________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
શ્રી હેમચ’દ્રાચાર્ય વિરચિત
કવિત્વભરી અમરવાણીમાં; સ રસાના એ રત્નાકરમાં કરાવી હારી નરરત્નાની જગતને અમર એળખાણ ને મહાકાવ્ય અર્ધા માધુ" ને પ્રસાદ, એણે શબ્દને સસ્કાર અો. સાથે એકધારે સૂત્ર ગ્રંથ, ને એનાં સર્વ અંગ કર્યા
યથાસ્થાને વ્યવસ્થિત. શબ્દમાં, રસમાં, ન્યાયમાં, સર્વ સ્થળે ગણાય, નવનવા અલ કારા, અનેક સાઘ્ધા પુણ્ય પ્રયત્ના
આમના પરાત્મના
એકાંતિક, શાશ્વત સત્યરૂપ
પરમ કલ્યાણના અથે ગણિત, વૈદક, જ્યોતિષશાસ્ત્રના
વિવિધ રમ્યા ગ્રંથે,
આ ત્યનું રક્ષણ ને હિન્દુત્વ વિકાસ ઇચ્છતા, આચાર્ય દેવ હતા
ભારતના સાચા સુધારક; પાહિણિ કુખે જન્મ પામ્યા ધંધુકાની પુણ્યભૂમિમાં, ને કા ક્ષેત્ર બનાખ્યું, ગુર્જરીનુ પ્રાચીન પાટનગર અણહિલપુરપાટણ, ને સ્યાદ્બાદદષ્ટિએ પુણ્ય પ્રેરણા અપી
સમસ્ત ભારતની જનતાને. નમન હેા કાર્ટિશ:
સહૃદયતાથી એવા સિદ્ધપુરુષ પુષ્પવંત આચાય દે શ્રી હેમચદ્રજીના પુનિત ચરણકમલમાં,
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રકાશ
સાહિત્યની રૂપરેખા
આવી રીતે વ્યાકરણ—કાષ-અલ'કાર-છંદઃ અને ન્યાયા રચ્યા બાદ છેવટના સમયે ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષ ચરિત્ર, ચેાગશાસ્ત્ર અને વીતરાગ સ્તાદિ સર્જેલાં હાય એમ મારુ' માનવુ છે,
૫
शब्द - प्रमाण - साहित्य - छन्दो लक्ष्मविधायिनाम् । श्रीहेमचन्द्रपादानां प्रसादाय नमो नमः ॥
—નારચક્રણ અદ્યાવધિ ઉપલબ્ધ શ્રી હેમચદ્રાચાય કૃતિઓનું લિસ્ટ વ્યાકરણ વિષય
R
,,
1 ૧ સિર્ર્રેમઘ્યાનુશાસન લઘુવૃત્તિ ૬૦૦૦ મુદ્રિત બૃહવૃત્તિ ૧૮૦૦૦ પાટણ હેમાચા ગ્રંથમાળા તરફથી મુદ્રિત. શેષ અલભ્ય સવૃત્તિ ૩૦૦૦ મુદ્રિત
2૩ બૃહન્યાસ કેટલેાક ભાગ
૩૪ જ઼િમાનુશાસન
1 કાઇ વિદ્વાને ઉદ્દરેલ મધ્યમવૃત્તિ ૮૦૦ શ્લોકપ્રમાણ છે. તેના ઉપર કાઇ અજ્ઞાતનામધેય મહાશયે રચેલી અવચુરિ-સરલ ટીકા સાથે મુંબઇના લાલબાગ તરફથી છપાય છે. લધુ્રવૃત્તિ ઉપર ધનચંદ્રકૃત અવસૂરિ પણ છે, તે માટે જીએ નીચેના ઉલ્લેખઃ—
पंडितधनचन्द्रेण लघुवृत्त्य वचूरिका ।
श्रुत्वधृता च स्वगुरोः श्रीदेवेन्द्रसूरितः ॥
2 પૂર્ણ મળતા નથી. જેટલેા મળે છે તે છપાવવાના પ્રયત્નો ચાલુ છે તે ઉપરાંત ધધોષસૂર, રામચંદ્રકૃત તથા દેવસૂરિશિષ્ય ગુણ્ય કૃત લઘુન્યાસની પણ નોંધ મળે છે. જેમકે-રૂતિ પતિપુણ્ડરીકે શ્રી સોવવેરોન તત્રત્રા વૃત્તિઃ श्रीदेवसूरिपादपद्मोपजीविना गुणचन्द्रेण स्वपरोपका
रार्थ श्रीहेमचन्द्रव्याकरणाभिप्रायेण प्राणायि ।
For Private And Personal Use Only
8 જયાનંદસરની વૃત્તિ અને રત્નશેખરસૂરિની અવસૂરિ પણ મળે છે. અવસૂરિ સાથે ઉપાધ્યાય શ્રી ક્ષમાવિજયજીએ વિ. સ’. ૧૯૯૩માં પ્રગટ કરેલ છે અને મેટી સ્વપન ટીકા તથા શ્રી વલ્લભકૃત દુર્ગાપક્ષે ધાદિ સાથેનુ શેઠ હીરાલાલ સેામચ'દ તરફથી છપાય છે. સંપાદક ઉપાધ્યાય શ્રી ક્ષમાવિજયજી છે.
