________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
સભ્યજ્ઞાનની કુ’ચી—
www.kobatirth.org
પરમાત્માનું અધિરાજ્ય.
deroup°0996,7000:9૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦}૦૦૦૦:૦૦૦૬૦૦૬૦૦:૦Ç૦૨૦૦૭૦૬૭(autoard0/5sos.aap૦૦૦૨૧૬૭:૦૦૦૦૦૦૦-૧૦૧૨૪૦૦૦/૦૦૦૦૦૦૦૦૨૧૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦:૧૦
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૭૬ થી શરૂ )
સામાયિક દરમીયાન પ્રત્યેક મનુષ્યે પ્રસન્ન પ્રકૃતિથી, દરેક પ્રકારના સક્ષેાભી કે ઘણા-ભાવ આદિનું પેાતાનાં ચિત્તમાંથી નિઃસારણ કરવું જોઈએ, સંસારનાં કાઇપણ હિત કે સ્વાના ક્ષણ પણ વિચાર ન સેવવા જોઇએ. આવી રીતે સામાયિક કર્યુ હોય તે પરમાત્માના પરમ અશરૂપ શાન્તિ અને ગાંભીર્ય ના પ્રાદુર્ભાવ થાય છે. મનુષ્યની સઘ સ્થિતિ અને તેની સંભાવ્ય ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વચ્ચે જે મહાન અંતર છે તેના વિચાર કરતાં, પ્રત્યેક મનુષ્યને સામાયિકની અનિવાય` આવશ્યકતા છે. એમાં શક નથી. કઇ મનુષ્યે પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરવું હોય
તો તેનામાં પરમાત્માને અનુરૂપ ગુણોં પ્રથમ આવવા જોઇએ. પરમાત્માને અનુરૂપ ગુણોની પ્રાપ્તિ થયા વિના, પરમાત્માએઁ। સાથે ત્યાંથી થાન મળે ?
સામાયિથી સ`પૃ` સદાચારની સિદ્ધિ થઈ શકે છે અને એ રીતે દિવ્યતાની સિદ્ધિ એ સામાયિકનું
વિશિષ્ટ ધ્યેય છે. મનુષ્ય સદાચારથી ત્યાગી બને છે, ત્યાગથી મુક્તિને માગે સંચરી શકે છે; છેવટે તેને જન્મ-મરણની જંજાળમાંથી શાશ્વત મુક્તિ પણ પ્રાપ્ત થાય છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ’સારને ત્યાગ કરી સાધુ બનનારાઓમાં, ત્યાગની અપેક્ષા વિશેષ રાખી શકાય. જે ખરા ત્યાગી અને ખરા સાધુ હોય તેઓ નિઃસ્પૃહતાની પ્રતિકૃતિરૂપ હાય. તેમનું આખુયે જીવન સામાયિકરૂપ બની રહે છે,
આત્માને જેમ જેમ વિકાસ થયા કરે છે તેમ તેમ ધ્યાનનાં સ્વરૂપમાં પરિવર્ત્તન થયા કરે છે.
ધ્યાનના પ્રકાર ન બદલાય ત્યાં સુધી તેનાં સામાન્ય સ્વરૂપ એક જ રહે છે. ધધ્યાનની સ્થિતિમાંથી પસાર થઈને, આત્મા શુકલધ્યાનમાં પ્રવેશે છે. શુક્લધ્યાન એ આત્માનુ વિશુદ્ધમાં વિશુદ્ધ સર્વોચ્ય
ધ્યાન છે.
પાપના સહધ્ય પશ્ચાતાપ, ભાવિ પાપાનાં શક્ય નિવારણના નિશ્ચય, ત્યાગભાવના વિકાસ, ભૌતિક લાલસાને તિલાંજલી અને તીથંકરાદિની સ્તુતિ કે ભક્તિ એ બધું સામાયિકમાં આવી જાય છે. પાપના પશ્ચાતાપ અને પાપ ન કરવાના નિશ્ચયમાં પાપનું ઉન્મૂલન કરવાનું સ્તુત્ય ધ્યેય છે. પરમાત્માની સ્તુતિ ૐ ભક્તિથી સ્વકીય દિવ્યતાના વિકાસ થાય છે. ભૌતિક લાલસાના પરિત્યાગથી શરીર આદિ ભૌતિક વસ્તુઓ પરના માહ કમી થાય છે. સામાયિથી જે અપૂર્વ લાભો સંભવી શકે છે. તેમાંને
પણ લાભ પ્રાથનાથી સંભાવ્ય નથી એ નિર્વિવાદ છે. ધ્યેયની સિદ્ધિ થાય એવું પ્રાર્થનાનું કાઇ લક્ષબન્દુ જ હોતું નથી.
પ્રાના અને સામાયિકનું પૃથક્કરણ આધુનિક દિએ નીચેના કાષ્ટકમાં આપવામાં આવ્યુ છે. એ ઉપરથી બન્ને વિષે યેાગ્ય તુલના થઈ શકે છે.
માર્ગાનુસારી શ્રાવક સામાયિકમાં અનુરક્ત રહે છે. માર્ગાનુસારી શ્રાવક સ’સારની ઉપાધિઓથી સાવ મુક્ત ન હોય છતાં આધ્યાત્મિક ઉન્નતિનાં સાપાન-એક રૂપ સામાયિક ઘણીયે વાર કરે છે. સામાયિકમાં તેને અનેરા આનંદ આવે છે. કેટલાક અત્યંત શ્રદ્ધાળુ ભાઇએ અને બહેનાને સામાયિક પ્રત્યે એટલા બધે ભાવ આવી જાય છે કે, તેઓ રાજ એક એક, બબ્બે કે ત્રણ ત્રણ ચચ્ચાર સામાયિક પણ કરે છે,
For Private And Personal Use Only
