Atmanand Prakash Pustak 028 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અન્યાયથી પ્રવર્તેલા પુરૂષ ઉપર, ઉપભેગ કરનાર ઉપર અને ઉપભેગ કરવા યોગ્ય વૈભવ ઉપર એમ બે પ્રકારે લેકેને શંકા ઉસન્ન થાય છે. જોકતા ઉપર આ પરદ્રોહ કરનાર પુરૂષ છે અને ભાગ્ય વસ્તુ ઉપર આ પારકું દ્રવ્ય છે, અન્યાય, કપટ વિશ્વાસઘાત-છેતરીને એકઠું કરેલું દ્રવ્ય છે તેને આ ભોગવટે છે એવા દાની સંભાવના લોકોથી થાય છે.
ન્યાયથી દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરનાર ઉપર તેવા દો આવતા નથી, તેથી અવ્યાકુલ ચિત્તવાળા અને ઉત્તમ પરિણામવાળા તે પુરૂષને આ લોકમાં સુખને મહાન લાભ થાય છે, અને પરલોકનું હિત એ રીતે થાય છે કે, સત્કાર પ્રમુખવડે તીર્થ ગમન પવિત્રગુણના પાત્ર એ પુરૂષવર્ગ અથવા દીન તથા અનાથ પ્રમુખ પ્રાણી વર્ગ તે અપેક્ષાએ તીર્થ કહેવાય તેમાં ગમન એટલે પ્રવેશ એટલે ઉપરોકત વર્ગને દાન આપવાથી તથા ટેકો આપવા માટે દ્રવ્યની પ્રવૃત્તિ કરવી એટલે ધમી પર ના ધનને દાનનું સ્થાન કહેલું છે તે અપેક્ષાએ પણ છે.
પિષ્ય વર્ગને વિરોધ ન આવે તેમ અને સ્વત: વિરૂદ્ધ ન હોય તેવી રીતે પાત્ર અને દીન અનાથ વગેરેને ઉપરોકત ન્યાયથી મેળવેલું દાન આપવું તે વિધિથી આપેલું કહેવાય છે; પરંતુ અન્ય રીતે અન્યાયથી સંપાદન કરેલું હોય તે તે રીતે આપતાં આ લોક અને પરલોકના શ્રેય માટે થતું નથી, કારણ કે અન્યાયથી સંચય કરેલું ધન અસ્થિપ્રમુખશલ્ય દેલવાળું ઘર જેમ ટકે નહિં તેમ તે કાયમ ટકતું નથી, કદાચ પાપાનુંબંધી પુણ્યના બળથી અમુક વખત ટકી રહે છે તે પરિણામે વિનાશક થાય છે. કહ્યું છે કે –
" पापेनैवार्थरागांध फलमाप्नोति यत् क्वचित् ।
बडिशाभिषवत्तत्तमविनाश्य न जीयेति ॥" કોઈ ઠેકાણે દ્રવ્યના રાગથી અંધ થયેલે માણસ કદિ અન્યાયરૂપ પાપથી દ્રવ્ય મેળવે છે, પણ છેવટે મત્સ્ય ને આપેલી લેઢાની ગોળીના માંસની જેમ તે દ્રવ્ય તેને વિનાશ કર્યા સિવાય પચતું નથી.
સંપત્તિને ઉપાર્જન કરવાના ઉપાય ન્યાય જ છે એમ પરમામાં જણાવે છે. ન્યાયથી દ્રવ્યની પ્રાપ્તિમાં તે પ્રાપ્ત કરનારને ભવાંતરે બીજાના લાભને હાનિ કરી અને ઈચ્છી, તે દ્વારા ઉપાર્જન કરેલા અને પિતાને લાભ કરવામાં વિલનના હેતુ રૂપ લાભાંતર કર્મને નાશ થાય છે; જેમ સારી રીતે લંઘન વગેરે ક્રિયા કરવાથી જવર, અતિસાર, બદહજમી વગેરે રોગોનો નાશ થાય છે તેમ, લાભાંતરાય કર્મને નાશ થતાં આગામી કાલે અસિદ્ધિ થાય છે.
અન્ય રીતે દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવામાં રાજદંડને પણ ભય રહે છે, તેટલા