________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મકૌશલ.
૧૪૯
( ૧૦ ) ધર્મ સવસ્વ. Religion in nutshell તમને દુનિયાદારીમાં વ્યવહારમાં, વર્તનમાં, અન્ય ધર્મનું મુદ્દામ સ્વરૂપ-સ્પષ્ટ રહસ્ય સાંભળે, સાથેની લેવડદેવડમાં, બોલચાલીમાં અને હવા
ફરવામાં કેટલીક વાત ઠીક લાગે છે, સારી લાગે છે, સાંભળીને એની મનમાં ધારણ કરી લે તે તે
રુચિકર જણાય છે, સુયોગ્ય લાગે છે અને કેટલીક આ છે :–પતાને જે અનુકૂળ ન થાય કે ન બાબતે ઘણા કરાવનારી બાલિશ-તુ-અધમલાગે તેવી બાબત પારકના સંબંધમાં અયોગ્ય લાગે છે. પ્રથમની બાબતોને આપણે આચરવી નહિ.
અનુકૂળ ગણુએ છીએ, બીજી બાબતને પ્રતિકૂળ મુદ્દાસર લખનારા પ્રાસાદિક લેખકે, મહાન ગણીએ. આ હકીકત આપણા દરરોજના અનુભવની સાહિત્યિકો અને ઓજસ્વી સાક્ષરો સુત્ર જેવી છે. આપણી સાથે વણાઈ ગયેલી છે, આપણી સાથે વાણી બોલે છે. એ અનેક વાતને એક નાનકડા એકમેક થઈ ગયેલી છે. કોઈ સભ્યતાથી બેલે તે સૂત્રમાં એવી સરસ રીતે વણી દે છે કે એને જેમ ગમે. ગાળાગાળી કરે તે ન ગમે, સાચું બોલે તે ઠીક જેમ વિચારવામાં આવે તેમ તેમ એમાંથી મહાન લાગે. અસત્ય બોલે તે અઠીક લગે. કોઈ નિ દામ્યુગલી રહસ્ય તારવી શકાય. અનુભવી લેખકો આવા સૂત્ર છે તે ન ગમે. પ્રશંસા પ્રેમ કરે તે ગમે. એટલે વચન જનતા પાસે રજૂ કરે તે ત્રિકાલાબાધિત સત્ય તમે સારું નરસું જાણે છે, અનુકૂળ પ્રતિકૂળન હોય છે અને દરેક યુગે એનાં ઓવારે પાણી પીધેલ : હાય, છતાં દરેક યુગમાં એમાંથી નવાં નવાં સત્ય
ઓળખો છો, વિવેક સભ્યતાને પીછાનો છે, ચારિ
ત્રને જાણે છે, સંયમને પીછાનો છો, અને તમને નીતરતાં રહે છે, એક શબ્દ છે લખાય અને છતાં
સારા ખરાબની પરખ છે. હવે તમારે જ્યારે પારપિતાનો આશય બતાવી શકાય તો પુત્રજન્મ જે
કાને અંગે કોઈ વર્તન કરવું હોય, કાંઈ બોલવું. એ કાળના લેખકને આનંદ થતો હતો.
હોય કે કેાઈ ક્રિયા કરવી હોય તે તે વખતે તમારી આવા સૂત્ર સિદ્ધાંત જેવી વાત અત્ર રજૂ થાય જાતને સ્થાને મૂકે. તમે તમારા આચાર, ઉચાર કે છે. લેખકને ધર્મનું રહસ્ય બતાવવું છે, અને ધર્મનું વિચારને કે ગણે? તે તમારે માટે શું ધારે ? જે રહસ્ય લખવા વિદ્વાન બેસે તે આખી જિંદગી પૂરી વાત તમને ન ગમે તે તેને પણ ન ગમે તે તમને થઈ જાય અને હજારો લાખો પાના ભરાય. આ ન ગમે તેવી વાત તેના પ્રત્યે ન કરો. લેખકે ધર્મનું રહસ્ય અરધા કલેકમાં ભરી દીધું
અને આટલું કરે તે તમે ધમ થઈ જાઓ, અને તેમ કરીને એમણે પિતાને ખરે લેખન સંયમ
આટલું કરે તો તમારો બેડો પાર પડી જાય. તમારે દાખવ્યો છે. એ લેખક કહે છે કે સર્વ ધમને સાર સાંભળી લે અને સાંભળીને એને તમારા હૃદયમાં પ્રત્યે તેવું વર્તન કે ઉચ્ચાર કરે તે તમને ખરાબ અવધારે, એને હૃદયમાં પાકું સ્થાન આપી દે. તમે લાગે તેવું હોય તેવું તમારે સામા પ્રત્યે ન કરવું. અનેક પ્રકારનાં ફાંફાં મારશે અને મંદિરે મંદિરે આટલી સાદી ટકી સીધી સરળ વાત છે અને તમને આંટા ખાશો કે પથ્થર એટલા દેવ કરશે કે અનેક
નક તે આવડે છે એમ તો આપણે ઉપર ધારી લીધું છે. પ્રકારના યોગે કરશો, તેમાં તમારું ઠેક્રાણું પડે કે
આટલી વાત કરો એટલે તમને કઈ વાતની અડન પડે એ જુદી વાત છે, એને ઘણી બાબતે પર આધાર રાખવો પડે છે, પણ હું તમને એક નાન
ચણ નહિં થાય. તમારા પર ટીક નહિ થાય અને કડો મંત્ર આપું, ટૂંકામાં ધર્મનો સાર બતાવી આપું
તમારો સંસારપ્રવાસ સફળ બનશે, આનંદમય બનશે,
પ્રેરક બનશે, પ્રેમમય બનશે અને તમારા મન પરથી અને તમે એ વિધિ સૂત્રને અનુસરશે તો તમે સાચા ધમને બરાબર અનુસરશે. તમે ખરા ધર્મ થશે અસાધારણ બોજો ઉતરી જઈ એનું હળવુંફલ
અને તમારું જીવન સફળ થશે, તમારા કેરો મલ્ય- છતાં ગૌરવવંતુ બનાવશે, તદન સાદી વાત છે, . વાન બનશે અને તમારું સાધ્ય તરફ પ્રયાણુ બરાબર
કરવી સરળ છે અને કુલ ધર્મના અનેક ઉપદેશનો થશે. એ સૂત્ર આ રહ્યું :
એ સાર છે.
મૌક્તિક श्रृणुत धर्मसर्वस्वं, श्रुत्वा चैवावधार्यताम् , आत्मनः प्रतिकूलानि परेषां न समाचरेत् ।
ધર્મસર્વસ્વ,
For Private And Personal Use Only
