________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સાચી વિજ્ઞા
માણુસ તા બધી જગ્યાએ પૂજાય છે, માટે વિદ્યા કેવી સંપાદન કરવી તે બાબત ઉપર હવે આવીએ. પ્રથમ તા દરેક મનુષ્ય ધાર્મિક કેળવણી લેવી જોઇએ.
धर्मस्य हि सहायेन तमस्तरति दुस्तरम्
ધર્માંની સહાયતાવડે ધાર અધકારી (એટલે બુદ્ધિમાં રહેલ જડતા) ઓળંગી શકાય છે અને તેથી જ બુદ્ધિની નિર્મલતા પ્રાપ્ત થાય છે. આ રથળે ભકતામર સ્તોત્રનુ` એક પદ મૂકીશ તે તે અસ્થાને નહીં ગણાય. શ્રી માનતુ ંગસૂરિ મહારાજે વર્ણવ્યું છે કે– बुध्या विनाऽपि विबुधार्चितपादपीठ, स्तोतुं समुद्यतमतिर्विगतपोऽहम् ।
મતલબ કે બુદ્ધિ વગરના છું, છતાં પણુ લજ્જારહિતપણે આપની સ્તુતિ કરવા પ્રેરાયા છું. આ ઉદ્ગાર એ ધર્મની સહાયતાનું ભાન કરાવે છે. આથી માનતું. ગસૂરિ મહારાજ વિદ્રાન ન હતા એમ સમજવુ નહિ પણ એમની ધર્મ પ્રત્યેની અડગ શ્રદ્દા હતી. સ્તાત્ર બનાવવામાં પ્રભુની સહાયતા માંગી બુદ્ધિનું સર્વોત્કૃષ્ટ પણ ચાહતા હતા તેમજ પોતાની કૃતિમાં વ્યિતત્ત્વ દાખલ કરવા માટે આ પ્રકારની તેમની વાણી હતી આ બધી બાબતને વિચાર કરતાં પ્રથમ ધાર્મિક વિદ્યા ગ્રહણુ કરવી એ મુખ્ય છે . અને ત્યારબાદ સામા જિક અને નૈતિક એમ ત્રણ પ્રકારના વિધાભ્યાસની મનુષ્યને જરૂર છે. ધાર્મિક, સામાજિક અને નૈતિક આમ ત્રણ પ્રકારને વિધાભ્યાસ એ જ વાસ્તવિક છે. હૅવે સામાજિક, નૈતિક બાબત પર થોડુ' કહું છું... કે સમાજમાં સમય પરત્વે સુધારા કરી કુરિવાજો ન પૈસે અને સમાજની ધાંસરી કલેશ અને ઝધડાના વેગથી ઘસાઇ નાશવંત ન બને તે માટે સદા કાળ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ
કરવી એ જ મેટામાં મેાટી સામાજિક વિધા મેળવી ગણાય. તેમાં પણ ખાસ નૈતિક વિધાનુ અવલખન કરવામાં આવે તે જ સામાજિક વિદ્યાના અભ્યાસ દૃઢીભૂત બને; બાકી નીતિને એક બાજુ મૂકી આપખુદી પ્રમાણે વન ચલાવવાની જો બુદ્ધિ માત્ર પણ હોય તો તેથી જ સામાજિક કેળવણીમાં માટુ' વિન્ન નડવા સંભવ છે, તેથી ત્રણ પ્રકારની વિદ્યા ને યથા સંપાદન થાય તે જ જ્ઞા વિદ્યા યા વિમુય—એ પદની સમાલોચના યથાર્થ થઇ ગણાય. વળી વિધા એ એક ઉત્તમ આભૂષણુ ખની પહેરનારને સારી રીતે શાભાવે. કહ્યું છે કે
केन विभूषयन्ति पुरुषं हारा न चन्द्रोज्वलाः । न स्नानं न विलेपनं न कुसुमं नालंकृतार्थ मूर्धजाः। वाण्येका समलंकरोति पुरुष या संस्कृता धायत । क्षायन्ते खलु भूषणानि सतत वाग्भूषणं भूषणम् ॥
સાનાના ધરણાં, હાર, માળા વિગેરે કાળે કરી ધસાઈ જાય છે. પણ વિદ્યારૂપી જે ધણું તે કદી ધસાઇ જશે નહિ તેથી વિદ્યા એ જ સાચુ` ભૂષણ છે.
વિધા એ પુરુષનું કોષમાં શ્રેષ્ઠ રૂપ છે, ઢાંકેલું ગુપ્ત ધન છે. વિધા એ સુખ અને વૈભવને આપનારી છે. વિધા એ ગુરુને પણ ગુરુ છે. વિદેશગમનમાં વિધા વધે છે, એ ભાઇની ગરજ સારે છે. વિદ્યા એ ઉત્તમમાં ઉત્તમ દેવ છે. વિધા રાજમાં પૂજાએલ છે, ધન પૂજાએલું નથી માટે વિદ્યા વગર માણસ એક પશુ જેવે જ છે, જેથી વહાલા વાચકો ! સુવિધા પ્રાપ્ત કરી અહિક અને પારલૌકિક સુખને મેળવા અને હ ંમેશા વિધા ભણવામાં ઉત્સાહી બની તમારી જિન્દગી સાÖક કરા તે સાચી વિદ્યા પ્રાપ્ત કરો, અસ્તુ !
For Private And Personal Use Only
