________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir =F== = ==== === આહાર શુદ્ધિ અને રસ ત્યાગ EEEEEHE - 88 અહિંસા તથા સંયમની દૃષ્ટિએ આહાર શુદ્ધિનો વિચાર ન લાકેાએ કર્યો છે એટલે કદાચિતું બીજા કોઇએ નથી કર્યો. એટલે સાધુ જીવનને અગે જીભનું વશીકરણ કેટલું મહત્વનું છે એ વિષયે જૈનશાસ્ત્ર શું સાક્ષી પુરે છે, > એનું સહજ દિગ્દર્શન કરવાની આ સ્થળે ધારણા છે. ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના સાળમાં અધ્યયનમાં બ્રહ્મચર્યના દશ સમાધિસ્થાન અથોત સાધન ગણાવ્યાં છે, ત્યાં કહે છે કે સાધુએ પ્રણીત અર્થાત જેમાં ઘી વગેરે રસ હાલી મળ્યાં હાય એવુ અને તત્કાળ વાસનાને ઉત્તેજનારૂ ખાનપાન હમેશાં વર્જવું. સાધુએ ; સ્વસ્થ ચિત્ત ચોગ્ય સમયે પ્રમાણ માં અને કેવળ સંચમના નિર્વાહને અથે ધર્મ માગે મળેલ અન્ન ખાવું. પ્રમાણુ થી વધારે પડતું ન ખાવું. સૂત્રકૃતાંગસૂત્રના પ્રથમ & થના સાતમા અધ્યાયમાં કહે છે કે સંયમભારની યાત્રા એટલે નિજોવું. તેને અર્થે સાધુએ આહાર લેવા. જીનમંડન કૃત શ્રાદ્ધગુણ વિવરણુમાં આવે છે. ન કે પ્રાણુ ટકાવવાને અર્થે ખાવું. = 88 ઉત્તરાધ્યયનના સત્તરમા અધ્યયનમાં પાપશ્રમણ અર્થાત્ દુષ્ટ સાધુનું વર્ણન આવે છે. ત્યાં કહે છે કે દૂધ, દહીં, ઘી વગેરે વારંવાર ખાય, ત્રીસમાં અધ્યયનમાં છ પ્રકારનાં બ, હ્ય એટલે શારીરિક તપ ગણાવ્યા છે, તેમાં ચોથુ" રસપરિત્યાગ આવે છે. રસત્યાગ એટલે દૂધ, દહિં, ઘી, ગાળ, પકવાન્ન વગેરે છે વર્જવા તે. જૈન શાસ્ત્રોમાં માંસ, મદ્ય, માખણ, અને મધ, આ ચાર વસ્તુને મહા વિકૃતિ કહેલ છે ને સર્વથા ત્યાજય ગણેલ છે. એમાં અહિંસાદષ્ટિ પ્રધાન છે. આ ઉપરાંત દૂધ, દહીં, ઘી, તેલ, ગેાળ અને ધી તેલમાં તળેલા પદાર્થોને પણ વિકૃતિ ગણીને એકંદર દશ વિકૃતિઓ માનેલ છે અને વિકૃતિમાત્રનો ત્યાગ સૂચવ્યા છે. મિષ્ટાન્નનો ત્યાગ જાણે ઠીક, પણ દુધાદિકના ત્યાગની વાત સાંભળ- તાં આજ આપણને કંપ છુટશે, પણ ધમ તે અસિધારા કરતાં ય વસમા છે. - " હરિનો મારગ છે શૂરાનો. નહિ કાયરનું કામ જો ને. " વધુ માન સ્વામીને મહાવીર કહ્યા તે ચેાગ્ય હતું. માણસને મારવા કરતાં મનને મારવામાં વિશેષ વીરત્વ જોઇયે છે અને દિગ્વિજયી જિતેન્દ્ર કરતાં જિતેન્દ્રિયની પદવી કયાંય ઉ ચી છે. " શ્રી વાલજી દેશાઇ, = === =EF===1:= FE For Private And Personal Use Only
