમ અવિરતિપૂર્વકનું સમ્યકતવ અમૃત-ક્રિયામાં જરા યે દોષ નથી, પહેલી ત્રણ યિા શોભે નહિ. સજવા લાયક છે અને છેલ્લી બે આદરવા યોગ્ય છે, જે કોઇમાં સમ્યકત્વરૂપ ગુણ હેય તે એ બેથી એમ બિન્દુમાં કહ્યું છે.
મવ પલ્યોપમ જેટલા વખતમાં વિરતિમાં વિધરૂપ ક્રિયા તરફની ભક્તિ હોય તો એ ભક્તિ કરે છે એમ આનંદ વગેરે જેવા છો સમ્યકત્વની અવિધિના દેશના અનુબંધ-પરંપરાને દૂર કરી શકે. સાથે સાથે જ વિરતિને પ્રાપ્ત કરે. એ માટે ક્રિયા જે મેક્ષનું કારણ છે એમ ધર્મ- શ્રેણિકના જેવા અવિરત છવ થડા છે. કે સંગ્રહણુમાં કહ્યું છે.
જેઓ વિરચિત કર્મને લઈને વિરતિને પામ્યા નહિ. ચક્રવતીનું ભોજન મળે નહિ ત્યાં સુધી પિતાના સમ્યકત્વ વિરતિને ખેંચી લાવે એ જૈન શાસન ઘનું ભજન સારું છે અને એ ત્યજવું ન જોઈએ ને મર્મ છે.
For Private And Personal Use Only
