________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માન કષાય.
તીર્થકર ભગવાન, અતુલ બળી ચક્રવર્તી એ, બળદે, વાસુદેના બળ પાસે આપણું ગમે તેટલું બળ નકામું છે અને તેના બંધથી પછીના ભાવમાં ધર્મ સાધન કરવા માટે જોઈએ તેટલું કાયબળ પ્રાપ્ત થતું નથી.
લાભમદઃ–ચકવર્તઓની દ્વિસિદ્ધિ, ચૌદ રત્ન, નિધાને તેની પાસે આપણુ પાસે ગમે તેટલી લમી હોય તે તૃણ માત્ર છે. વળી લમી ચંચળ છે. જ્યારે ચાલી જાય તેની ખબર પડતી નથી. અનેક મનુબે કરોડાધિપતિ અને લાખની મીલકતના માલેકે ભીખારી થઈ ગયા આપણે જોઈએ છીયે. જેથી આવી ચંચળ વસ્તુનો મદ શા માટે કરો ? વળી તેને બંધ પડતાં પવભવમાં અંતરાય કર્મના ઉદયે અનેક વેપાર કરતાં પણ લાભ મળતો નથી.
જ્ઞાનમદા–જ્યારે દરેક મદને જ્ઞાનથી દૂર કરી શકાય છે ત્યારે જ્ઞાનને મદ તે સૌથી વધારે ભયંકર છે, કારણ કે ચૌદ પૂર્વના જ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન વગેરે પાસે અત્યારનું ભાષાજ્ઞાન કે આગમજ્ઞાન હિસાબમાં નથી અને તેને મદદ કરવાથી ઘણા ભણેલાને તેનું અજીર્ણ થયાના દાખલા મોજુદ છે. જ્ઞાન તે એવી વસ્તુ છે કે તે પ્રાપ્ત થયે આંબાને કેરી આવતાં જેમ તે નમે છે તેમ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું હોય તે મનુષ્ય વધારે નમ્ર બને છે. તે અકકડ તે થાય જ નહીં, પરંતુ સાથે વિનયી અને પૂજ્યભાવ પણ પ્રગટે છે.
અભિમાની પુરૂષ વિશેષ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી, વિનયી બનતો નથી, મહાન પુરૂષોની કૃપા મેળવી શકતા નથી, તેનો કઈ સ્નેહી થતું નથી, તે કોઈને કોઈ કાર્ય માટે સહકાર પણ મેળવી શકતો નથી. એવા મનુષ્ય પાસે ખુશામતખેરો વધે છે, ખોટા વખાણ કરી દરેક બાબતમાં તેની હા.....એ....હા ભણી પૈસા પડાવે છે, તેને દુર્ણ બનાવે છે, અને મદ કરનાર દિવસાનદિવસ અતડે થતું જતું હોવાથી તેને કઈ પ્રેમપૂર્વક ચાહતું પણ નથી, અને તે કષાયથી નિરંતર તેના શત્રુઓ પણ વધતા જાય છે. અભિમાનને લઈને પોતાનું માન સાચવવા પૈસે ખૂટતાં કરજ કરીને, સાઠ લઈ સો રૂપીયાનું ખાતું પાડી આપીને પણું ખરચ કરી છેવટે આખી જિંદગી દુઃખ પામે છે વખતે કેટલાકને વગર મતે આપઘાત પણ કરવાનો વખત આવે છે. સંસારમાં તેવા દાખલા જોઈએ છીએ.
જ્યારે મનુષ્યને વિનાશ થવાનો વખત આવે ત્યારે અભિમાનની શરૂઆત થાય છે અને તેને અટકાવવા ગુરુ કે વડિલજન પ્રયત્ન કરે તો તેની સાથે ઉદ્ધતાઈથી વર્તે છે છેવટ તેને વિનાશ થાય છે, માટે મદને ત્યાગ કરે.
For Private And Personal Use Only
