________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. જૈન સાધુઓ શરીરને સ્નાનથી શુદ્ધ કરતા નથી માટે અનાર્ય ધર્મમાંથી પ્રેરણા મળી હોય એમ ન કહી શકાય ? શ્રી. વિધુશેખર શાસ્ત્રી અને જવાબ આપે છે.
સ્નાનના નિષેધનું મૂળ બીજ વેદપંથીઓના બ્રહ્મચર્યવ્રતમાં મળે છે. એ જ બીજ જૈન ધર્મમાં વટવૃક્ષનું રૂપ પામ્યું હોય એમ સંભવે છે. ગોહિલ ગૃહ્યસૂત્રમાં બ્રહ્મચારીના ધર્મ સંબંધે કહેવામાં આવ્યું છેઃ
“ નાન –*
પહેલાનાં સૂત્રથી (૧૬) “વર્નર પદની અનુવૃત્તિ આવે છે એટલે એ સૂત્રને એ અર્થ થાય છે કે નાનને ત્યાગ કર જોઈએ. ગૌતમ પણ કહે છે:
“વન મધુમાંસ..નાન હતપાવનમ”
[ પાદટીકામાં શ્રી શાસ્ત્રીજી ઉમેરે છે કે કઈ કઈ સૂત્રગ્રંથમાં શેડો ઘણે સ્નાનવિધિ વર્ણવ્યું છે. (આ૫-૧, ૧, ૨, ૩૦; બૌધા-૧, ૨, ૪૦-૪૧) પણ અહીં વ્યાખ્યા કરનારાઓએ સૂચવ્યું છે કે ખૂબ મોજ માણવાની ખાતર ન્હાવાનું નથી–એક ડૂબકી મારીને તરત નીકળી જવું–uહવત વનમ ] સ્નાન નહીં કરવાની વાત આપસ્તબધર્મસૂત્રમાં પણ છે. (૧. ૧. ૨. ૧૩)
अंगानि न प्रक्षालयीत, એના જ પ્રતિવિધાનમાં, એ પછીનું સૂત્ર કહે છેઃ અશુચિ લાગી હોય તે એટલે ભાગ પેઈ નાખવે.
આ શયન અર્થે પાટને ઉપયોગ કરતા અને જૈન સાધુઓ તે ભૂમિ ઉપર જ સંથારે કરે છે, તે માટે શું તેઓને અનાર્ય ન કહી શકાય ? શ્રી. વિધુશેખર શાસ્ત્રીજી એની પણ ના પાડે છેઃ - “ખાસ વ્રતમાં ધર્મ વિશે આ પાટ ઉપર સૂવાનું મૂકી દેતા. ખાદિરગૃહ્યસૂત્રમાં બ્રહ્મચર્યપ્રકરણમાં (૨, ૧૦ ) કહ્યું છે કે
મહા સંશ-અર્થાત્ નીચે સૂઈ રહેવું. ટીકાકાર રૂદ્રસ્કંદમાં લખે છેઃ પાટ વિગેરેને નિષેધ કરવા માટે જ આ સૂત્ર છે. યાજ્ઞવલ્કયની (૧-૩૩) અપરાર્કટીકામાં યમને નામે નીચેના વચને ઉતાય છેઃ
For Private And Personal Use Only
