Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૬૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, અનંત અને વિશદ્ધ માનસિક ગતિ-વિશેષતા.
વિચાર-સંક્રમણ. પ્રેમભાવ.
પ્રાકૃતિક અને ભાવો. માનવ આત્મા એ સર્વ સ્વર્ગીય ગુણોનું નિવાસસ્થાન છે એમ ઉપરનાં કેષ્ટક ઉપરથી સ્પષ્ટ રીતે નિર્દિષ્ટ થઈ શકે છે. માનવ આત્મામાં ગુપ્ત રહેતા ગુણોને સંપૂર્ણ વિકાસ એ જ જીવનની ખરી ઇષ્ટતા છે. જનતાને માટે ભાગ આત્માની દિવ્ય શક્તિઓ અને ગુગોથી પ્રાયઃ અજ્ઞાત હોય છે. આથી શક્તિ અને ગુણની પરિપૂર્ણતા મનુષ્ય જાતિથી પ્રાય: અસાધ્ય થઈ પડે છે. સમજપૂર્વક સતત ઉઘોગ વિના મનુષ્યની શક્તિઓ અને ગુણોને સંપૂર્ણ વિકાસ સર્વથા અશક્ય છે. શક્તિ અને ગુણનું જ્ઞાન હોય તો જ તેના યથાયોગ્ય વિકાસ માટે અવિરત ઉદ્યોગ થઈ શકે. શક્તિ અને ગુણનાં જ્ઞાન વિના અવિશ્રાન્ત ઉદ્યોગ ન જ થઈ શકે એ દેખીતું છે.
બુદ્ધિ ભૌતિક લાલસામાં મગ્ન રહેવાથી જ, આત્માની અનેરી શક્તિ અને ગુણેના સંબંધમાં મનુષ્ય સામાન્ય રીતે અજ્ઞાત રહે છે. બુદ્ધિ ઇંદ્રિય-લાલસાને કારણે, આત્મા સંસ્કારોથી વંચિત રહે છે. ઈરછાશક્તિની અગ્ય પરાધીનતાથી બુદ્ધિ આત્માનાં અધઃપતનમાં સહાયરૂપ નીવડે છે.
હિન્દની પ્રાચીન સંસ્કૃતિમાં આજે કઈ ગમે તેવા દેષ કાઢતું હોય પણ એ સંસ્કૃતિ જ યથાર્થ હતી એમાં કશીયે શંકા નથી. એ સંસ્કૃતિથી મનુ ષ્યની આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ અજબ રીતે થઈ શકતી હતી. મનુષ્ય ઈડલૌકિક સુખે પણ મેળવી શક્તો હતો. મનુષ્યના આધ્યાત્મિક વિકાસમાં એ સંકુતિથી કશીએ અંતરાય નડતી નહિ; ઊલટું આધ્યાત્મિક વિકાસ અને આધ્યામિક ઉન્નતિ સાધવામાં એ સંસ્કૃતિ અત્યંત સહાયકારક હતી એમ વિના સંકોચે કહી શકાય. એ સંસ્કૃતિથી વધુમાં વધુ મનુષ્યનું કલ્યાણ થઈ શકતું, વધારેમાં વધારે માણસોને ઈહલૌકિક સુખ અને શાન્તિ પણ એ સંસ્કૃતિથી નિપજ થઈ શકતાં હતાં. આધિદૈવિક મહત્ત્વાકાંક્ષાને અનુરૂપ દુન્યવી સુખ મનુષ્યને પ્રાપ્ત થઈ શકતું હતું. હાલની સંસ્કૃતિ એથી છેક વિભિન્ન છે. એ સંસ્કૃતિ જડવાદપૂણ હોવાથી તેમાં આધ્યાત્મિકતાનો અંશ પણ નથી. જે સંસ્કૃતિ આધ્યાત્મિકતાથી પર હોય તેને સંસ્કૃતિ કહેવી કે ઘોર અસંસ્કૃતિ કહેવી એ પણ એક વિચારણીય પ્રશ્ન થઈ પડે છે.
આધુનિક સંસ્કૃતિથી, માનવ આત્માઓ ઉપર અનેક પ્રકારની અનિષ્ટ અસરો થાય છે. વર્તમાન સંસ્કૃતિને મનુષ્ય જાતિ ઉપર એ તે દુઇ પ્રભાવ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531416 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |