Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પુસ્તક કપ म ११ भा. ज्येष्४.
श्रीमानह
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
આત્મ સ ૪૩ वीर. सं. २४६४ ३. १-४-०
HEY!
श्रीमैन आत्मानं सला
에디어기ᄉ
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તે વિષય—પરિચય. એ
'
૧૮ ઉપદેશક પદ્ધ ... ( આ. શ્રી કસ્તૂરવિજયજી મહારાજ )
૨૫૭ ૨. સમ્યમ્ જ્ઞાનની કુંચી (શ્રી ચંપતરાયજી જેની )
૨૫૯ ૩. ક્ષણિક વસ્તુઓમાં આસક્ત થઇને અનંતુ જીવન ક્ષણિક ન બનાવે. ... આ. શ્રી કસ્તૂરવિજયજી મહઃ રાજ ).
૨૬૨ માન કષાય | ( ગાંધી ).
૨૬૫ ૫, સાચી લોકસેવા ... ...( અનુ. અભ્યાસી ) .. ૬ માહ-મમતા શેમાં રહેલી છે ? ( V. ) ...
૨૭૧ e, સેનેરી સુવાકયા.... (સં.—સ કરવિજયજી મહારાજ ) ... ૨૭૨ ૮, પરનિંદા સમું કોઇ પાપ નથી એમ સમજી તે મહાપાપ| સ્થાનકથી આસ૨વુ. ... ... ( સ. ક. વિ.) ... ૨૭૫ ૯. ધર્માસ્થિરતા-ગુણમાં કરવા જોઇતા દૃઢ પ્રયત્ન ( સ. ક. વિ. )... ૨૭૭ . વર્તમાન સમાચાર
२७८ ૧૧. સ્વીકાર અને સમાલોચના ... ... ... ...
૨૮૦ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોને ભેટનું પુસ્તક. - મહામેલવાહન જૈન રાજા ખારવેલ ” નામને પ્રાચીન ઐતિહાસિક ગ્રંથ સુપ્રસિદ્ધ લેખક રા. સુશીલના હાથે તૈયાર થાય છે, છપાય છે, તૈયાર થયા પછી ચાલતા ધારણ મુજબ બે વર્ષના લવાજમન' વી. પી. કરી અમારા માનવંતા ગ્રાહકેને ભેટ મોકલવામાં આવશે જે સ્વીકારી લેવા અમારી નમ્ર સૂચના છે. અમારા માનવતા પેટ્રન સારો અને લાઈફ મેમ્બરોને ભેટ.
નીચેના ત્રણ ગ્રંથ તૈયાર થાય છે. તૈયાર થયે ચાલતા ધરભુ પ્રમાણે એકલવામાં આવશે. ૧ શ્રી મહાવીર જીવનચરિત્ર (સચિત્ર ) સેહ પાના દલદાર ગ્રંથ રૂા. ૩-૦ ૦ ૨ શ્રી આમકાન્તિ પ્રકાશ–પૂજ્ય પ્રવર્નાકછ શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજનાં ભક્તિરસભર્યા વિવિધ સ્તવના ( જેમાં મુનિરાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા ઉત્તમ
ભાજની કૃતિઓને સમાવેશ છે, વેચાણ માટે સીલીકે નથી ) ૩ ' મહામેઘવાહન જેન ૨ાજા ખારવેલ 22 પ્રાચીન એતિહાસિક નવા જેવી હકીકતપૂર્વક ગ્રંથ.
રૃા. ૧-૦-૦ જલદી મંગાવે. ઘણી ઘેાડી નકલો છે. જલદી મંગા
શ્રી ત્રિષષ્ટિશ્તાકા પુરૂષચરિત્ર પ્રથમ પવ..
( શ્રી દેવેન્દ્રસૂકૃિત ટીકાવાળું ) પ્રતાકારે તથા બુકાકારે સુંદર ટાઈપ, ઉંચા કાગળ, સુશોભિત બાઈ• ડાગથી તૈયાર છે, થેડી નકલે બાકી છે. કિંમત મુલથી ઓછી રૂા. ૧-૮-૦ પિ. જુદું',
જા પવથી છપાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
<> રાંડો_
_
આમાનદ્ પ્રા.
સમજીમ જર્મનુઘSwતથા પ્રતિત થઇ છે कर्मक्लेशाभावो यथा भवत्येष परमार्थ: ॥ १ ॥ કર્મરૂપ કષ્ટથી વ્યાપ્ત એવા આ જન્મમાં એવો (શુભ ) . પ્રયત્ન કરવો કે જેના પરિણામે કર્મરૂપ કષ્ટ (સદંતર ). વિનાશ પામે,-આ (માનવજન્મનું છે રહસ્ય છે. ”
શ્રીમદ્ ઉમાસ્વાતિવાચક–તત્ત્વાર્થ ભાવ, .
પુરત ૨૧] વીર નં. ૨૪૬૪, દ, બાર્મ . ૪ રૂ. બા ૦ ૦ વર્ષ ૨નું શિંજ ૬ મો.
છેકવાલી.
૧
૨
લે. આચાર્ય શ્રી કસ્તરવિજયજી મહારાજ, ધંધે ન કીધો ધર્મને, લવણું લેબે કરી, નીતિ તજી લાખોપતિ, તું થઈ ગયો તે શું થયું ? ઉત્તમ અતિશય વિશ્વમાં, નર દેહમાં તું અવતરી, દુષ્કૃત્ય કીધાં તે ઘણાં, નરભવ મળ્યો તો શું થયું ? જીવી ન જાણું વિશ્વમાં, છતણી રક્ષા કરી, શુભ કામમાં ખરચ્યું નહિ, જીવન મળ્યું તે શું થયું ? લક્ષ્મી અવરની જેઈને, અરે હમેશાં કેમ તું ? શુભ કર્મ કરે મળશે તને, ઝરી મળે તો શું થયું ? બહુ ઉવવાના લેભથી, મારી હમેશાં જીવન, માને તું મનમાં નહિંમર , માની લીધું તે શું થયું ?
૩
જ
૫
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
- -
૨૫૮
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
%
%
%
%
%
કટુ વેણ બે ક્રોધથી, ગાયા ન ગુણ ગુણવાનના, શ્રવણે સુવચનો ના પડ્યા, મિથ્યા વચન નિત સાંભળે, નયને નિહાળે નેહથી, પરમાતમ દર્શન નવિ કર્યા, મેટાઈ માટે વિશ્વમાં, પણ ગુણ વિના મોટાઈના, ક્રાંઈ યે ન કીધું શ્રેષ્ઠ તે, કરવા ન તન ધન વાવવું, પ્રભુને કદી નવિ ઓળખ્યા, શા ઘણાં વાંચી કરી, ડહાપણભરેલી વાતમાં, તારું સુધાયું તે નહીં, અધ્યાત્મની વાતો કરી, કુવાસના પિષી ઘણી, સંસારમાં શું સાર છે, જાણે છતાં છોડે નહીં, ધન ધામ દારા તે તયા, વૃત્ત વળી નહીં ત્યાગમાં, લાખો કરોડો દાનમાં, દીધું અભય નવિ દાન તે, નિજ ભોગને નવિ ઓળખી, પરરૂપને તૂ ભોગવી, દાનવતણું કૃત્ય કરે, કોમળ હદય ના કર્યું,
બેલ્યો ન સાચું તું કદી, જીતવા મળી તો શું થયું? 6 પ્રભુ વીર જિનવરના કદી, શ્રવણી મળ્યા તો શું થયું ? 9 નાટક સિનેમા સુંદરી, ચક્ષુ મળ્યાં તો શું થયું? ૮ આડંબરે તેં બહુ કર્યા મેટો થયે તે શું થયું? ૯ ઉદ્ધાર દીન દુઃખિયાત, શ્રેણી છે તો શું થયું ? ૧૦ નવિ ઓળખ્યો નિજ આત્મા, વક્તા થયો તો શું થયું ? ૧૧ બહુ તેં કુશળતા મેળવી, ડાહ્યી થયો તો શું થયું ? ૧૨ બહુ જીવને તે ભેળવી, ધ્યાન થયે તો શું થયું ? ૧૩ બહુ દુ:ખની આ ખાણ છે, જાણ્યું બધું તો શું થયું ? ૧૪ સંબંધ સઘળા તે તન્યા, ત્યાગી થયે તો શું થયું ? ૧૫ ખરચી બન્યો દાનેસરી, દાન થયો તો શું થયું ? ૧૬ પુદ્ગલ અનંતા ભગવ્યાં ? ભોગી થયો તો શું થયું ? ૧૭ પરપીડ – જાણે નહીં, માનવ થયો તો શું થયું ? ૧૮
%
%
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિશુદ્ધ બુદ્ધિ.
ક"""""" "" """ " "" " - સ ઓ – જ્ઞાન ની કું ચી.
.. . ગતાંક પછ ર૩૭ થી શરૂ ... ... આત્માના ઘર્મવિમુખતાના સંભાવ્ય કારણે અને આત્માનું અધઃપતન.
જીવનની અધિષ્ઠાન વિષયક કક્ષા ( બાજુ ) અત્યંત દિવ્ય છે. નાસ્તિક વાદને કારણે જ જીવનનાં દિવ્ય સ્વરૂપને સાક્ષાત્કાર નથી થઈ શકતે. મનુખનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ કેવું દિવ્ય છે તે હડસનકૃત “The divine pedigree of man” (મનુષ્યની વંશપરંપરાનું દિવ્યત્વ)માંથી ઉતારેલા નિમ્ન કોષ્ટક ઉપરથી સુપ્રતીત થઈ શકે છે. વિષયાશ્રિત ચિત્ત.
અધિષ્ઠાન ચિત્ત ! અનુમાનશક્તિ
પ્રબોધનથી નિયંત્રિત અંતરજ્ઞાન. આ અંતર
| જ્ઞાનનું સ્વરૂપ મર્યાદિત હોય છે. ? અપૂર્ણ પ્રવર્તક બુદ્ધિ.
પ્રવર્તક બુદ્ધિ (સંભાવ્યતાની દૃષ્ટિએ પરિપૂર્ણ). (5 અપૂર્ણ સ્મૃતિ.
સંભાવનાની દૃષ્ટિએ પરિપૂર્ણ સ્મૃતિ-શક્તિ. ( ભાવ-અનુભવોની સ્મૃતિ. |
મનેભાનું નિષ્પત્તિ-સ્થાન. વિચાર-સંક્રમણની શક્તિ.
ગતિનું અનેરું બળ. અતીન્દ્રિય દર્શન એ પણ અધિષ્ઠાન ચિત્તની શક્તિ છે એમ કેટલાક વિચારકે માને છે. અતીન્દ્રિય દર્શન એ વિચાર-સંક્રમણને એક પ્રકાર છે એવી મી. હડસન વિગેરેની સ્પષ્ટ માન્યતા છે. અતીન્દ્રિય દર્શન એ અધિષ્ઠાન ચિત્તની એક શક્તિરૂપ હોય કે નહિ પણ માનવ આત્માનું સ્વરૂપ અત્યંત દિવ્ય છે એમાં કશીયે શંકા નથી.
મી. હડસનનાં એક બીજા કોષ્ટક ઉપરથી પણ માનવ આત્માનાં દિવ્ય સ્વરૂપ સંબંધી વિશેષ પ્રકાશ પડી શકે છે. એ બીજું કઈક આ રહ્યું – પરમાત્મા.
મનુષ્ય, સર્વજ્ઞતા.
અંતરજ્ઞાન. સર્વશક્તિમાનતા. સંભાવ્ય પરિપૂર્ણ અનુમાન શક્તિ. સર્વવ્યાપકતા
સ્મૃતિ-શક્તિ (સંભાવનાની દષ્ટિએ પરિપૂર્ણ)
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૬૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, અનંત અને વિશદ્ધ માનસિક ગતિ-વિશેષતા.
વિચાર-સંક્રમણ. પ્રેમભાવ.
પ્રાકૃતિક અને ભાવો. માનવ આત્મા એ સર્વ સ્વર્ગીય ગુણોનું નિવાસસ્થાન છે એમ ઉપરનાં કેષ્ટક ઉપરથી સ્પષ્ટ રીતે નિર્દિષ્ટ થઈ શકે છે. માનવ આત્મામાં ગુપ્ત રહેતા ગુણોને સંપૂર્ણ વિકાસ એ જ જીવનની ખરી ઇષ્ટતા છે. જનતાને માટે ભાગ આત્માની દિવ્ય શક્તિઓ અને ગુગોથી પ્રાયઃ અજ્ઞાત હોય છે. આથી શક્તિ અને ગુણની પરિપૂર્ણતા મનુષ્ય જાતિથી પ્રાય: અસાધ્ય થઈ પડે છે. સમજપૂર્વક સતત ઉઘોગ વિના મનુષ્યની શક્તિઓ અને ગુણોને સંપૂર્ણ વિકાસ સર્વથા અશક્ય છે. શક્તિ અને ગુણનું જ્ઞાન હોય તો જ તેના યથાયોગ્ય વિકાસ માટે અવિરત ઉદ્યોગ થઈ શકે. શક્તિ અને ગુણનાં જ્ઞાન વિના અવિશ્રાન્ત ઉદ્યોગ ન જ થઈ શકે એ દેખીતું છે.
બુદ્ધિ ભૌતિક લાલસામાં મગ્ન રહેવાથી જ, આત્માની અનેરી શક્તિ અને ગુણેના સંબંધમાં મનુષ્ય સામાન્ય રીતે અજ્ઞાત રહે છે. બુદ્ધિ ઇંદ્રિય-લાલસાને કારણે, આત્મા સંસ્કારોથી વંચિત રહે છે. ઈરછાશક્તિની અગ્ય પરાધીનતાથી બુદ્ધિ આત્માનાં અધઃપતનમાં સહાયરૂપ નીવડે છે.
હિન્દની પ્રાચીન સંસ્કૃતિમાં આજે કઈ ગમે તેવા દેષ કાઢતું હોય પણ એ સંસ્કૃતિ જ યથાર્થ હતી એમાં કશીયે શંકા નથી. એ સંસ્કૃતિથી મનુ ષ્યની આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ અજબ રીતે થઈ શકતી હતી. મનુષ્ય ઈડલૌકિક સુખે પણ મેળવી શક્તો હતો. મનુષ્યના આધ્યાત્મિક વિકાસમાં એ સંકુતિથી કશીએ અંતરાય નડતી નહિ; ઊલટું આધ્યાત્મિક વિકાસ અને આધ્યામિક ઉન્નતિ સાધવામાં એ સંસ્કૃતિ અત્યંત સહાયકારક હતી એમ વિના સંકોચે કહી શકાય. એ સંસ્કૃતિથી વધુમાં વધુ મનુષ્યનું કલ્યાણ થઈ શકતું, વધારેમાં વધારે માણસોને ઈહલૌકિક સુખ અને શાન્તિ પણ એ સંસ્કૃતિથી નિપજ થઈ શકતાં હતાં. આધિદૈવિક મહત્ત્વાકાંક્ષાને અનુરૂપ દુન્યવી સુખ મનુષ્યને પ્રાપ્ત થઈ શકતું હતું. હાલની સંસ્કૃતિ એથી છેક વિભિન્ન છે. એ સંસ્કૃતિ જડવાદપૂણ હોવાથી તેમાં આધ્યાત્મિકતાનો અંશ પણ નથી. જે સંસ્કૃતિ આધ્યાત્મિકતાથી પર હોય તેને સંસ્કૃતિ કહેવી કે ઘોર અસંસ્કૃતિ કહેવી એ પણ એક વિચારણીય પ્રશ્ન થઈ પડે છે.
આધુનિક સંસ્કૃતિથી, માનવ આત્માઓ ઉપર અનેક પ્રકારની અનિષ્ટ અસરો થાય છે. વર્તમાન સંસ્કૃતિને મનુષ્ય જાતિ ઉપર એ તે દુઇ પ્રભાવ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્યમ્ જ્ઞાનની કુંચી, પડે છે કે, તેથી નિષ્પન્ન થતાં અનેક નાશકારી પરિણામોના સંબંધમાં ક્ષણ પણ ઉપેક્ષા નજ સેવી શકાય. આધુનિક સંસ્કૃતિના દો એવા છે કે, તેનું જેટલું નિરૂપણ થાય તેટલું ઓછું છે. આજની સંસ્કૃતિ મનુષ્યને ધર્મ–વિમુખ બનાવે છે. મનુષ્ય સદ્ધર્મના માર્ગથી પરાડમુખ બને છે. આજનું મનુષ્ય જીવન એ અપ્રાકૃતિક છે, તે નૈસર્ગિક નથી. મનુષ્યને આજના કહેવાતો જીવનમાળે એ વરતુતઃ જીવન-માગ જ નથી.
આજના નાસ્તિકવાદના જમાનામાં અનેક પ્રકારની ફેશન વધી, મેજશોખ વધ્યા, જાતજાતનાં ખાનપાન પણ વધ્યા; પણ તેથી શું ? આજે દુનિયામાં સેંકડે પ્રકારની નાસ્તિક અને અધમ પ્રવૃત્તિઓ વધી ગઈ છે. તેથી અધ્યાત્મવૃત્તિને બદલે ઈદ્રિય-લાલસાનું સર્વત્ર પ્રાધાન્ય થયું છે. જીવનનિર્વાહનાં સાઘને દિનપ્રતિદિન મેઘેરાં બનતાં જાય છે, ઘણોખરે કાળ જીવનનિર્વાહની પ્રાપ્તિ નિમિત્તે વ્યતીત કરવા છતાં, લાખો મનુષ્યોને સામાન્ય પ્રતિને જીવનનિર્વાહ પણ દુર્ઘટ બન્યું છે. જીવનનિર્વાહમાં ઘણે કાળક્ષેપ થત હેવાથી, ધર્મ–આચરણ કે ધાર્મિક અભ્યાસ માટે જનતાને પ્રાયઃ સ્વલ્પ સમય જ રહે છે. ઘણખા મનુષ્યની વૃત્તિ પણ ધર્મથી પરાડમુખ બની ગઈ છે. ઇંદ્રિય-લાલસાનાં આધિને કારણે આધ્યાત્મિક પંથનું જનતાને પ્રાયઃ વિસ્મરણ થઈ ગયું છે. ઇંદ્રિય-લાલસાથી દુઃખની જ પ્રાપ્તિ થતી હોવી છતાં, ઇન્દ્રિય-લાલસાનો પરિત્યાગ જનતાથી થતું નથી. અધ્યાત્મિક માર્ગે અભિગમન નથી થતું.
પૂર્વ કાલીન મહાપુરૂષોમાં ઉચ્ચ કોટિની પ્રજ્ઞા હતી. આથી જ તેમણે અધ્યાત્મવાદનો પુરસ્કાર કર્યો હતો. જડવાદને પોષે, ઇંદ્રિય-લાલસાને ઉત્તેજન મળે એવું તેમની સંસ્કૃતિમાં કશુંયે ન હતું. ઇંદ્રિય-લાલસાનો ઉપદેશ તેઓ ધારત તો જરૂર આપી શકત પણ ઇંદ્રિય-લાલસા એ જીવનનું પરમ ધ્યેય ન હોવાનું તેઓ સારી રીતે જાણતા હતા. આથી તેમણે આધ્યાત્મિકવાદનો જ બોધ આપે. જડવાદનો બાધ ન આપે એટલે દુનીયા ઊંધી વળી જાયદુનિયાનું સત્યાનાશ થાય એવું તેમણે કશુંયે ન કર્યું. ઇંદ્રિય-લાલસા એવી બૂરી ચીજ છે કે જેમાંથી કંઈ પણ વાસ્તવિક લાભ ન જ થાય. ઇંદ્રિય-વાસનારૂપી કાલિમામાંથી અનિષ્ટ પરિણામે જ સંભવે. ઇંદ્રિય-વાસનાનું સ્વરૂપ એવું ઘર અને અનિષ્ટકારી છે કે, તેનાં વિકૃત સ્વરૂપનું લેશ પણ સમર્થન ન જ થઈ શકે. ઈન્દ્રિય-લાલસાનું વિકૃત સ્વરૂપ કે અયોગ્ય રીતે ગુમ રખાય એ કોઈ પણ રીતે ઇષ્ટ ન હોય શકે. ઇંદ્રિય-લાલસાનાં સ્વરૂપની અયુક્ત ગુપ્તતા સર્વથા અનિષ્ટકારી થઈ પડે છે.
( ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
* ક્ષણિક વસ્તુઓમાં આસક્ત થઈને .
અનંત જીવન ક્ષણિક ન બનાવો. '
લે શ્રી વિજયકનૂરસૂરિજી મહારાજ, આત્માને છોડીને સંસારમાં માટી આદિ જડ વસ્તુઓ તથા ઘરેણાં, કપડાં, મકાન આદિ જડના વિકારો સઘળી વસ્તુઓ ક્ષણિક છે, અથિર છે, અનિત્ય છે, જીવનને વધારવાને માટે સર્વથા અસમર્થ છે.
પ્રાણીમાત્ર જીવવાની ઈચ્છાથી જડ વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરે છે. જેમ જેમ જડ વસ્તુઓને વધુ પ્રમાણમાં ઉપયોગ કરતા જાય છે, તેમ તેમ તેમનું જીવન ક્ષણિક બની ટુકડા થતા જાય છે. જીવો અજ્ઞાનતાથી એમ માને છે કે અમે જીવન વધારીએ છીએ પણ જીવન વધવાને બદલે ઓછું થતું જાય છે.
સંસારમાં સાચા જીવનને ઓળખનાર મનુષ્ય ઘણું જ થોડા પ્રમાણમાં હોય છે, દુનિયાને મેટો ભાગ જીવન સાથે થયેલા દેહના સંયોગને જ જીવન માને છે, ઘણા વર્ષ દેહનો જીવની સાથે સંયોગ રહે તો લાંબુ જીવન માને છે, અને થોડા વર્ષ સંગ રહે તે ટૂંકું જીવન માને છે. આ પ્રમાણે જીવનના સ્વરૂપને જાણનારાઓ જીવની સાથે દેહનો વધારે કાળ સંગ ટકાવી રાખવાને માટે અનેક પ્રકારના ઉપાયે કરે છે.
સંસારમાં કઈ પણ જીવને મરવું ગમતું નથી. ગમે તેવી તેની શારીરિક રિથતિ ખરાબ કેમ ન હોય તો પણ તે જીવવાની જ ઈચ્છાવાળો હોય છે. જીવવાને માટે માયા, છળ-કપટ, પ્રપંચ, અસત્ય અને અનીતિ આદરે છે, ધર્મ-કર્મથી વિમુખ થઈ જાય છે. ભલે ધર્મને સંગ કેમ ન નષ્ટ થઈ જાય, પણ દેહને સંગ તે બળે રહેવા જ જોઈએ-આવા પ્રકારની ભાવનાથી અનીતિ અને અધર્મમાં ઊતરી પડે છે. માં પડયો હોય અને ડોકટર કે વૈદ્ય અભય ભક્ષણ કરવાનું કહે છે તે ખુશીથી કરવા તૈયાર થઈ જાય છે. અનેક જીવોનો નાશ કરીને તૈયાર કરેલી દવા જીવવાને માટે ખુશીથી વાપરે છે. અનેક જીવને નાશ સાંભળવા છતાં જીવવાના અથનું હૃદય કંપતુ નથી. તે એવાં વિચારવાળો હોય છે કે, જીવવાને બધું ય કરવું પડે છે, જીવતા રહીશું તે ધર્મના અનેક કાર્ય કરીને પાપથી છૂટી જઈશું. ધમને સાધનમાં શરીર મુખ્ય સાધન છે. શરીર વગરનાં બધાં સાધને નકામાં છે. આવા
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ક્ષણિક વસ્તુમાં આસક્ત થઈને અનંત જીવન ક્ષણિક ન બનાવે, ૨૬૩ પ્રકારની ભાવનાઓથી હદય નિરંતર વાસિત રહેલું હોવાથી સઘળા જીવોને જીવવું ગમે છે, એ સિદ્ધાંત ભૂલી જાય છે.
અલ્પજ્ઞ છ બે પ્રકારના જીવન માને છે. એક દુઃખી જીવન, અને બીજું સુખી જીવન. મજશેખથી જીવવું તે સુખી જીવન અને સાદાઈથી જીવવું તે દુઃખી જીવન. જેને ખાવાને ફક્ત રોટલા ને દાળ જ હોય, પહેરવાને જાડાં ખાદીનાં કપડાં હોય, રહેવાને સાધારણ એક મજલાવાળું મકાન હોય, સૂવાને માટે જમીન હોય, અથવા શણની દોરીથી ભરેલો ખાટલે હોય, પાથરવાને માટે શેત્રુજી, સાદરી અથવા સે થીગડાવાળું ગદડું હોય, પગમાં પહેરવાને સાધારણ દેશી જોડે હોય અથવા ઉઘાડે પગે ફરતે હોય, માથા પર ચાર છ આનાની ટેપી હોય, ઘરમાં અજવાળા માટે એરંડીયાનું કેડીયું હેય અથવા ઘાસતેલને ખડીયો હાય, વાપરવાનાં વાસણે માટીનાં હોય, અથવા સાધારણ ત્રાંબા, પીત્તળ કે કાંસાના હાય, હંમેશાં પગપાળે ચાલનાર હોય, જરૂરીયાતો ઓછી હોવાથી સંતોષ રાખીને ફૂરસદના ટાઈમે શાંત ચિત્તથી પ્રભુભક્તિમાં લીન રહેતા હોય–આવા પ્રકારની સ્થિતિમાં જીવનારના જીવનને અજ્ઞાની પુરુષે દુઃખી જીવન કહે છે.
જેને ખાવાને મિષ્ટાન્ન, ફળ, શાક, દૂધ, દહીં, ઘી, મેવા આદિ પદાર્થો હેય, પહેરવાને માટે કિંમતી ઊંચી જાતના રેશમ, મખમલ જરી વિગેરેનાં ફેન્સી શિલાઈનાં કપડાં હેય, રહેવાને માટે બાગબગિચાથી ઘેરાયેલો, પચાસહજાર–લાખને બંગલે હોય, સૂવાને માટે સુંદર મિનાકારીકામવાળે સ્વર્ણ પલંગ હોય, પાથરવાને રેશમી ખેલવાળાં મણમણું રૂનાં ગાદલાં હોય, પગમાં પહેરવાને પચીસ પચાસ બૂટ હોય. માથા પર કસબી તરાવાળી પાઘડી હોય, અથવા પચીસની ટેપી હોય, ઘરમાં રાત્રે અજવાળા માટે વિજળીની લાઈટ હોય, ગરમીમાં વીજળીના પંખા ચાલતા હોય, વાપરવાનાં વાસણો સેના, ચાંદીનાં કે જરમન સીવરનાં હોય, જરૂરીયાતો ઘણું હોવાથી ધન મેળવવા રાતદિવસ ચિંતાગ્રસ્ત રહેતા હોય, અનીતિ અને અધર્મથી મેળવેલા દ્રવ્યને રાખવા તથા વધારવા કાવાદાવા કરતો હોય, ચાલવાનો પણ પરિશ્રમ ન કરતો હોવાથી રોગગ્રસ્ત શરીરવાળા હોય, શેખથી વધારે વિષય સેવવાવાળે હેવાથી શક્તિહીન–પુરુષાર્થહીન હોય. બસ બસોના ડેકટર હંમેશાં શરીર તપાસતા રહેતા હોય, વિષયાસક્ત બની વધુ વિષય સેવવાના લેભથી જીવવા અનેક જીવોને મારીને તૈયાર કરેલી દવા ખાવા હંમેશાં આતુર હય, વિષય માટે
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. કે અન્ય અપરાધ માટે મોડી રાત સુધી જાગીને સૂતે હોય, અને પહેર દિવસ ચડે આંખો ચોળતો ઊઠતો હોય, કોઈ પણ કાર્ય કરવાને શક્તિહીન કે સત્વહીન બનીને નોકરચાકરની વધારે અપેક્ષા રાખતો હોય, મજશેખ તથા ઘણું જરૂરીયાતોની ચિંતાથી જેને ફૂરસદને ટાઈમ બિલકુલ ન મળતે હોય, સાધુમહાત્મા મહાપુરુષને જોઈને આંધળો બની જતા હોય, યાચકના દુઃખી શબ્દો સાંભળવા હેર બની જતો હોય, પિતાને જ દેવ તરિકે માનતે હોય, સંસારની સઘળી વસ્તુઓ વાપરવાને માટે બનાવી છે, એવા ધર્મના સિદ્ધાંતવાળો હોય, બીજા કંગાળ થઈ દુઃખી થાઓ, મરો કે જહાનમમાં જાઓ પણું પોતે તે ધન ભેગું કરવામાં આવતી પ્રવૃત્તિઓને જ ધાર્મિક ક્રિયા તરિકે માનતે હોય.-આવા પ્રકારની કનીઝમાં કનીઝ ભાવના અને જીવનમાં જીવનારને તાત્વિક દૃષ્ટિથી અણજાણ અલપઝ જીવો સુખી જીવન માને છે, અને આવા પ્રકારના જીવનમાં જીવવાની આકાંક્ષા રાખીને કલ્યાણને માર્ગ છોડી અકલ્યાણના માર્ગે દેરાઈ જાય છે. અથવા તો કલ્યાણના માર્ગમાં રહીને પણ આવા પ્રકારના જીવન માટે પ્રભુપ્રાર્થના અને ભક્તિ કરે છે.
ઉપરોક્ત સુખી જીવનમાં જીવવાની ઈચ્છાવાળાઓ જડાસક્ત બનીને જડના જ સંરક્ષણ માટે અનેક જીવોના જીવનનો જલદી અંત આણે છે. તેઓને જીવો કરતાં જડ ઘણું પ્રિય હોય છે. તેઓ નિરંતર જડને મેળવવાની ચિંતાથી જડના જ ધ્યાનવાળા હાઈને જડમય બની ગયેલા હોય છે. સેનું, ચાંદી, ઝવેરાત આદિ જડ વસ્તુ, તથા સારા વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ આદિ જડના ધર્મ પ્રાપ્ત થતા હોય તે જીવના જીવનની તેમને દરકાર કે કાળજી રહેતી નથી. જીના જીવનને ઝટ નાશ કરી નાંખે છે. જેના માટે પાછળથી જરા ય પશ્ચાત્તાપ કે શેક થતો નથી. ઉલટા જડની પ્રાપ્તિથી આનંદ માને છે. પિતાને સુખી માને છે, આ બાબત નીચે બતાવેલા ઉદાહરણોથી સ્પષ્ટ જણાઈ આવશે. આવા ઉદાહરણે આ કલિકાળ-પંચમ કાળમાં પ્રત્યક્ષ બની રહ્યાં છે, કારણ કે આ કાળમાં દુનિયાને માટે ભાગ જડાસક્ત થઈ જડવાદી બની રહ્યો છે.
ધનના લેભી, ધનને જ કિંમતી જીવન માનનારા પિતાના પિતા, પુત્ર, ભાઈ, ભગિની, માતા જેવા નિકટના હિના ધનના માટે પ્રાણ હિરણ કરતાં જરા ય ડરતા નથી. ચાર-લૂટારા અને ધાડપાડુઓ ધનના માટે માણસને મારી નાખે છે. રાજ્યના લોભથી અનેક રાજપુત્રને વિષ અપાયાં છે
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મા ન કુ પા ય.
ચાર પ્રકારના કષાયને બીજો પ્રકાર માન-અભિમાન છે. તે પણ અનુત્તાનુબંધી, અપ્રત્યાખ્યાની, પ્રત્યાખ્યાની અને સજવલન એ પ્રકારે પરિણામની તરતપતાએ ચાર પ્રકારે છે. માન પણ ક્રોધની જેમ દ્વેષના ઘરના છે.
મનુષ્યને માન કષાય ઉત્પન્ન થતાં કાઇપણુથી તે પેાતાને ઉંચા ગણે છે. મારા
અને અપાય છે. આ બધું શા માટે ? ધન મેળવી મેાજશેખ ભોગવવા માટે. જીવન વધારવાના હેતુથી ધન દ્વારા જીવન વધારે તેવા પદાર્થોં મેળવી, તેને વાપરી વધારે જીવવાને માટે. આ પ્રમાણે જડાસક્ત મનુષ્ય મનુષ્યેાના જીવનના અંત આણે છે.
હવે જડાસક્ત મનુષ્યેા પેાતાના માનેલા જીવનમાં જીવવા પશુઓના પ્રાણુ પણું હરણ કરે છે. ચામડાને માટે, હાડકાને માટે, માંસને માટે, ચરબીના માટે, રૂધીરના માટે હરણ, કુકડાં, પક્ષીયે, ગાય, ભેંસ, બળદ, બકરાં આદ્ધિ પશુપક્ષીયેાના પ્રાણ હરણ કરે છે. તેમને રીમા રીબાવીને મારી નાંખે છે. પરાધીનપણું અનિચ્છાએ માતને શરણુ થતાં તેમની કરૂણામય કારમી ચીસા જડાસક્ત નિર્દય માનવીયેાના હૃદયને સ્પર્શ કરી શકતો નથી.
પામર-તુચ્છ મનુષ્યે પેાતાના દેહને જાળવવાને, જીવનને વધારવાને અથવા જીવનને શીઘ્ર અંત ન આવી જાય એટલા માટે માખી, મચ્છર, કીડી, મર્કાડા, ઇયળ આદિ જીવાના સંહાર કરે છે. મધ મેળવવા માખીઓનેા નાશ કરે છે. મચ્છર, માંકડ, ચાંચડ આદિ જંતુઓ દેહનું રૂધીર પીયે છે અને તેમ થવાથી જીવન ઓછું થાય છે એમ માની તેમના હાથેથી મશળી નાંખી અથવા દવાના પ્રયોગથી નાશ કરે છે. સાપ, વિ‰, કાનખજૂરા આદિ ઝેરી પ્રાણીયેા છે તે કરડવાથી માણુસ મરી જાય છે, એમ માનીને તેમને મારી નાંખે છે. આ સિવાયનાં બીજા પણ સૂક્ષ્મ જંતુઆના પાતાના જીવનમાં અસ્વાસ્થ્ય ઉત્પન્ન કરવાની તેમજ જીવનને નાશ કરવાની આશકાથી નાશ કરે છે, ઇન્દ્રિયો શિથિલ ન થવા પામે અને મનગમતા વિષયાને ભાગવવા છતાં જીવનની શક્તિ ક્ષીણ ન થાય, તેમજ જીવનની સ્થિતિ પણ વધે એવા આશયથી પણ અનેક પ્રકારના સૂક્ષ્મ તથા સ્થૂલ જીવાને નાશ કરીને તેમના દેહના અવયવાના જડાસક્ત મનુષ્યે ઉપભોગ કરે છે. ચાલુ )
(
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
માન કષાય કહેવાય છે. ક્રમે કરીને ક્રોધના ઘરમાં
૨૩૬
શ્રી આત્માતઃ પ્રકાશ,
જેવા ભણેલે, બુદ્ધિશાળી, વાચાળ, પસાપાત્ર કાઇ નથી. હું કંઈક છું. વીસાતમાં છે ! આવે! પરિણામ ઉત્પન્ન થવા, તેને માન ઉત્પન્ન થતાં તે મદામત્ત અને છે, પછી તે પ્રવેશ કરે છે.
ખીજાએ મારી પાસે કઇ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થોડા જ્ઞાનવાળાને જ માન ઉત્પન્ન થાય છે અને તે જ ઉદ્ધૃત બને છે. ‘અધૂરો ઘડો છલકાય' એ કહેવત તેને ખરાખર લાગુ પડે છે.
માન-અભિમાન-મદ તેના આઠ પ્રકારે શાસ્ત્રકાર બતાવેલા છે. જાતિમદ, કુળમદ, લાલમદ, ઐશ્વર્યંમદ, રૂપમદ, તપમ, અળદ અને વિદ્યામદ છે. બાહુબળજી જેવા મહામુનીશ્વર જે કે તે જ ભવમાં માક્ષ ગયા, તેમના જીવનમાં તેમને ખળ અને મેટાઇને મદ થયા હતા, ત્યાં સુધી કેવળજ્ઞાન ન થયું, અને બ્રાહ્મી, સુંદરીએ ‘વીરા ગજથકી હેઠા ઊતા” એ મેટાઈનેા મદ ઉતરાવવા સંજ્ઞાસૂચક વાકય કહેતાં ખરેખરું' ભાન થયુ, કે તરતજ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું.
શ્રીમહાવીર પ્રભુએ મરીચિના ભવમાં કુળમદ કર્યાં હતા જેથી તીથૅ કર ભવમાં નીચ કુળમાં પ્રથમ ચ્યવન થયુ, એટલે કુળમદ કરવાથી પરભવમાં નીચ કુળમાં અવતરવુ પડે છે.
હલકી જાતિને તિરસ્કાર કરી પાતાની જાતનું અભિમાન કરનારને પછીના ભવે હલકી જાતિમાં જન્મ લેવા પડે છે; જેમ કે રિકેશી મુનિ, મેતા મુનિ.
વૈભવ, સત્તા વગેરેનેા મદ કરનારને તેના કરતાં અધિક વૈભવ-સત્તાશાળી મનુષ્યાને જોતાં તેના મદ ગળી જાય છે અને મદ કરનારને ખીજા ભવમાં અશ્વર્ય પ્રાપ્ત થતું નથી. અધિક સુંદર રૂપ મળવાથી તેને મદ કરવા નકામા છે, કારણ કે આ સુંદર દેહમાં કયારે રાગ આવશે, કયારે રૂપ બદલાશે, કયારે સૌ નષ્ટ થશે તેની ખખર નથી. માટે તેને મદ કરવા મિથ્યા છે.
તપના મદ કરવા મિથ્યા છે કારણ કે શ્રી મહાવીર સાડા બાર વર્ષો સુધી ઉત્કૃષ્ટ તપ કર્યાં હતા, બીજા પશુ છે, તેમની પાસે તપમદ હિંસાખમાં નથી, તેટલુ જ નહિં લવમાં તેને મદ્ય કરવાથી વીર્યંતરાય બધાતા થઇ શકતા નથી.
મળને મદ કરવે! તેટલા માટે નકાર્યો છે
For Private And Personal Use Only
પ્રભુએ તે ભવમાં શાસ્ત્રમાં દૃષ્ટાંતે
પરંતુ પછીના
તપ કરવાની ઇચ્છા છતાં
કારણ કે અનંત ખળવાળા
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માન કષાય.
તીર્થકર ભગવાન, અતુલ બળી ચક્રવર્તી એ, બળદે, વાસુદેના બળ પાસે આપણું ગમે તેટલું બળ નકામું છે અને તેના બંધથી પછીના ભાવમાં ધર્મ સાધન કરવા માટે જોઈએ તેટલું કાયબળ પ્રાપ્ત થતું નથી.
લાભમદઃ–ચકવર્તઓની દ્વિસિદ્ધિ, ચૌદ રત્ન, નિધાને તેની પાસે આપણુ પાસે ગમે તેટલી લમી હોય તે તૃણ માત્ર છે. વળી લમી ચંચળ છે. જ્યારે ચાલી જાય તેની ખબર પડતી નથી. અનેક મનુબે કરોડાધિપતિ અને લાખની મીલકતના માલેકે ભીખારી થઈ ગયા આપણે જોઈએ છીયે. જેથી આવી ચંચળ વસ્તુનો મદ શા માટે કરો ? વળી તેને બંધ પડતાં પવભવમાં અંતરાય કર્મના ઉદયે અનેક વેપાર કરતાં પણ લાભ મળતો નથી.
જ્ઞાનમદા–જ્યારે દરેક મદને જ્ઞાનથી દૂર કરી શકાય છે ત્યારે જ્ઞાનને મદ તે સૌથી વધારે ભયંકર છે, કારણ કે ચૌદ પૂર્વના જ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન વગેરે પાસે અત્યારનું ભાષાજ્ઞાન કે આગમજ્ઞાન હિસાબમાં નથી અને તેને મદદ કરવાથી ઘણા ભણેલાને તેનું અજીર્ણ થયાના દાખલા મોજુદ છે. જ્ઞાન તે એવી વસ્તુ છે કે તે પ્રાપ્ત થયે આંબાને કેરી આવતાં જેમ તે નમે છે તેમ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું હોય તે મનુષ્ય વધારે નમ્ર બને છે. તે અકકડ તે થાય જ નહીં, પરંતુ સાથે વિનયી અને પૂજ્યભાવ પણ પ્રગટે છે.
અભિમાની પુરૂષ વિશેષ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી, વિનયી બનતો નથી, મહાન પુરૂષોની કૃપા મેળવી શકતા નથી, તેનો કઈ સ્નેહી થતું નથી, તે કોઈને કોઈ કાર્ય માટે સહકાર પણ મેળવી શકતો નથી. એવા મનુષ્ય પાસે ખુશામતખેરો વધે છે, ખોટા વખાણ કરી દરેક બાબતમાં તેની હા.....એ....હા ભણી પૈસા પડાવે છે, તેને દુર્ણ બનાવે છે, અને મદ કરનાર દિવસાનદિવસ અતડે થતું જતું હોવાથી તેને કઈ પ્રેમપૂર્વક ચાહતું પણ નથી, અને તે કષાયથી નિરંતર તેના શત્રુઓ પણ વધતા જાય છે. અભિમાનને લઈને પોતાનું માન સાચવવા પૈસે ખૂટતાં કરજ કરીને, સાઠ લઈ સો રૂપીયાનું ખાતું પાડી આપીને પણું ખરચ કરી છેવટે આખી જિંદગી દુઃખ પામે છે વખતે કેટલાકને વગર મતે આપઘાત પણ કરવાનો વખત આવે છે. સંસારમાં તેવા દાખલા જોઈએ છીએ.
જ્યારે મનુષ્યને વિનાશ થવાનો વખત આવે ત્યારે અભિમાનની શરૂઆત થાય છે અને તેને અટકાવવા ગુરુ કે વડિલજન પ્રયત્ન કરે તો તેની સાથે ઉદ્ધતાઈથી વર્તે છે છેવટ તેને વિનાશ થાય છે, માટે મદને ત્યાગ કરે.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
२६८
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ જે માનથી આલોક તથા પરલોકમાં સિદ્ધિ થાય, ફરજ તથા કર્તવ્ય અકર્તવ્યનું ભાન થાય તેનું નામ તે સવમાન છે. તે મદ નથી પણ ગુણ છે; કારણ કે તેમાં આત્માની શક્તિનું ભાન થવા સાથે મનુષ્ય પિતાનું વ્યવહારિક ધાર્મિક ફરજ-કર્તવ્ય શું છે તે જાણી રૂપર ઉપકાર કરી આત્મકલ્યાણ સાધી શકે છે તેનું નામ જ સ્વમાન છે–તે સગુણ છે, તે રાખવું અને ન હોય તો લાવવા પ્રયત્ન કરે; પરંતુ જે માન, જેને કષાય કહેવામાં આવે છે, જે ક્રોધને ઉત્પન્ન કરે છે, જે શ્રેષના પુત્ર સમાન છે, જેનાથી આત્મધર્મ બગડતે હોવાથી તેનાથી દૂર રહેવું જરૂરનું છે. લઘુતા ધારણ કરવાથી માન કષાય ઉત્પન્ન થતું નથી. તેને માટે શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજનું નીચેનું પદ આપી આ લેખ સમાપ્ત કરવામાં આવે છે.
લઘુતા પદ, લઘુતા મેરે મન માની, લઈ ગુરુગમ જ્ઞાન નિશાની...લઘુ –એ આંકણી.
મદ અષ્ટ જિનેને ધારે, તે દુર્ગતિ ગયે બિચારે, દેખે જગતમેં પ્રાની, દુખ લહત અધિક અભિમાની....લઘુ. ૧. શશી સૂરજ બડે કહાવે, તે રાહકે બસ આવે; તારાગણ લઘુતા ધારી, સ્વરભાનુ ભીતિ નિવારી....લઘુ. ૨. છેટી અતિ જોયણગંધી, લડે ખટરસ સ્વાદ સુધી; કરટી મેટાઈ ધારે, તે છાર શિશ નિજ ડરે...લઘુ. ૩. જબ બાલચંદ્ર હોઈ આવે, તબ સહ જગ દેખણ ધાવે; પુનમદિન બડા કડાવે, તબ ક્ષીણ કલા હોય જાવે....લઘુ. ૪. ગુરુવાઈ મનમેં વેદ, ઉપ શ્રવણ નાસિકા છે; અંગમાંહે લઘુ કહાવે, તે કારણ ચરણ પૂજાવે...લઘુ. પ. શિશુ રાજધામમેં જાવે, સખી હિલમિલ ગોદ ખીલાવે; હોય બડા જાણ નવિ પાવે, જાવે તે શીશ કટા....લઘુ. ૬. અંતર મદ ભાવ વહાવે, તબ ત્રિભુવન નાથ કડાવે;
ઈમ ચિદાનંદ એ ગાવે, રહણી બિરલા કોઉ પાવે.....લઘુ. ૭. આ પદનું નિરંતર રટણ પઠન-પાઠન કરવાથી માન કષાય ઉત્પન્ન થશે નહિ અને થશે તે આ પદનું મરણ થતાં અટકશે.
“ ગાંધી
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
CONT
www.kobatirth.org
ZW|
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચી લાક સેવા
ઈ અનઅભ્યાસી-ભાવનગર YE
દુનિયાને સુધારવાની અને દુનિયાને ઉદ્ધાર કરવાની ચિંતા છોડી દઇને પહેલાં તમે તમારી પેાતાની જાતને સુધારે! અને તમારે પેાતાના ઉદ્ધાર કરશ. તમારા સુધારો થઇ જશે તે સમજી લેા કે દુનિયાના એક આવશ્યક અંગના સુધારા થઈ ગયા. જો એમ ન થાય, તમારા હૃદયમાં ઉચ્ચ ભાવેાના સ'ગ્રહ ન થઈ શકે, તમારી ક્રિયાએ રાગદ્વેષ વગરની પવિત્ર ન થઇ અને તમે દુનિયાને સુધારવાનું બીડું ઉઠાવ્યું તે યાદ રાખા કે તમારાથી દુનિયાને સુધારો નહી થઈ શકે. એમ ન માને કે તમે લેાકસેવક છે, લેાકસેવા કરતા હૈ। તે પછી તમારા વ્યક્તિગત ચરિત્રની સાથે તેને શે સંબધ છે ? તમારૂં ચરિત્ર કલુષિત અથવા દૂષિત હશે તે તમે લેકસેવા નિહું કરી શકે. લેાકસેવા તમે તમારી પાસે જે કઇ સાધનસામગ્રી હશે તેનાથી જ કરી શકશે। દુનિયા સમક્ષ તમે એ જ ચીજો રાખશે, તેને એ જ પદાર્થ આપી શકશે। જે તમારી અંદર હોય છે. દુનિયાને તમે સ્વાભાવિક રીતે એ જ ક્રિયા શીખડાવશે જે તમે પેતે કરતા હૈ. એનાથી દુનિયાનું કલ્યાણુ કદી પણ નહિ થઈ શકે.
જ્યાં સુધી તમારી આભ્યંતરિક આંખે ઉપર રાગદ્વેષના ચશ્મા ચઢેલા હાય છે ત્યાં સુધી તમને વસ્તુસ્થિતિનું યથાર્થ દર્શન નહિ થાય, અને યથાર્થ જ્ઞાન વગર તમે એ બાબતના વિચાર નહિ કરી શકે કે કી વસ્તુથી જગતના સુધારા અથવા ઉદ્ધાર થશે, કેમકે તમારા વિચારમાં તે એ જ કા ઠીક લાગવાનુ કે જ્યાં તમારે રાગ છે; પરંતુ સંભવ છે કે એ કાર્ય ઠીક ન હાય.
તમે ખરેખરી રીતે સુધર્યા ન ા અને દુનિયાને સુધારવા ચાહતા હા તા એ સ્થિતિમાં એ વસ્તુ થશે. કાં તે તમે અજ્ઞાનને લઈને તમારી જાતને ઉત્તમ સ્થિતિએ પડેાંચેલી-દુનિયાને સુધારવાની ચગ્યતા ધરાવનાર ઉચ્ચ કેડિટના પુરૂષ માનીને અભિમાનવરા થઈ જશે અથવા દન્ન અને કપટ કરવા લાગશે. બન્ને રીતે તમારૂ પતન થશે. દુનિયાના સુધારા તે થશે જ નહિં. દૃષ્ટિએ તમારાથી નીચે પડેલા દેખાડશે. ઈચ્છા, તેઓના નેતા બનવાની
અભિમાન ખીજાએને તમારી તમે તેએ ઉપર શાસન કરવા
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૦
શ્રી આત્માનંદુ પ્રકાશ
ઇચ્છા કરશે, તમારા ઝુંડા નીચે લાવીને તેને અનુયાયી મનાવવા ઇચ્છશે. તે તમારા અભિમાનથી ચીડાશે. પરસ્પર વૈમનસ્ય થશે, તમારી તેમજ તેની શકિત એક ખીજાને નીચા જોવામાં ખર્ચાઇ જશે, ચિત્ત અશાંત રહેશે અને એ ચિન્તામાં દુનિયાને સુધારવાની વાત ભૂલીને દુનિયાનુ મહાન અકલ્યાણ કરી બેસશે.
યાદ રાખે—જે ક્રિયાથી દુનિયાનું સાચું હિત થાય છે તેમાં તમારૂ હિત જરૂર રહેલુ છે, પરંતુ દુનિયાનુ ભલુ આપણે પોતે શલા બન્યા વગર આપણે નથી કરી શકતા. એટલા માટે પહેલવહેલા તમે પેાતાને સુધારા. તમારા પેાતાને સુધારા થયા પછી તમે દુનિયાને સુધારવાનું બીડું નહિ ઉઠાવે। તે પણ તમારી દરેક ક્રિયા દુનિયાના સુધારે! કરશે. તમારૂં જગતમાં રહેવાનું, શ્વાસ લેવાનુ, ખાવાપીવાનું, સૂવા ઉઠવાનુ, તેમજ તમારા સઘળા વ્યવહાર સ્વાભાવિક રીતે દુનિયાનુ ભલું કરનાર નીવડશે.
જ્યાં સુધી તમારા મનમાં એ જ રહે છે કે મારી વગર સંસારનું ભલું કેવી રીતે થશે ત્યાં સુધી તમારાથી સંસારનું ભલું નહિ થાય. જ્યાં સુધી તમે એમ માને છે કે હું ઉતમ છુ, મારામાં સદ્ગુણ છે, હું ઊંચા છું, બીજા માણસા નીચા છે, દુર્ગુણી છે, હલકા છે ત્યાં સુધી તમે જગતનું કલ્યાણુ નહિ કરી શકે. જ્યાં સુધી તમે એમ ઈચ્છતા હશે કે હું દુનિયાનું ભલુ કરૂ અને દુનિયા મને તેના નેતા માને, પૂજય માને, મને સેવ્ય સમજી મારૂ સન્માન કરે, મારી સેવાપૂજા કરે ત્યાં સુધી તમે તેનું યથાર્થ કલ્યાણ નહિ કરી શકેા. કેમકે તમારા સનમાં નેતા, પૂજ્ય અને સેવ્ય બનવાની જે ઇચ્છા રહેલી છે તે તમારી અંદર એક એવા પ્રકારની નખળાઇ પેદા કરતી રહે છે જેને લઇને તમે દુનિયા સમક્ષ સાચી વાત નથી મૂકી શકતા. કેટલેક અંશે તમારે તેએના મનને અનુકૂળ વાતે જ કરવી પડશે. તમારા મનમાં એવે ડર રહેશે કે લેાકેા કાઇ પણ રીતે નારાજ ન થાય, કેમકે લેાકેાની નારાજીમાં તમને સેવા-પૂજા અને માન-પ્રતિષ્ઠાન મળવાની આશંકા રહેલી છે.
યાદ રાખા-જ્યાં સુધી તમે માન-પ્રતિષ્ઠા ખાતર લોકસેવા કરતા હશે, લેાકસેવા કરીને માન-પ્રતિષ્ઠા મેળવવાથી પ્રસન્ન થતા હશે। ત્યાં સુધી તમારા મનમાં લેાકસેવાની સાથેાસાથે માન-પ્રતિષ્ઠાની એક એવી ઇચ્છા છુપાઇ રહેલી છે કે જે ધીમે ધીમે તમને લેકસેવાથી ડુડાવીને લેાકર જન તરફ લઈ જાય છે. અને જ્યારે તમારા મનમાં લેાકરનની ભાવના જાગશે-તમારે ઉદ્દેશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“મોહ-મમતા શેમાં રહેલી છે?”
(હું અને મારાપણામાં ! ) હું અને મારૂં એ બે શબ્દોમાં જ આખા જગતનાં સમસ્ત દુ: ખે રહેલા છે. આ વસ્તુ મારી છે એવી ભાવના થતાં જ તેમાં આસક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે અને તેની સંતતિરૂપ અનેક દુઃખો આવવાના દ્વાર ખુલ્લા થાય છે. આપણુ દુઃખનું મોટું કારણું કૃત્ય નથી પણ કૃત્ય પ્રત્યેની ફલાસક્તિ છે. તે આસક્તિથી મમતાપૂર્વક કૃત્ય કરવામાં આવે છે તેથી જ ઉત્પન્ન થનારા દુઃખ કત્તને ભેગવવા પડે છે. કોઈ પણ ઈષ્ટ વસ્તુના વિયોગથી દુ:ખ થવાનું કારણ તેની સાથે મમતારૂપ અધ્યાસ બાંધ્યું હતું, કોઈ પણ વસ્તુ ઉપર આસક્તિ ઉદ્દભવી કે દુઃખની પરંપરા શરૂ થાય છે અને સંસારની જાળમાં સપડાવું પડે છે. જ્યાં હું અને મારૂં નથી ત્યાં દુઃખ પણ નથી, માટે જે કરવું હોય તે કરવું, આપવું હોય તે આપવું પણ બદલાની આશા રાખ્યા વગર અને મારાપણાની મમતા રાખ્યા વગર દરેક કાર્ય આત્મકલ્યાણની લોકરંજન થઈ જશે ત્યારે તમારે લોકસેવા બીલકુલ તજી દેવી પડશે અને તમે એવું કરશે કે જેમાં લોકરંજન રહેલું હોય, કેમકે તેનાથી તમને માનપ્રતિષ્ઠા મળશે. જે ક્રિયા અથવા કાયોથી તમને માન-પ્રતિષ્ઠા નહિ મળે તે તમે નહિ કરે. પછી ભલે તે લેકહિત કે પોતાના હિત માટે ગમે તેટલી જરૂરની હોય. અને જે કિયા અથવા કાર્યથી તમને માન-પ્રતિષ્ઠા મળતી હશે. તે ખરાબ માનવા છતાં પણ તમે કરશે. એ રીતે તમારું જીવન દંભ અને કપટપૂર્ણ થઈ જશે.
આનું એ તાત્પર્ય નથી કે તમારે લોકસેવા કરવાનું છોડી દેવું. લેકસેવા કરે-ખૂબ કરી, પરંતુ તે સાથે તમારી જાતને લોકસેવા કરવા લાયક બનાવતા રહો. તમારી અંદર જેટલી પવિત્રતા આવશે તેટલી જ તમે લેકસેવા કરવાની યેગ્યતા પ્રાપ્ત કરશે. એટલા માટે ખૂબ જ સાવધાનીથી તમારા ભાવો પવિત્ર બનાવે, તમારું ચરિત્ર સુધારો, તમારા આચરણ ઊંચા બનાવે, રાગદ્વેષનો ત્યાગ કરો અને માન પ્રતિષ્ઠાની ઈચ્છા છેડો. પછી તમે જે કઈ કરશે તેનાથી દુનિયાને ઉદ્ધાર જરૂર થશે-ભલે તે વખતે તમારી ક્રિયાઓ સર્વથા નિવૃતિ પરાણું હોય એની હરકત નહિં.
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સાનેરી સુવાકચા.
સંગ્રાહક : સ. ક. વિ.
ન
૧૮. આંધળા કૂવામાં પડે તેમાં નવાઈ નથી પરંતુ દેખતા માણુસ હાથમાં દીવે લઇને કૂવામાં પડે તે। એ આત્મધાત થાય, આત્મહત્યા કરતાં અધમૃત્યુ વધારે સારૂં.
૧૯, પાપીમાં પાપી માણુસને પણ જન્મ જન્મ ઇશ્વર નિર્દોષ બાળક અનવાની તક આપે છે એ તેની કેવી કૃપા કહેવાય?
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦. જ્ઞાન માત્ર સ્મૃતિ જ છે. ભુલાઇ ગયેલુ. ફરીથી સાંભરે છે અને જ્યારે સ્મૃતિ આવે છે ત્યારે જેને સ્વસમાં પણ ન્હાતા જાણુતે તેવી આશા આવે છે અને ત્યારે જ આત્માની–પરમાત્માની ઝાંખી થવા લાગે છે.
ભાવનાને ધ્યેય રાખીને કરવું. હું અને મારૂ કે જેમાં મમતા રહેલી છે એ ભાવનાને છોડી દેવી. તેને માટે શ્રી યશેાવિજયજી મહારાજે નીચે પ્રમાણે કહેલું છે.
अहं ममेति मंत्रोऽयं मोहस्य जगदांध्यकृत् । अयमेव हि नश्पूर्वः प्रतिमंत्रोऽपिमाहजित् ॥
માહ એટલે આત્મભિન્ન પદાર્થાન વિષે આત્મીયત્વ બુદ્ધિ ઉત્પન્ન કરનાર મેહનીય કર્મમૂઢતા-હુ એટલે હુ દેવદત્ત આ ધનાદિના સ્વાસી છું. મમ એટલે આ દ્રવ્યાદિ મારૂ છે. હું અને મારૂ એવા જે મહુના મંત્ર છે તે કેવા છે તે કહે છે. જગદાંધ્યકૃત્ સર્વ વિશ્વવાસી જીત્રગણુની જ્ઞાનચક્ષુને વિકલ કરે છે, સ્વરૂપને દેખી ન શકે એવા સ્વભાવવાળી કરે છે. અને નકારપૂર્વક તેજ મત્ર-હું આ વસ્તુઓના સ્વામી, સંબંધી, નથી. ા ધનાદિ મારૂં નથી. તે રૂપી મંત્ર-હૃદયગત મૂઢ સ્વભાવને કાઢી નાંખનાર પૂર્વક્ત મંત્રને પ્રતિકૂલ, તેનેા વિનાશ કરનાર પ્રતિમત્ર પણુ તેજ છે. અર્દૂ મમ આ મેહા મંત્ર છે. નાદું ન મમ એ માહુના જીતનારા મંત્ર છે. વપર સ્વરૂપદર્શી જ્ઞાન નેત્રને વિમલ કરે છે.
હું શુદ્ધાત્મ દ્રવ્ય છું, શુદ્ધ જ્ઞાન મારા ગુણુ છે, હું અન્ય નથી, અન્ય મમ નથી, મમતા-મેહુને જીતનારને આ જ તીક્ષણ શસ્ત્ર છે; માટે પૌદ્ગલિક વસ્તુઓને વિષે અને મારાપણાની ભાવના મેાક્ષસાથી જીવે દૂર કરવી જોઇએ.
V.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સોનેરી સુવાકયે.
૨૭૩ ૨૧. દરેક કારણ સાથે તેનું કાર્ય અને ગતિ સાથે તેનું પૂળ બંધાયેલું રહે
છે. આવા જેડકાને બાંધી રાખનાર દોરી તે તૃષ્ણ છે (દંપતીની
છેડાછેડી છે. ) ૨૨. દરેક જોડીમાં ઓતપ્રોત વીટાઈ રહેનાર દેરી જે બાળી નાખવામાં આવે
તે સંબંધ ટકી શકતા નથી. આ તૃણુ આ દોરી તે જ કમ છે. ૨૩. ગમે તેવી વિપરીત પરિસ્થિતિ પણ દિવ્ય આત્માઓ પાસે ફાવી શકતી નથી. ૨૪. માણસ જાતે માણસનો વેરી કદાપિ હોતો નથી, પરંતુ તેનામાં રહેલા સારા
કે નરસા ગુણો દ્વારા ઉપસ્થિત થતાં કર્મો જ એક બીજાને સનેહી કે શત્રુ
બનાવે છે, ૨૫. એક જ પ્રસંગ-નિમિત્ત, કારણ અને ફક્ત એક જ પળ સંસ્કારી જીને
આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ માટે લાયક બનાવે છે. ૨૬. અ-નિગ્રહીત મનની ઉન્માદોની ભયંકર પળમાં પણ ઈશ્વરનું અનન્ય
શરણ લઈને શુભાશુભ સંકલ્પ ઈશ્વરને સોંપવા-પ્રભુપરાયણ રહેવું એ
જ ખરેખરી વીરતા છે. ૨૭. ચિત્તની શુદ્ધિ વિના સાચી વીરતા જાગ્રત થતી નથી. યુધમાં (કાયિક,
વાચિક, માનસિક ) જેટલું બળ અને તૈયારી જોઈએ તેના કરતાં શાંતિ
માટે ઘણું જ વધારે સામર્થ્યની જરૂર પડે છે. ૨૮. જે શુભ કે અશુભ બનાવો બની ગયા તેને યાદ કરી આનંદ અગર
શોક કરવાથી અર્થ સિદ્ધિ થવાની નથી, પરંતુ વર્તમાન કાળે આપણું શ કર્તવ્ય છે તે સદ્ સત્ વિવેકબુદ્ધિથી શોધી કાઢી તે પ્રમાણે વર્તન
કરવું એ જ શાણા ( વિદ્વાન ) પુરૂષનું કર્તવ્ય છે. ૨૯. દેવ તે જ કહેવાય કે જેમાં દિવ્યતાનું દર્શન થાય. આવી દિવ્યતાનો
સ્નેહાદર એ જ દેવપૂજા અને જ્યાં જ્યાં આવી દિવ્યતાનું પ્રેરક દર્શન થાય
ત્યાં ત્યાં તેને ઉત્તેજના અને પૂજવા તત્પર રહેવું એ જ મનુષ્યધર્મ છે. ૩૦, જે યોગ્ય પ્રવૃત્તિ મન, વચન અને કાયાથી વ્યષ્ટિ અને સમષ્ટિનું ધારણ
કરે તે જ ખરો ધર્મ છે. ૩૧. મનુષ્યમાત્રમાં સ્વભાવથી જ સુખની ઈચ્છા હોય છે છતાં જેઓને
આત્મજ્ઞાનની તીવ્ર ઈચ્છા હોય તેમણે સુખ તરફ હંમેશા અનાસકત થવું
અને એ જ ખરેખરો ઉન્નતિનો માર્ગ છે. ૩૨, કર્તવ્યપાલનથી મુશ્કેલીઓથી ડરીને જેઓ ત્યાગ ( સંયમ) સ્વીકારે છે
તેઓ ખરેખર કાયર ( બાયલાઓ જ) છે.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
२७४
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ૩૩. કર્તવ્યપાલન (માર્ગમાં) જે સુખ આવે તે તેને ઉપયોગ ખુશીથી કરે,
પરંતુ સુખ મેળવવા ખાતર કર્તવ્યને ત્યાગ કરે તે ખરેખર અધે
ગતિની જ નિશાની છે. ૩૪. આપણું હૃદયને જે જે આઘાતે-ધક્કાઓ લાગે છે તે કાંઈક આવરણ
ખસેડીને આપણને અંતરના ઊંડા ભાગમાં દેરી જાય છે. ૩૫. પૂર્વનું આરાધકપણું, સતપુરુષોને પરિચય અગર તે દુઃખને રંગ આ
ત્રણ મુખ્ય હેતુઓ માણસ જાતને સ્થૂળતામાંથી સૂક્ષમતામાં ખેંચી જાય છે. ૩૬. આપણા સુખાનુભવનું જે કાંઈ નિમિત્ત હોય છે તે જ પુણ્ય હોવા ગ્ય છે. ૩૭. પૃદયનું ખરું ધોરણ બીજાઓની માન્યતા ઉપર આધાર રાખતું નથી
પણ ભક્તાની માન્યતા ઉપર ખરો આધાર રાખે છે. ૩૮. જે નિમિત્તથી હૃદયને સુખની લાગણી અનુભવાય તે કદાચ બીજાની
નજરે ગમે તેવું જણાય છતાં મુખ્ય કાર્ય જ છે, એથી ઉલટું જે નિમિત્તથી હૃદયને દુઃખ અનુભવાય તે અન્યની નજરે ગમે તેટલું
સારું હોય છતાં અનુભવ કરનારને તે પાપ જેવું જ લાગે છે. ૩૯, જે જે વ્યક્તિઓ આ સંસારમાં સ્વાર્પણની ભાવના સિદ્ધ કરી શકે છે
તેને સંન્યાસ, ત્યાગ કે જંગલની અપેક્ષા રહેતી નથી. ૪૦. આજે જે કાંઈ મળું ફીકકું બન્યું છે, હેને કાળક્રમે ખારું બનતાં
કે સડી જતાં વાર લાગતી નથી. ૧. હૃદયને થતા આઘાતેનો ઉપયોગ કરી ઘાને તાજો રાખવે અને તે દર્દના
જોરથી આમેન્નતિમાં ( ત્યાગમાં) આગળ ને આગળ વધવું. આવા ધકકાઓને હેતુ માત્ર દુઃખ જ ભેગવવાને નથી, પરંતુ તેથી સંસારનું
સાચું અને સત્ય સ્વરૂપ જાણી શકાય છે. ૪૨. પામર મનુષ્યોને ગમે તેવા સખત ફટકાઓની કશી જ અસર થતી નથી
પરંતુ ડાહ્યા અને વિવેકી પુરૂષે સહેજ નિમિત્ત મળવાથી અલૌકિક ફલ
સિદ્ધ કરી શકે છે–તેના હૃદયચક્ષુઓ ઉઘડી જાય છે. ૪૩. જે માણસ વર્તમાનમાંથી કાંઈ સાર મેળવી શકો નથી તેનાથી ભાવિમાં
કાંઈ બનવાનું નથી. ભાવમાં કરીશ અગર તે પ્રસંગ આવ્યે કરીશ એવા પ્રકારને વાયદો જ માણસને અધોગતિમાં લઈ જાય છે અથવા
ન્નતિમાંથી અટકાવે છે. ૪૪. ઈશ્વરી રાજ્યમાં પગ મૂકતાં પહેલા ત્યાં પગ સ્થિર રહી શકે તેવી તૈયારી મન્ય રાજ્યમાંથી કરી લેવાની જરૂર છે. પ્રથમ સારી લાયકાત કેળવે.
–(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( રરરરર રર %%8
પરનિંદા સમું કઈ પાપ નથી એમ સમજી તે મહાપાપ-સ્થાનકથી ઓસરવું છે
એથી રાગ-દ્વેષની પરિણતિ ઘટશે અને સુખ-શાંતિ વધશે.
૧. ગમે તેવા ગુણને ધારણ કરતો છતે, પારકા દોષ કહેવામાં રસિક અને પોતાના ગુણને ગર્વ કરનાર લઘુતા અને અપજશ પામે છે, એમ સમજી પાછા ઓસર,
૨. અન્ય કઈ કર્મવશાત્ અકાર્ય આચરતો હોય તેની તારે ચિન્તા કરવાનું શું પ્રજન છે ? તું તો અદ્યાપિ પર્યન્ત ભવદુઃખને વશ પડેલા પિતાના આત્માની જ ચિતા કર. જન્મમરણનાં દુઃખથકી આત્મા શી રીતે છૂટે તેનો વિચાર કર, વિચાર કરે અને આ મહાપાપસ્થાનકથી પાછે એ સર.
૩. પારકા દોષને કહે તું નથી તો પામતે દ્રવ્ય કે નથી પામતો યશ. ઊલટે તેમ કરવાથી પિતાના સ્વજન સંબંધીને પણ તું શત્રુ બનાવે છે, અને મહા ઘેર દુ:ખદાયી કર્મ બાંધે છે, માટે પરદેષ કથવાથી પાછે નિવ, પાછો નિવત.
૪. શાસ્ત્રમાં નિર્ગુણ જીવ ઉપર મધ્યસ્થ ભાવના રાખવી કહી છે, અને પરદેષ ગ્રહણ કરવાનું તે અન્ય દર્શનીઓએ પણ નિષેધ્યું છે, તે પછી પરમ પવિત્ર સર્વદા વીતરાગપ્રણીત દશનનું તે કહેવું જ શું ? તેને વિચાર કરી તે મહાદોષથી પાછો ઓસર.
૫. પારકા દોષને અને ગુણને સ્વયં સાક્ષાત્ ગ્રહણ કરતાં લેક પિતાના આત્માને જ અનુક્રમે દોષવાન અને ગુણવાન બનાવે છે, એમ સમજી સદ્ગુણી બનવા ઈચ્છતા જનેએ પરના સગુણ જ ગ્રહણ કરવા અને દેષની ઉપેક્ષા જ કરવી ઉચિત છે.
૬. જેનામાં અનેક સદ્ગુણ હોય એવા તે જગતમાં બહુ વિરલા જ જણાય છે, પરંતુ એક જ્ઞાનાદિક પુષ્ટ ગુણવાળા લોકો પણ સર્વત્ર જણાતા નથી. તેવા એકાદ પુષ્ટ ગુણવાળા કોઈ સ્થળે જ લાભ છે. ગુણ રહિત છતાં જેનામાં રાગ-દ્વેષાદિક પ્રબળ દોષ નથી તેમનું પણ કલ્યાણ સંભવે છે, તેમજ જેનામાં અતિ અ૯૫ દે છે તેમની પણ અમે પ્રશંસા કરીએ છીએ. મતલબ કે તેઓ પણ ઉન્નતિના માર્ગ ઉપર હોવાથી અનુક્રમે આત્મ-ઉન્નતિ
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, કરશે જ, તેથી તે સર્વે અનુમોદન કરવા યોગ્ય જણાય છે.
૭. પ્રષ-ઈષ્ય–અદેખાઈ વગર પારકા દોષ કહેવાતા નથી, અને તે પ્રવાદિક ભાવવૃદ્ધિનું કારણ છે એમ સમજી પર–નિંદા–અપવાદ પરિહરવા એગ્ય જ છે.
અત્ર વિષયે ક્ષપક-કુંતલ દેવી અને સૂરિનાં ઉદાહરણ કહેલાં છે તે નીચે મુજબ –
( ૧ ) કુસુમપુરમાં અગ્નિશિખ નામને ક્ષ૫ક-સાધુ ચાતુર્માસ માટે કોઈ એક ગૃહસ્થના નીચલા ભાગમાં રહ્યો હતો. એવામાં ત્યાં અરૂણ નામને અન્ય સાધુ આવીને ઉપલા ભાગમાં રહ્યો. તે સંયમ આચરણમાં શિથિલ હતું, અને ક્ષેપક સાધુ અનેક આકરાં તપ કરતો હતો, પણ કવડે શિથિલા આચારી સાધુની નિંદા કરતો હતો તેથી તેણે ઘણું ભાવ વધાર્યા; અને શિથિલ સાધુ તે ક્ષેપક સાધુની તપકરણ વિગેરે જઈને પ્રમુદિત થઈ તેની
સ્તુતિ-પ્રશંસા કર્યા કરતો હતો તેથી તેને ભવભ્રમણ ઓછું થયું, એમ સમજી સુજ્ઞ જનોએ ગુણાનુરાગી જ થવું ઉચિત છે.
( ર ) કેઇ એક નગરમાં જિતશત્રુ રાજાની અનેક રાણીઓ જિનપ્રાસાદ કરાવી તેમાં મહોત્સવને દેખી રાજાની પટ્ટરાણી કુંતલદેવી, દ્વેષ વહેતી મરીને કુતરી થઈ, પ્રાસાદ દ્વારે રહે છે. કેઈ એક જ્ઞાની-મહાત્માએ તેના પૂર્વભવનું સ્વરૂપ કહેવાથી જાતિસ્મરણજ્ઞાન પામી તે અનશન આદરી સ્વર્ગે ગઈ. એવી રીતે શ્રેષનાં માઠાં ફળ જાણી સુજ્ઞજનોએ ઉક્ત શ્રેષ–દેષ અવશ્ય પરિહર, જેથી સત્ય શાન્તિપૂર્વક જીવ ઉત્પત્તિ કરી શકે.
કેઈ એક ગરછમાં આચાર્ય સર્વ આગમના જાણ છતાં દેવયોગે સંયમમાં શિથિલ થઈ ગયા, અને તેમનો એક શિષ્ય સર્વ શાસ્ત્રમાં પારગામી થઈ, ક્રિયા-કાંડમાં બહ ઉજમાળ રહેતો, તેથી શ્રાવકો તથા શિષ્ય તે શિષ્યની પાસે ગુણના બહુમાનપૂર્વક ધર્મ શ્રવણ કરવા લાગ્યા. તેથી આચાર્ય મનમાં પ્રàષ વહેવા લાગ્યા, તો પણ તે ગુણવાન શિષ્ય આચાર્યની ઉચિત સેવા સદા સાચવો. એમ કરતાં આચાર્ય કલુષિત પરિણામથી કાળ કરી, ઉદ્યાનમાં વિષધર (સર્પ) થયો, અને શિષ્ય સાધુ આચાર્ય થયા. સ્પંડિલ ભૂમિ જતાં
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરનિંદા સમું કઈ પાપ નથી
૨૭૭ સાધુઓને મુકી, નવા થયેલા આચાર્ય પ્રત્યે પ્રઢષથી પેલે વિષધર દેડવા લાગે. એવામાં કોઈ કેવળી ભગવાન ત્યાં પધાર્યા. તેમને તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ પૂછતાં તેમણે તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ કહેવાથી શિષ્ય બહુ જ વૈરાગ્ય પામ્યા. પછી તે સાપને પ્રતિબંધવા માટે તેના પૂર્વભવનું સ્વરૂપ જ ઉપાયરૂપ જાણી તે સપને સંભળાવવાથી તે સર્પ જાતિસ્મરણજ્ઞાન પામી, અનશન આદરી દેવગતિ પામે. પ્રદેષ કરવાનાં કડષા વિષાક સમજીને સુજ્ઞજનેએ કેઈના ઉપર પ્રૉષ ન જ કરવો, પરંતુ ગુણાનુરાગી બની આત્મઉન્નતિ સાધવી.
ધમ સ્થિરતા-ગુણમાં કરે છે તો દઢ પ્રયત્ન.” ૧ ધર્મના પ્રભાવે જે સુખ સંપત્તિ પામ્યા છતાં જે કાંઈ ધર્મની જ અવગણના–હેલના કરે છે તે સ્વઉપગારી ધર્મને દ્રોહ કરનારા પિતાનું ભવિષ્ય શી રીતે સુધારી શકશે ?
૨ એમ સમજી સાધુ ધર્મ કે ગૃહસ્થ ધર્મનું યથાવિધિ સેવન કરવા દઢ પ્રયત્ન કરો ઘટે, કેમકે આ મનુષ્ય-ભવાદિક સામગ્રો ફરી ફરી મળવી, શાસ્ત્રમાં દુર્લભ કહી છે.
૩ કઈ રીતે પૂર્વ મુખ્યયોગે આવી સામગ્રી પામ્યા છતાં જે પ્રમાદથી ધર્મનું સેવન કર્તા નથી તેમને પાછળથી અવસાન વખતે બહુ બહુ ઝરવું પડે છે અને બહુ બહુ દુઃખી થવું પડે છે.
૪ જેમ કાદવમાં ખૂલે હાથી, ગલગ્રહિત મરછ, જાળમાં ફસાયેલા મૃગલે, અને પાશમાં પડેલું પંખી જેમ ઝરે છે તેમ મારણ કાળે સુકૃત કમાણી વગરના જીવને ઝરવું પડે છે.
૫ લફમી, જીવન અને આયુષ્ય વિગેરે અસ્થિર હોવાથી ધર્મ સેવનમાં જે પ્રમાદ કરે છે તે કાપુરૂષ છે, સતુપુરૂષ નથી. જે માણસ ધર્મ સાધન કરવામાં વાયદા કરે છે અને આ દેખાની ક્ષણિક વસ્તુઓમાં આસક્ત બની જાય છે, તે જ તેમની ભવ્યતા બતાવે છે. ભવભીરુ સજજને તે ભવનું સ્વરૂપ વિચારી ધર્મસેવનમાં શીઘ સજજ થઈ જાય છે-લગારે પ્રમાદ કરતા નથી.
૬ જે તું સુખ-સૌભાગ્યાદિકને ઈ છતો હોય તે, હે આત્મન્ ! તું ધર્મ સાધનામાં સદાય આદર કર. ધર્મકાર્ય કરવામાં તમારે પ્રમાદ ઉપેક્ષા કરીશ નહીં.
છે જે ધર્મ સાધન કર્યા વગર જ મનવાંછિત સુખ મળતાં હોય તે સકળ ત્રિભુવનમાં કયાંય કોઈ પણ દુઃખી-દુ:ખભા મી ન હોત, એ વિચારી જોતાં સ્પષ્ટ જણાય-- સમજાય તેવું છે.
- મનુષ્યપણું સહમાં સાધારણ છતાં કેટલાંક સુખી તો કેટલાંક દુઃખી
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર.
કાકા : 1 આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરિશ્વરજી મહારાજ પંજાબ તરફ.
અલવરથી અનુક્રમે વિહાર કરતા પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજ શ્રીમદ્વિજયવલ્લભ સૂરિશ્વરજી જેઠ સુદિ ૩ તા. ૧-૬-૩૮ ના દિલ્હી શહેરમાં પધાર્યા. દિલ્હીના શ્રી સંઘે માયા વિગેરેથી આચાર્યશ્રીનો સત્કાર ઘણો જ સારો કર્યો હતો. સામયામાં મુનિશ્રી દર્શનવિજયજી મહારાજ આદિની ત્રિપુટી સાથે જ હતી. આચાર્ય મહારાજ સપરિવાર અને ત્રિપુટીને પરસ્પર ઘણો સારો સંબંધ જોવામાં આવ્યું, બધાય સાથે એક જ ઉપાશ્રય ( શ્રી આત્મવલલભ પ્રેમભવન )માં રહ્યા, આહાર પાણી પ્રતિક્રમણદિ ક્રિયા સાથે જ કરતા હતા.
પંજાબ અંબાલાથી શ્રી સંઘને ડેપ્યુટેશને આચાર્ય મહારાજની સાથે પંજાબ અંબાલા પધારવાની આગાહભરી વિનંતી શ્રી દર્શનવિજયજી આદિ ત્રણે મુનિરાજોને કરી અને આચાર્ય મહારાજે પણ સાથે આવવા આગ્રહ કર્યો, પણ મેરઠ -મુજપુરનગર આદિ યૂ. પી. પરગણુમાં વિશેષ લાભનું કારણ જાણું એઓએ હાલ તુરતમાં તો પંજાબ આવવાની ઈચ્છા નથી જણાવી સંતોષકારક જવાબ આપે છે. તા. ૫-૬-૭૮ ના રોજ સ્વર્ગવાસી ગુરૂદેવ ન્યાયાભાનિધિ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્વિજયાનંદસૂરિશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજની જયંતિ, આચાર્યશ્રીજીની અધ્યક્ષતામાં ઉજવી. અનેક વક્તાઓના ભાષણો થયા. તા. ૬-૬-૩૮ આચાર્યશ્રીજી દિલ્હીથી વિહાર કરી અંબાલા-પંજાબ તરફ પધાર્યા છે. તા. ૨૦-૬-૩૮ જેઠ વદિ સાતમે અંબાલા પધારવા વકી છે.
અંબાલા શ્રી સંઘમાં અને આખાય પંજાબમાં ઘેર ઘેર ઉત્સાહ ને ઉમંગ વ્યાપિ રહ્યો છે. અંબાલામાં સત્કાર માટે ધમકાર તૈયારીઓ થઈ રહી છે.
( મળેલું ).
દેખાય છે. તે ઉપરથી વિવેકપૂર્વક વિચાર કરી જોઈશ તે જણાશે કે તે પ્રત્યક્ષ પુન્ય અને પા૫(ધર્મ અને અધર્મ )નું જ પરિણામ છે. છતાં સ્વછંદ અને આપડહાપણ કેમ તજ નથી ?
૯ તેથી જો તું અચિન્ય એવાં ઉત્તમ ફળની ઈચ્છા કરતો હોય તે ધર્મ વિષે દઢ આદર કર. ધર્મને જ અપૂર્વ ચિન્તામણિ કામધેનુ, કામઘટ અને કલ્પવૃક્ષરૂપ સમજી તેમાં દઢ આદર કર. ઈતિશમ.
સ. ક. વિ.
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વર્તમાન સમાચાર.
આ સભાના ૪૨ મે વાર્ષિક મહેાત્સવ અને ગુરૂજયતિ.
૨ અત્રેની શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાના ૪૨ મા વાર્ષિક મહેાત્સવ જેટ શુદ્ધિ છ તે શનિવારના રાજ સવારના નવ કલાક સભાના મકાનમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. બપોરના બાર વાગે વારા ડીચંદ ઝવેરચદ તરફથી સભાસદોનુ સ્વામીવાત્સલ્યે કરવામાં આવ્યુ હતુ, તેમજ શ્રી વિજયાનદસૂરિશ્વર મહારાજની જયંતિ પ્રસંગે જે શુદ ૮ ને રવિવારના રોજ સભાના સભાસદોએ પાલીતાણે રાધનપુરનવાસી શેઠ મોતીલાલ મૂળજીભાઇ હા. શેઠ સકરચંદભાઈ તરફથી સવારના શ્રો સિદ્ધાચળજી ઉપર પૂન્ન ભણાવી શ્રો આદેશ્વર ભગવાન, શ્રી પુંડરીકજી, શ્રી દાદાજીના પગલાં,વગેરેની આંગી રચાવી શ્રી પુરઆઇની ધર્મશાળામાં સભાસદેોનું સ્વામીવાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યુ હતું.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪
જ્ઞાનમંદિર.
શ્રી આગમદિર.
૩ આચાર્ય શ્રી સાગરાત દસૂરિજી મહારાજના ઉપદેશથી શત્રુંજયની તળાટીમાં તૈયાર કરવામાં આવનાર શ્રો વર્ધમાન જૈન આગમમંદિર અને તેની અંદરના ભાગના જિનાલયનું ખાત મુદ્દત વૈશાક વિદ સાતમ શનિવારે સવારના શેડ પન્નાલાલ ઉમાભાઇના હસ્તે કરવામાં આવ્યું હતું. આ આગમ મંદિરની જરૂરીઆત સંબંધે ગમે તે એપક્ષી અભિપ્રાય હાય છતાં શ્રી શત્રુંજયની તળાટીમાં તેમજ શહેરમાં ડ્રાવાથી અને શ્રી શત્રુંજય તીની વહીવટી પેઢી પણ ત્યાં હોવાથી લાંબા વખત સુધી તેનું સંરક્ષ થશે એમ માનવું અસ્થાને નથી. આગમમંદિર કે જિનાલય જો કળાની દષ્ટિએ કરવામાં આવશે ! આ મંદિર શ્રી શત્રુ ંજયના અંકમાં હાવાથી સૌ દતામાં વૃદ્ધિ થશે એમ અમે માનીયે છીએ.
૨૭૯
For Private And Personal Use Only
આયા શ્રી વિજયમેાહનસુરિજી મહારાજના ઉપદેશથી પન્નાલાલ બામુની ધર્મશાળાની બાજુમાં તૈયાર કરવામાં આવનાર જૈન આગમ સાહિત્ય મંદિરનું ખાત મુ પ્રભાસ પાટણવાળા શેઠ સુંદરજી હરખચંદના હસ્તે તા. ૨૧-૫-૩૮ના કરવામાં આવેલ છે. જો કે શત્રુંજય તીર્થ જ્યાં છે ત્યાં જ્ઞાનમંદિર અને જૈન મ્યુઝીયમ ( જૈન સંગ્રહ સ્થાન )ની આવશ્યકતા છે, એમ અમે ઘણા વખતથી સ્વીકારીએ છીએ. અમેાએ તે માટે અગાઉ એક વખત આત્માનંદ પ્રકાશદ્વારા શેઠ શ્રી આણંદજી કલ્યાણુજીના વહીવટદાર મહાશયોને સૂચના પણ કરેલી હતી અને બંને વસ્તુ તેમના તરફથી થવાની જરૂર હતી, છતાં આચાર્ય શ્રી વિજયમાહનસૂરીશ્વરજી મહારાજના ઉપદેશથી આ કાર્ય શરૂ થયુ તે પણ પ્રાંસાપાત્ર અને જરૂરીઆતવાળુ થયુ છે. આચાર્ય મહારાજ અને તેમના શિષ્ય શ્રી વિજયપ્રતાપસૂરિ મહારાજ વગેરે મુનિરાજશ્રીને નમ્ર સુચના કરીએ છીએ કે તાડપત્ર અને કાગળ ઉપર હસ્તલિખિત જૂનામાં જૂની પ્રતે, અને આધુનિક છપાતાં જૈન ધર્મનાં ઉપયોગી ગ્રંથ, પ્રાચીન જૈન હસ્તલિખિત પત્રા, ચિત્રા, ડંખા વગેરેને સંગ્રહ, તેમજ પડદાનના પ્રથા વગેરે આ જ્ઞાનમ ંદિરમાં દાખલ કરે અને ભાવિ કાળમાં આ તીમાં તે પણ ઉપયાગી અને એમ ઇચ્છીએ છીએ,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
IIIiii
/// WITH
uth
.
પ
' ' , &
:
-
-
-
- -
-
-
-
- -
-
-
મથુરાને સિંહબ્રજ >લખે. ઇતિહાસના મહાઇધિ શ્રી વિજયેન્દ્રસૂરિજી મહારાજ. આ ગ્રંથ બૌદ્ધ દર્શને સંબંધ રાખનારી છે છતાં લેખક આચાર્ય મહારાજને આ ગ્રંથ વાંચતાં બૌદ્ધ ધર્મના સાહિત્ય સંબંધી તેઓશ્રીને અભ્યાસ પણ ઊંડો છે. આ મથુરામસિંહેવજ પ્રાચીન ભારતવર્ષના ૧ લા ભાગના લેખક જ્યારે જનનો ઠરાવે છે ત્યારે આચાર્ય મહારાજ તટસ્થવૃત્તિએ તેના બૌદ્ધ અને અન્ય ગ્રંથ સાહિત્ય વગેરેના પ્રમાણે આપી વાસ્તવિક જેનો છે તેને ( બૌ , સંપ્રદાયના ઠરાવે છે ) તેમ અનેક પ્રમાણેથી નિર્ણય કરી આપે છે. પોતાના ધર્મ, દર્શન મત-માટે દુરાગ્રહને ન રાખતાં જેની જે વસ્તુ હોય કે સાબીત થાય તેની જ આચાર્ય મહારાજ આ ગ્રંથમાં જણાવે છે જેથી લેખક આચાર્ય મહારાજ સત્ય વસ્તુ નિપક્ષપાતપણે રજૂ કરે છે, જેથી તેઓશ્રીના મુનિગણ માટે પણ આપણને વિશેષ માન ઉત્પન્ન થાય છે. મહારાજશ્રીને આ પ્રયત્ન પ્રશંસાપાસ છે,
મહાક્ષત્રપ રાજા રુદ્રદામા --આ ગ્રંથના લેખક પણ આચાર્ય શ્રી વિજયેન્દ્રસૂરિ મહારાજ છે. આ ગ્રંથમાં જૈન ઈતિહાસ અને માને પાંચાય કાલકાયાય સંબંધી નો પ્રકાશ પાડે છે જે અત્યાર સુધી કાઈ વિદ્વાન દ્વારા નિર્ણયાત્મક રીતે બનાવેલ નથી. ..શક રાજાઓને, કાલકાચાર્ય અને જેનધમ સાર્થના નિકટનો સંબંધ, એતિહાસિક હકીકત અને ઘટનાઓ આચાર્ય મહારાજે પ્રશંસનીય પ્રયત્નો અને યથાર્થ સંશાધન અને સચોટ આધારોવડે આ ગ્રંથ માટે જે રજૂ કરી છે તે અપૂર્ણ છે. પ્રાચીન ભારતવનો ઇતિહાસ બીજા ભાગમાં આ સંબંધમાં તેના લેખકે જે હકીકત રજૂ કરી છે. તે માટે આ ગ્રંથમાં આચાર્ય મહારાજે તે સંબંધીના પુરાવા–પ્રમાણો અનેક ગ્રંથોના આપી આ મહાક્ષત્રપ રાજા રુદ્રદામાં ગ્રંથમાં ઈતિહાસને સત્ય રામે છે. આ બંને થે મનનપૂર્વક વાંચવાની ભલામણ કરીયે છીએ. પ્રકટકર્તા શ્રી યશોવિજયજી ગ્રંથમાળાભાવનગર કિંમત રૂા. એક રૂપીયો, બે રૂપીયા અનુક્રમે
સુવાસ માસિક) સંચાલક–શ્રી શશિકાન્ત ત્રિભુવનદાસ શાહ, વડોદરાથી પ્રસિદ્ધ થયેલને પ્રથમ અંક અમોને મળેલ છે. જુદા જુદા વિદ્વાનોના લેખાથી પ્રકટ થયેલ આ અંક છે. તેનું સલાહકાર મંડળ પણ વિદ્વાનોનું છે એટલે હવે પછી પણ લેખસમૃદ્ધિ સારી આવશે એમ માનવું અસ્થાને નથી. એક વ્યાપારીના હાથે પ્રકટ થએલું આ માસિક ભવિષ્યમાં તેના નામ પ્રમાણે સુવાસ પ્રસારે અને વિવિધ વિષયોથી વાંચકોની વૃદ્ધિ કરે તેમ તેની ભાવિ ઉન્નતિ દ«છીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી મહાવીર ઇવેનચરિત્ર.
(શ્રી ગુણચંદ્ર ગણિકૃત ) બાર હજાર કપ્રમાણુ મૂળ પાકૃત ભાષામાં વિસ્તારપૂર્વક, સુંદર શૈલીમાં આમ અને પૂર્વાચારચિત અને ગ્રંથામાંથી દોહન કરી શ્રી ગુણચંદ્ર ગણિએ સં. ૧૧૩૯ની સાલમાં રચેલે આ ગ્રંથ, તનું સરલ અને સુંદર ગુજરાતી ભાષાંતર કરી શ્રી મહાવીર જીવનના અમુક પ્રસંગેના ચિત્રાયુક્ત, સુંદર અક્ષરોમાં પાકા કપડાના સુશોભિત બાઈન્ડીંગથી તૈયાર કરી પ્રકટ કરવામાં આવ્યો છે.
અત્યાર સુધીમાં પ્રકટ થયેલ શ્રી મહાવીર ચરિત્ર કરતાં વધારે વિસ્તારવાળા, જીવનના અનેક નહિ પ્રકટ થયેલ જાણવા જેવાં પ્રસંગે, પ્રભુના પાંચે ક૯યાણુકે, અત્ત વીશ ભવોના વિસ્તારપૂર્વક વિવેચન અને છેવટે પ્રભુએ સ્થળે સ્થળે આપેલ વિવિધ વિષયો ઉપર બોધદાયક દેશનાઓનો સમાવેશ આ ગ્રંથમાં કરવામાં આવેલ છે.
શ્રી મહાવીર પ્રભુના શાસનમાં આપણા જૈન સમાજ અત્યારે તેઓશ્રીના ઉપકાર નીચે છે. તેથી આ પ્રભુનાં જીવનચરિત્રનું મનનપૂર્વક વાંચન, પઠન પાઠન, અભ્યાસ કરવા જ જોઈએ. વધારે લખવા કરતાં અનુભવ કરવા જેવું છે. સુમારે છસંહ પાનાને આ ગ્રંથ મ્હાટો ખર્ચ કરી પ્રકટ કરવામાં આવે છે. કિંમત રૂા. ૩૦-૦ પોસ્ટેજ જી.
| લખેશ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,
શ્રીમંત જૈન બંધુઓને વિનંતિ શ્રી સમેતશીખરજી તીર્થને પવિત્ર પહાડ અરેનના કબજામાં જતાં અટકાવવા માટે શેઠ આણુ દજી કલયાણુજી તરફથી સને ૧૯૧૮માં તે પહાડ આશરે ચાર લાખ રૂપીયાના ખરચે ખરીદવામાં આવ્યો હતો. આ થએલ ખરચને યથાશક્તિ પહોંચી વળવા શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીએ “ શ્રી પારસનાથ પહાડ ખરીદ ખાતુ ” ખલેલ છે. અને તે ખાતે કલકત્તાવાળા સ્વ. બાબુ શ્રી કુલચંદજી મુકીમના પુત્ર બાબુથી મોતીચંદજી નખત તરફથી રૂા. ૧૫૦૦૦ ની લેન તથા તે ઉપરનું વ્યાજ મળી કુલ રૂા. ૩૦૯૨૪-૭-૦ આ ખાતે સહાય આવેલ છે. | સર્વ સ્વધર્મ બંધુઓને અમારી આગ્રહુભરી વિનંતિ છે કે તેઓ પણ આ ફ ડમાં યથાશક્તિ ફાળો આપવાનું ચૂકશે નહિ,
લ
,
શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી.
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B. 481. શ્રી બૃહત્ક૯૫સૂત્ર ત્રીજો ભાગ, : ( પ્રથમ ઉદ્દેશ ) ( શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામીપ્રણીત સ્વપજ્ઞનિર્યુક્તિ સહિત અને | શ્રી સંઘદાસગણિ ક્ષમાશ્રમણ સકલિત ભાષ્ય સહિત ) અતિમાન્ય આ છેદસૂત્રના આ ત્રીજો ભાગ પ્રાચીન ભંડારો અને લિખિત તાડપત્રીય પ્રતા સાથે રાખી અનુપમ પ્રયત્ન સેવી સાક્ષરવ મુનિરાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે સંશોધન કરી તૈયાર કરેલ છે, કે જેમાં ક૯પાધ્યયન ટીકામાં પ્રથમ ઉદ્દેશની પરિસમાપ્તિ કરવામાં આવેલ છે. અમારા પ્રાચીન સાહિત્ય ( સંસ્કૃત-પ્રાકૃત )ના પ્રકાશનમાં પ્રસ્તાવના, નિવેદન ગુજરાતી ભાષામાં પ્રકટ કરવામાં આવે છે કે જેથી તે તે ગ્રંથાના અજાણુ ભાઈએ વગેરે આમાં શું વિષય છે, સંશાધનકાર્યમાં કે પરિશ્રમ સેવી સંપાદક મહાપુરૂષો સાહિત્યસેવા અને જૈન સમાજ ઉપર કે ઉપકાર કરી રહેલ છે તે માલમ પડે. આ ગ્રંથમાં આવેલ વિષયો માટે ટીકાકાર મહારાજે તેના સ્થાનદશક જે આગમા આવેલ છે તે પ્રમાણાના સ્થાનંદશક ગ્રંથા અને પ્રકાશ કેની નામસૂચિ, વિષયાનુક્રમ, પાઠાંતરે, ટિપણીઓ વગેરે આપી વાંચકે, અભ્યાસીવગને માટે સરલ બનાવેલ છે. જ્ઞાનભંડારેના સુંદર શણગારરૂપ થવા સુંદર શાસ્ત્રીજીપીથી ઊચા, ટકાઉ કાગળ ઉપર શ્રી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં માટે ખર્ચ કરી સુશોભિત કપડાના બાઈડીંગથી અલંકૃત કરવામાં આવેલ છે, કિંમત રૂા. 5-8-0 સાડા પાંચ રૂપીઆ. પટેજ જુદુ'. પરમાત્માના ચરિત્ર. (ગુજરાતી ભાષામાં) તૈયાર છે. 1 શ્રી નેમનાથ ચરિત્ર 2-0-0. 2 શ્રી વિમળનાથ ચરિત્ર 1-12-0 3 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર, બે ભાગમાં 4-8-0 4 શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર 1-12-0 | 5 શ્રી મહાવીર ચરિત્ર (આવતા માસમાં પ્રકટ થરો ) રૂા. 30-0 dal 6 શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર ( ચાવીશ જિનેશ્વરના સંક્ષિપ્ત રસપૂર્વક ચરિત્ર) જૈન પાઠશાળા કે ચાશાળામાં ૫ડપાડને માટે ખાસ ઉપયોગી. રૂા. 0-10-0 - છપાતાં મૂળ ગ્રંથા. 1 धर्माभ्युदय ( संघपति चरित्र.) 2 श्री मलयगिरि व्याकरणा. श्री वसुदेवहिडि त्रीजो भाग. 4 पांचमो छट्टो कर्मग्रन्थ -5 श्री बृहत्कल्प भाग 4 - શ્રી જૈન આત્માનદ સભાભાવનગર. આનંદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.-ભાવનગર. For Private And Personal Use Only