________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર. બન્યા છે એવું હેમાચાર્યજીએ જાણીને ભરૂચને પાદરે ય%ચંદ્રગણીને સાથે લઈને ગયા, તે ઠેકાણે દેવી હતા અને તેમના આગળ ખાંડણી મુકેલી હતી તેમાં ચોખા નાખ્યા, ય%ચંદ્ર સાંબેલાવતી ખાંડયા. પહેલા જ ઘા વડે કરીને દેવલ હાર્યું અને બીજાએ કરીને તે દેવીની મૂર્તિ હેમાચાર્યને પગે પડી. ક્ષમા માગી. પ્રબન્ધચિન્તા મણીના કત આ પ્રમાણે જણાવે છે કે આ પવિત્રદેવી દેવલાંથી થતે ઉપદ્રવ બંધ કરી અને પોતાની નિર્દોષ ક્રિયાનો પ્રભાવ અજમાવી શ્રીમુનિસુવ્રતના દેવલ તરફ આવ્યા. | કુંભારીઆના શ્રી નેમીનાથજીના ચૈત્યમાં કોતરકામ નીચેના લેખ બાબત વિચાર કરીએ. આપણે જોયું છે કે ત્રણ જુદી જુદી બાબતના સંબંધમાં છે. ૧ શ્રી મુનીસુવ્રતસ્વામીની પ્રતિમા, ૨ અધાવબોધ તીર્થ ૩ શકુનીક વિહારતીથી અને છેવટના બેના ઉદ્ધાર સંબંધમાં હકીકત આપે છે. તીર્થ કલપમાં આપેલી હકીકત ઉપરથી પુરેપુરૂં આપણે સમજ્યા છીએ કે આ તીર્થોના ઉદ્ધાર કોણે કયો. હવે કે તરકળાની સવિસ્તર હકીકત જાણવાની રહે છે. ચિત્ર તરફ લક્ષ કરીએ તો એમ જણાશે કે નંબર ૧ નું ચિત્ર અસલ છેજ અને નંબર ૨ જે અસલ ઉપરથી નકલ લીધેલ છે. આબુ ઉપરના તેજપાળના ચિત્યમાંના કોતરકામનું બીજા નંબરનું જે ચિત્ર છે તે શ્રી મુનિસુવ્રતને ઉદ્દેશીને બહારના ગભારાના ઘુમટનું છે અને તે ઘુમટ ઘણે નાનો છે. તેથી તેને ફોટોગ્રાફ લેવા જેવું નથી.
તેથી તેનું આલેખન કરી લેવું પડયું. એમ જણાશે કે બીજા ચિત્રમાંનું કોતરકામ પુરૂં અને સંપૂર્ણ છે. પણ નંબર પહેલાનું ચિત્ર અસલનું અડધે નીચલે ભાગ છે. એટલા માટે વિશેષ વિગત સારૂ આપણે બીજા ચિત્ર ઉપર આધાર રાખવો પડે છે. આ ચિત્રના ઉપરના અડધા ભાગના મધ્યમાં તીર્થકરનું ચૈત્ય છે. તેથી એમ સ્પષ્ટ થાય છે કે–તે શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામીનું હોવું જોઈએ. આ ચૈત્ય લેખમાં આવેલું છે. અને મૂળ અસલ અધએ બાંધેલું કહેવામાં આવે છે અને પછીથી સુદર્શનાએ ફરીથી સુધારેલ અને એમ વિશેષ જીર્ણોદ્ધાર કરેલો તેજ છે. તે અશ્વ અને તેની પાસે ઉભેલે મનુષ્ય જેના હાથમાં તે અશ્વ પકડી રાખે છે, જે ચિત્ર બાબર ડાબી બાજુએ કરેલું છે તે જ અશ્વમેઘમાંનો ઘડો જે મુનિ સુવ્રતસ્વામીએ બચાવેલો અને જે જીતશત્રુની પાસે હતો અને જે જીતશત્રુ ભરૂચનો માલીક અને જેની પાસેથી તે ઘડો છોડાવેલો હતો-ચૈત્યની બરોબર જમણી બાજુએ એક શિલાતકતીમાં એક લડવે પોતાના જમણા હાથમાં એક તરવાર સાથે અને પોતાના ખોળામાં એક બાળક સાથે બેઠેલે છે.
તે ચિત્ર સિલોનના રાજા ચંદ્રગુપત પોતાની સુદશના નામની દીકરીને ખોળામાં રાખી બેઠેલાનું નિ:સંશય છે. તે દિકરી જ્યારે ભરૂચનો ધનેશ્વર નામને વેપારી મળવા આવ્યો હતો તે પ્રસંગનું છે.
તેની સાથેની શિલાતકતીમાં ધનેશ્વર અને તેની પાછળ પિતાનો એક નોકર
For Private And Personal Use Only
