________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાટણના જેન જ્ઞાનભંડારે.
૨૩ (૭) સાંધેલ પ્રતિઓ. લીંબડીના જ્ઞાન ભંડારમાં છે. (૮) થે રાખવા માટેના સુંદર દાબડાઓ-મખમલના, કપડાના, ચામડાના તેમ જ
સુંદર ચિત્રો દોરેલા કાગળના. (૯) ઘોડાવજની પોટલીઓ – શેમાં જીવાત ન પડે, ઉધઈ ન લાગે તે માટે મૂકવામાં
આવતી વનસ્પતિ. (૧૦) લડીઓની લેખન પદ્ધતિઓ તથા અક્ષરે.
વિશિષ્ટ વિભાગ. શુદ્ધ ગ્રંથન છેદસૂત્રની ભાષ–ણીની પ્રતો.
જેતર ગ્રંથ–બ્રાહ્મણે અને બૌૌના સાહિત્યવિષયક અને તત્વજ્ઞાન સંબંધીના હસ્તલિખિત ગ્રંથ
જુદી જુદી ભાષાના ગ્રંથે –સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત ભાષામાં લખાયેલા છે ઉપરાન્ત અપભ્રંશમાં લખાયેલા ગ્રંથે. ગુજરાતી ભાષામાં લખાયેલા ગ્રંથા, કલાનાં પુસ્તકે—–જેવાં કે શિલ્પશાસ્ત્રમ.
જ્ઞાન ભંડારને ઉપયોગ. ઓગણીસમી સદીની શરૂઆતના અંધકાર યુગમાં ભંડારોની કિંમત અને મહત્વ ખાસ કરીને વિદ્વાન યુરોપીઅોને જ સમજાઈ છે અને તેમણે તે જોવાનો પ્રયત્નો કર્યા છે, બાકી જેમની પાસે હતા તેમણે તે તેને બાંધી મૂકવામાં જ અને સંતાડી રાખવામાં જ સંતોષ માન્યો છે. જેન ધર્મના મુનિઓ અને પણ તેને છૂટથી ઉપયોગ કરી શકતા હશે કે કેમ તે સંશયની વાત છે. જે કરી શકતા હોત ભંડારોની છણું અને અસ્તવ્યસ્ત સ્થિતિ માલૂમ પડે છે તેવી વાત નહી. જેનેતરોને તે તે જોવામાં આજથી પચીસ પચાસ વર્ષ ઉપર તો ઘણીજ મુશ્કેલી પડતી. હાલમાં પણ કેટલાંક શહેરના પ્રસિદ્ધ ભંડાર તે જ શહેરના શહેરીઓની જાણમાં જ હતા નથી તે જોવાની તે શી વાત ? શોધખોળ અને વિજ્ઞાનના જમાનામાં જ્યારે વિદ્યાર્થીઓ માટે જ્ઞાનની પર થી માંડવામાં આવે છે ત્યારે આવા ભંડારો તેના સંશોધકે અને અભ્યાસીઓ સામે બંધ કરી છુપાવી રાખવામાં આવે તે કોઈ પણ રીતે બરાબર નથી. ભંડારની અંદરના જ્ઞાનસંગ્રહો ઉપયોગ કરવાને ઇચ્છતા લેકે છુટથી અને સરળતાથી ઉપયોગ કરી શકે તે માટે દરેક જ્ઞાનભંડારની વ્યવસ્થિત ગોઠવણ થઈ આગળ જણાવ્યા પ્રમાણે ટીપો (કેટલોગ) છપાવીને પ્રસિદ્ધિ માં મૂકી દેવી જોઇએ; તે ઉપરાન્ત દરેકે દરેક જ્ઞાન ભંડાર કયા ક્યા સદ્દગૃહસ્થાની દેખરેખ નીચે છે તે હકીકત સાથે ભંડારમાંનાં પુસ્તકોને ઉપયોગ કરવા ઇચ્છનાર કેવી રીતે પુસ્તક મેળવી શકે તે પણ જાહેર કરી દેવું જોઈએ; કેટલાક સુવ્યવસ્થિત ભંડારોમાં પુસ્તક લઈ જનારની અપ્રમાણિકતાનો કડક અનુભવ થવાથી પુસ્તક લઈ જનાર પાસેથી રોકડ ડીપોઝીટ મૂકવાને તથા અડધીજ પ્રત એક વખતે આપવાનો ઠરાવ કર્યાનું જણાય છે. કેટલેક ઠેકાણે ભંડારના કબજેદારોએ પૈસાની લાલચે ભંડારમાંના અમૂલ્ય ગ્રંથ
For Private And Personal Use Only
