Atmanand Prakash Pustak 028 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૩૧
3 ) 1981
ગૃહસ્થને સામાન્ય ધમ. FFFFFFFFFFFFFFFFFE
ગૃહસ્થનો સામાન્ય ધર્મ. ફ કિંધHEFFFFFFFFFFFFFF || લપરંપરાથી આવેલું એટલે પિતા, પિતામહ વગેરે પૂર્વપુરૂષની પરં K. પરાએ સેવના દ્વારા પિતાના જીવન સુધી ચાલતું આવેલું નિંદા (1ી રહિત આચરણ તેમજ ભવાદિકની અપેક્ષાએ ન્યાયથી આચરેલું, પિતાના વ્યાપારાદિમાં ભેળસેળ વગર, બરાબર માપ તથા તોલ સહિત અને યોગ્ય વ્યાજ લેવા રૂપે પ્રમાણિકતાથી, અથવા સેવવા યોગ્ય પુરૂષના ચિત્તનું અવસરે આરાધન કરવું એ રૂપે પણ ન્યાયથી વ્યાપાર અનુષ્ઠાન કરવું, તેમજ તેજ રીતે રાજસેવા, નોકરી વગેરેનું આચરણ તેને શાસ્ત્રકાર મહારાજ ગૃહસ્થનો સામાન્ય ધર્મ કહે છે. શ્રાવકપણું- દેશવિરતિપણું હજી આગળ છે, તેની પ્રથમ ભૂમિકા તરીકે આધર્મ છે મતલબ કે વ્યાપારમાં, રાજસેવામાં કે પોતાની નોકરીમાં
જ્યાં જોડાયો હોય ત્યાં તે તે વ્યાપાર કે સેવાને ઘટતા એવાં ક્રમમાં પ્રમાણિકપણે પ્રવતે, કુળ પરંપરાથી ચાલી આવેલ અનિંદ્ય આચરણ આચરે જેથી વ્યવહારમાં સર્વ વિનથી દૂર રહી શકે તેથી શ્રાવક–દેશવિરતિ ધર્મના પગથી આ ચડવા ઉમેદવાર બની શકે, તેથી જ ગૃહસ્થનો ઉપરોકત સામાન્ય ધર્મ પ્રથમ સોપાન રૂપ બતાવ્યું છે.
અહિં અનિંદ્ય આચરણ એમ જે જણાવ્યું છે તે એટલા માટે છે કે, જે ગૃહસ્થ આ અનુષ્ઠાન રહિત રહે તેને આજીવિકાનો વિછેદ થાય અને તેમ થતાં ધાર્મિક વ્યવહારિક તમામ શુભક્રિયા વિરામ પામી જવાને પ્રસંગ આવે, જેથી છેવટે અધર્મપણું પ્રાપ્ત થાય, માટે જ ગૃહસ્થને (સામાન્ય ધર્મમાં હોય ત્યાંથી જ) ન્યાયથી (શુદ્ધ વ્યવહારથી ) દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવાનું ભગવાને ફરમાવેલું છે. કે જેથી આ લોક અને પરલોકના કલ્યાણને માટે તે થાય છે, બાકી વ્યાપાર-અને વ્યવહારમાં, નોકરીમાં અન્યાયથી દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરેલ મનુષ્ય ધર્મના કેઈ માગે ગમે તેટલો ધનને વ્યય કરે તે પણ તેના આ લોક પરલેકના કલ્યાણ માટે તે થતું નથી. દુનિયામાં એવું પણ જોવાય છે કે અન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલ દ્રવ્યવાળા મનુષ્ય પોતાના તે દી ઢાંકવા, લોકોમાં વાહવાહ કહેવરાવવા, કપટે–વિશ્વાસઘાતે ધન મેળવી અભિમાને ખરચવા જેવા પણ ધાર્મિક અનુષ્ઠાનોમાં પિતાના પૈસાનો ઉપયોગ કરતાં આપણે જોઈએ છીયે તેમજ વાણીમાં બીજું અને વર્તનમાં બીજું તેવી રીતે વ્યય કરનારા મનુષ્ય પણ ગમે તેટલું તે માર્ગે દ્રવ્ય ખરચે પણ શાસ્ત્રો તો તેને આ લોક અને પરલોકનું કલ્યાણ તેનાથી થતું નથી તેમ જણાવે છે.