________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪૬
શ્રી આત્માનઢું પ્રકાશ
(૩) ધર્મ-અર્થ-કામ અને મેાક્ષ ( પુરૂષાથ ).
પ્રથમના ત્રણ વર્ગ માં ધર્મની મુખ્યતા-પ્રધાનતા લેખાય છે, કારણ કે તેના વગર અર્થ-કામની સિદ્ધિ થઇ શકતી નથી. તેથી જ સુખના અથી જનેાને ઉક્ત ત્રણ વર્ગ પરસ્પર વિરાધ વગર સેવવા ચેાગ્ય છે. એટલે કે ધર્મને સાચવી ( ધર્મને બાધ-વિરોધ ન આવે તેમ ) અર્થ સાધવા. અને ધર્મ-અને ખાધ ન આવે તેમ કામ-વિષયને સાધવા યાગ્ય છે. દાન-શીલ--તપને ભાવના એ ધર્મના ચાર પ્રકાર હાઇ તેનુ જે ભવ્યજને પ્રેમપૂર્વક સેવન કરતા રહે છે, તેમને અર્થ-કામની સિદ્ધિ સહજમાં થવા પામે છે. અને જે મુખ્ય જના તેને અનાદર કર્યો કરે છે તેમને ધર્મની હાનિ થવાથી અર્થી-કામની હાનિ થવા પામે છે. ધર્મની રક્ષાને વૃદ્ધિથી અર્થાદિકની રક્ષાને વૃદ્ધિ થવા પામે છે, તેથી સુજ્ઞ જના સત્રવિવેકથી વર્તન કરે છે. અને ઉત્તરાત્તર અધિકાધિક સુખની પ્રાપ્તિ સહેજે કરી શકે છે. ખાકી જેમને ખરા જ્ઞાન-વૈરાગ્યવડે દેહમમતા-વિષયવાસના જતી રહે છે, અને નિસ્પૃડુ ભાવે જે મહાનુભાવા ચારિત્ર અંગીકાર કરીને તપ સયમનુ જ અહેનિશ સેવન કરતા રહે છે તેમને જન્મ જરા અને મરણુરૂપ સ ંસાર ભ્રમણુના સર્વથા અંતરૂપ માક્ષ થવા પામે છે. ઇતિશમૂ. (૪) સમયના ઉપયાગ—
સારા અને નરસા એ એય પ્રકારે થઇ શકે છે. સારાં ઉપયાગી કામમાં તેના ઉપયાગ કરાય તે તેનેા સદુપયાગ અને નરસા કામમાં અથવા હિતકાની ઉપેક્ષા કરી કેવળ સ્વેચ્છા મુજબ મેાજશેાખમાં જ કે સ’મૂર્છિમની પેરે શૂન્યભાવે વવામાં કરાય તે સમયના દુરૂપયાગ કર્યાં લેખાય.
તેવાનુ જીવન સ્વાર્થ ભયું` અથવા શુષ્ક કે શૂન્ય જેવુ વ્યતીત થવાથી નિરૂ પયેાગી લેખાય. વખતે તેવા જીવાને છેવટે પસ્તાવાના પ્રસંગ મળે પણ તેથી સુધારાના સંભવ બહુ એછેા ગણાય. સમયની કિંમત અને પ્રાપ્ત થયેલી જીભ ધર્મ સામગ્રીની દુર્લભતા જેને સારી રીતે સમજાઇ શકે તે ભાગ્યવંત જના તા સમ યના દુરૂપયાગ નજ કરે, અને તેટલેા તેના સાગ સ્વપર હિતાર્થે અવસ્ય કરે. ભગવાન મહાવીર પ્રભુએ શ્રી ગૈાતમસ્વામીજીને ઉદ્દેશી ઉત્તરાધ્યયનના દશમા અધ્યયનમાં પ્રમાદશીલ મદ સત્વને કલ્યાણના માર્ગ દ્વારવા જેમ અને તેમ પુરૂષાતન ફારવી પ્રમાદ પરિહરવા બહુ સુંદર આધ આપ્યા છે. તે ભવ્યાત્માએ ખાસ કરીને હૃદયમાં અવધારી રાખવા યેાગ્ય છે. અનેક અસરકારક દ્રષ્ટાન્તા બતાવી એક ક્ષણમાત્ર પશુ પ્રમાદ નહીં કરતાં સમયના સદુપયાગ કરી લેવા તેમાં ઉત્તમ પ્રકારે સમજ આપવામાં આવી છે.
સગુણાનુરાગી મુનિરાજશ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજ,
For Private And Personal Use Only
