________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ઉપરાંત આવક કરતાં વધારે ખર્ચ કરવામાં સૌથી મોટો દેષ એ છે કે મનુષ્ય કરજદાર બને છે અને વેપાર સંબંધી જરૂરિયાત સિવાય બીજી દશામાં કરજદાર બનવું એ ઘણું ખરાબ છે. એક વખત પોતાની આવક કરતાં વધારે ખર્ચ કરવા લાગ્યા પછી આપણું કાર્ય બીજાનું કરજ કર્યા વગર આગળ ચાલી શકતું જ નથી અને કરજ એક એવા પ્રકારનો રોગ છે કે એકવાર લાગુ થયા પછી કદિ છુટો થવાનું જાણતો જ નથી. જે માણસ નકામા ખર્ચ માટે બીજાનું દેવું કરે છે તે કદિપણું સુખી જીવન ગાળી શકતો નથી. દેવું કરવું એ પોતાના શિરે આપત્તિને નોતરવા સમાન છે. એક વિદ્વાને કરજને મહાન ગુલામી કહી છે. એક બીજા વિદ્વાનનું કથન છે કે “દરિદ્રતા અને અપમાન ખરાબ છે, પરંતુ કરજ તે સૌથી ખરાબ છે. કદિપણ કરજદાર ન બનવું એ દરેક મનુષ્યનો દઢ સંકલ્પ હોવો જોઈએ. નકામો. ખર્ચ અને કરજ એ બન્નેને પરસ્પર ગાઢ સંબંધ છે. નકામો ખર્ચ કરવાની સાથે જ મનુષ્ય કરજદાર થવા લાગે છે. અને તેને કરજ કરવાને ચસ્કો લાગ્યા પછી તેના નકામા ખર્ચ પણ વધવા લાગે છે. અને એ રીતે તે દિનપ્રતિદિન દુઃખી અને દરિદ્ર બનતો જાય છે. કરજ કરીને નકામા ખર્ચ કરવા એ બીજાનું દ્રવ્ય લુંટી લેવા બરાબર છે અને તેની ગણના એક જાતની ચેરીમાં જ થાય છે. ”
નકામા ખર્ચને અનેક માર્ગ છે. જેમાં ઈન્દ્રિય લેલુપતા તથા શોખની વસ્તુઓ મુખ્ય છે. પિતાની ઇન્દ્રિયોને વશ ન રાખવાથી જે હાનિ થાય છે તેનું
ગ્ય દિગ્દર્શન આ લેખમાળાના પ્રથમના લેખમાં કરવામાં આવ્યું છે. માદક પદાર્થના સેવનમાં એટલા બધા દોષો રહેલા છે કે તેનું સમર્થન કદિપણું કરી શકાય જ નહિ. માદક પદાર્થના સેવનથી મનુષ્યનાં શરીરમાં અનેક પ્રકારના રોગો ઉત્પન્ન થાય છે, બલબુદ્ધિને હાસ થાય છે તેમજ આર્થિક, ધાર્મિક તથા નૈતિક દૃષ્ટિયે મહાન નુકશાન થાય છે. માદક પદાર્થના સેવનથી આપણા શરીરને કોઈ જાતનો લાભ થાય છે, આપણે થાક ઉતરે છે અથવા શરીરમાં સ્કુર્તિ આવે છે એ સમજણ ભૂલભરેલી છે. શરીર ઉપર તે પદાર્થોની અસર એથી ઉલટી થાય છે. જેટલા માદક પદાર્થો છે તે બધા ઝેરરૂપ જ છે. આમ છે, છતાં દુનિયામાં અનેક મનુષ્યો પિતાની આવકનો મોટો ભાગ માદક પદાર્થોમાં ખચીને હમેશાં દીન, દુઃખી અને દરિદ્રી બની રહ્યા છે. અને જીંદગીપર્યત કષ્ટ ભેગવે છે અને પોતાના કુટુંબ પરિવારને કષ્ટ આપે છે. સામાન્ય રીતે ગણત્રી કરતાં દરેક મનુષ્ય માદક પદાર્થોમાં જેટલું દ્રવ્ય ખર્ચે છે તે વડે એક નાના કુટુંબનું ભરણપોષણ સારી રીતે ચાલી શકે છે. જે લોકો નકામા ખર્ચથી બચવાની અને આર્થિક દૃષ્ટિએ સુખી રહેવાની ઈચ્છા રાખતા હોય તેઓએ કદિ પણ માદક પદાર્થનું સેવન રાખવું ન જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
