________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રમૈનેત્તર.
૨૬૧ બાંધેલું વૈર અજેય (છુટે નહિ તેવું ) છે. ત્યારે એક જીવે અનંત જી સાથે બાંધેલું વેર અનંત કાલે કેમ ન ગવાય? વળી તે વૈર વર્ધમાન થતાં તેથી પણ અનંત કાળ સુધી કેમ ન પહોંચે ? અર્થાત્ નિગદ જીવોનું વૈર દુષ્કર્મ અને તે ભેગવવાને કાળ અનંત છે. ગુપ્તગૃહ-(કેદખાના) માં પૂરાયેલા કેદીઓ જેમ પરસ્પર સંમર્દન ( દબાણ) થી પીડાયા છતાં આમાંથી કઈ મરે અથવા જાય તો હું સુખે બેસું ને ભક્ષ્ય પણ પ્રમાણમાં કંઈક વધારે મળે, એવી દુષ્ટ ભાવનાથી એક એક પ્રતિ નિકાચિત અત્યંત વૈર પૂર્વક કર્મ બાંધે છે જે વર્ષમાન થતાં તેમને અતિ દુષ્કત લાગે છે. તેમ નિગદ ના કમબંધ વિષે પણ સમજવું. જુઓ ! અતિ સાંકડા પાંજરામાં પૂરાયલ પક્ષીઓ અને જાળ વગેરેમાં સપડાયલાં માછલાં પરસ્પર વિબાધા ( પીડા-દુઃખ ) થી યુકત થયા છતાં અતિ દુઃખી થાય છે. બુધ કહે છે કે, ચેરને મરાતે અથવા સતીને અગ્નિમાં પ્રવેશ થતી કુતૂહલથી જેનાર દ્રષવિના પણ સામુદાયિક કર્મ બાંધે છે, જે નિયત (ખરેખર) અનેક પ્રકારે ભેગવવું પડે છે. એ પ્રમાણે જૈતુકથી બંધાયેલાં કર્મોને વિપાક અતિ દુઃખદાયી થાય છે તે પછી નિગોદ જીએ પરસ્પર બાધાજન્ય વિધથી અનંત જીવો સાથે બાંધેલાં કર્મોને ભેગ (પરિપાક) અનંત કાળ વીત્યા છતાં પણ પૂરે ન થાય તેમાં શું આશ્ચર્ય છે ?
પ્રશ્ન-નિગોદ જીવોને મન નથી તેમ છતાં તે તંદુલ મત્સ્યની પેઠે, જેને પરિપાક અનંત કાળસુધી પહોંચે એવાં કર્મ શાથી બાંધે છે ?
ઉત્તર-નિગોદ જીવોને મન નથી પણ અન્ય વિબાધાથી તેમને દુષ્કર્મ તે ઉત્પન્ન થાય જ. વિષ જાણતાં ખાધું હોય અથવા અજાણતાં ખાધું હોય તે પણ તે મારે જ. જાણવામાં હોય તો પિતે અથવા બીજા ઉપાય કરે તેથી કદાચિત બચી જાય; પરંતુ અજાણપણે તો મારી જ નાખે. તેવી જ રીતે મન વિના ઉત્પન્ન થયેલું પરસ્પર વૈર અનંત કાળે પણ ભોગવતાં પુરૂં થાય નહિ. નિગદના જીવને મન નથી પણ મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય, અને કાયાગ જે કર્મચાગનાં બીજ છે તે હોય છે.
અગીયાર અધિકાર. પ્રશ્ન-સર્વ વિશ્વ નિગદના જીવોથી પરિપૂર્ણ છે તેમાં કર્મો, અન્ય પુગલરાશિ અને ધર્માસ્તિકાયાદિ કેવી રીતે સમાય છે ?
ઉત્તર–જેવી રીતે ગાંધીની દુકાનમાં કપૂરને ગંધ પરેલ હોય છે તેમાં કસ્તુરી તથા જાયફલાદિ વસ્તુને ગંધ, પુષ્પાદિને ગંધ, સૂર્યને તડકે, ધૂપને ધૂમ, વાયુ, શબ્દ, ત્રસરેણુ (જાળીમાંથી આવતા સૂર્ય કિરણમાં દેખાતા રજકણો)
ગ્રંથકર્તાના સમયના કેદખાનાને ઉદેશી આ દષ્ટાંત છે તે ધ્યાનમાં રાખવું.
For Private And Personal Use Only
