________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પણ પાડી શકાય છે. અરે! એક હજાર ને જે પ્રતિપત્તિ પૂજાને કહ્યો છે એને ભાવાર્થ આઠ સુધી આંક માંડી શકાય. આ ભેદ- એ છે કે પિતાના સ્વરૂપને અવિચ્છિન્નપણે પ્રભેદને જે કંઇ વિસ્તાર વિચારી ગયા એ આદરવું અર્થાત્ સ્વસ્વરૂપની પૂજા-પિછાન સર્વને સમાવેશ દ્રવ્યપૂજામાં થાય, એટલે કરવી. પિતાના મૂળ સ્વરૂપમાં રમણ કરવું અંગ અને અપૂજા મળી દ્રવ્યપૂજા ગણાય. એ પ્રભુભક્તિને અંતિમ પ્રકાર છે. પરમાત્મ
ત્રીજો પ્રકાર ભાવપૂજાનો આવે છે. એમાં ભાવ પ્રાપ્ત કરવો એ પ્રત્યેક ઉપાસક આત્માનું પ્રભુબિંબ સામે ચિત્તની એકતાતા સાધી, ધ્યેય હાય જ, તેથી તે કહેવાય છે કે એમના સ્તવમાં વા ગુણકતનમાં લયલીન ‘જીવમાંથી શિવ અથવા નરમાંથી નારાયણ” બનવાનું છે. ધ્યાનમગ્ન દશા પણ આમાં ગણાઈ પણ એ સ્થિતિ સહજ નથી. ઉપરોક્ત પ્રકારરાકે. એને પ્રકાર ઉપાસક આત્માના પરિણામ માંથી પસાર થવામાં જેનો સતત ઉદ્યમ ચાલુ પર અવલંબતા હોવાથી ઘણું છતાં ના મખ ન છે એ આત્મા જ્યારે ગુણસ્થાનકરૂપ પગથિયા કરી શકાય તેવા નથી. એ પરિણામોમાં એટલી વટાવતાં અગિયારમાં ‘ઉપશમ નામના ગુણબધી પ્રબળ શક્તિ રહેલી છે કે તેના વડે હાથે આવે છે ત્યારે એ આરંભાય છે. બારમા સંખ્યાબંધ વના કઠીન કર્મો અપકાળમાં “ક્ષીણમેહ” ને તેરમા “સોગિકેવલી ” નાશ કરી શકાય. ફક્ત અગત્ય છે એ જાતના પર્યત એ વર્તાતી હોય છે. એમાં અતિ ભાવની જમાવટની. કોઈ પ્રશ્ન કરે છે તો આગળ પડતે ભાગ આત્માના અધ્યવસાયો પછી દ્રવ્યપૂજાની શી જરૂર ? એકલી ભાવ- ભજવે છે. કેવલજ્ઞાની પરમાત્મા સ્વમુખે એ પૂજા કરીએ તો ન ચાલે ? ઉત્તર એટલે જ સંબંધમાં શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં જણાવે છે. આપી શકાય કે ગૃહસ્થોએ પૂજા કરવી ઘટે. જેની પાછળ આ જાતની ટંકશાળી છાપ છે એ વળા યાદ કરવાનું છે કે ભાવ વાત કરવા તેના માતા વિષે વધુ શું કહેવાનું હોય ? મા..થી નથી આવી જતો, દ્રવ્યપૂજવડે જ આમ પૂજા દ્વારા ચૌદ રાજલકને પ્રાંતભાગ અની ભૂમિકા રચાય છે; તેથી તે કહેવામાં પમાય છે. એ વાત પર ભાર મૂકી ગિરાજ આવ્યું છે કે—દ્રવ્ય ત ભાવનિમિત્ત- આનંદઘન, ઉપસંહાર કરતાં કહે છે કે – બાકી ભાવપૂજની અચિંત્ય શક્તિ સંબંધમાં એમ પૂજા બહુ ભેદ સુણુને, મહારાજા કુમારપાળના પૂર્વભવનું ઉદાહર!
સુખદાયક શુભ કરણી રે; જીવતું જાગતું છે.
ભવિક જીવ કરશે તે લેશે, પાંચ કેડીના ફલડે જેને સિધ્યા કાજ
આનંદઘન પદ ધરણી રે, એ વાત કોણ નથી જાણતું ? ચોથો પ્રકાર
ચેકસી
For Private And Personal Use Only
