________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગ્રંથ વાચન અને વિદ્યાભ્યાસ'ગ.
૧૦૧
થવુ જોઇએ. જેવી રીતે આપણે આપણાં કબ્યાનું પાલન ખરાખર મન દઇને કરીએ છીએ એજ રીતે ખૂબ ધ્યાન દઇને આપણે અધ્યયન કરવું જોઇએ. કેવળ મના–વિનાદને અર્થે રદ્દી અને રૂચિ ખગાડનારા ઉપન્યાસેા કે કથા કહાણીઓનાં પુસ્તક વાંચવા તે કરતાં કાંઇ જ ન વાંચવું એ સારૂં છે. હમેશાં ઉત્તમાત્તમ વિષયેાનાં પુસ્તકા– જીવન ચરિત્ર, ઇતિહાસ, નિખંધ, તેમજ નીતિ તથા વિજ્ઞાનના ગ્રંથા-વાંચવા જોઇએ, અને તે માંહેના સારા વિચારાનું પરિશીલન અને મનન કરવુ જોઇએ. આપણે જે કાંઇ વાંચીએ તેને સર્વોત્તમ અંશ આપણે હમેશાં સ્મરણમાં રાખવા જોઇએ, જેથી વખત આવે આપણને એ બધુ કામ લાગે. સારા સારા ઉપદેશ વચને સ્મરણુમાં રાખવાથી આપણે આપત્તિને સમયે પોતાની જાત ને તેમજ બીજાને ધૈર્ય તથા સાંત્વન આપી શકીએ. એવાં વચનેાની સહાયતાથી આપણે પાતે કાઇ વખત કુમાર્ગે જતાં ખચી શકીયે છીએ અને ખીજાને ખચાવી શકીએ છીએ. વિજ્ઞાન આદિ વિષયેાની સારી સારી બાબતે સ્મરણ રાખવાથી આપણે પેાતાને કેાઇ વખત લાભ કરી શકીએ છીએ અને ખીજા ઉપર પણ ઉપકાર કરી શકીએ છીએ. કાઇ વખત ચાર મિત્રા સાથે બેસીને એ યાદ રાખેલી વાતેાવડે પવિત્ર મનેાવિનાદ પણ કરી શકે છે. પુસ્તકામાં આવેલી સારી મામતે ધ્યાનમાં રાખવાના અભ્યાસ પાડવાથી આપણે આપણી સ્મરણ શકિત પણ વધારી શકીએ છીએ. એ સિવાય સ્મરણમાં રાખેલી મામતાથી ખીજા અનેક જાતના લાભ ઉઠાવી શકીએ છીએ.
ધારો કે આપણે ઘણી ખમતા યાદ ન રાખી શકીએ તે પણ કેવળ વાંચનથી જ આપણને ઘણા લાભ થાય છે. જે લેાકેાને કાઇ જાતનું દુર્વ્યસન લાગ્યું હાય તેવાઓને જો કેાઇ પણ રીતે વાંચનના શેાખ લગાડી દેવામાં આવે તે તેઆ દુર્વ્યસનથી ખચી જશે અને સન્માર્ગે ચઢી જશે. જો કાઇ નીતિ વિરૂદ્ધ આચરણ કરતા હશે તે પણ સંભવ છે કે તેઓ ગ્રંથવાચનથી તે છેાડી દેશે. શારીરિક પરિ શ્રમ કરનારા લેાકેા ફુરસદને સમયે પુસ્તકા વાંચવા લાગે તે તેના થોડા ઘણે! થાક ઉતરી જાય છે. આ એક અનુભવસિદ્ધ વાત છે કે દે કાઇ માણસ શારીરિક પરિશ્રમને લઇને અત્યંત થાકી ગયા હાય તા થાડીવાર જરા જોરથી એકાદ પુસ્તક વાંચે છે તેા તેના થાક ઉતરી જાય છે. દિવસ રાત વેપારમાં રચ્યા પચ્યા રહેનાર માણસા સંધ્યા સમયે કાઇ સારા પુસ્તકનું વાચન કરે તે તેની પ્રકૃતિ અલ્પ સમયમાં ઠેકાણે આવી જાય છે.
જેવી રીતે આપણાં શરીરને અન્ન તેમજ કસરતની જરૂર છે તેવી જ રીતે આપણાં મન અથવા મગજને પણ છે. અધ્યયન અથવા વાચન આપણા મનનુ અથવા મગજનું ભાજન છે અને મનન અથવા વિચાર એની કસરત છે. જેવી રીતે આપણે આપણાં શરીરને નિરોગી સુસ્થિતિમાં રાખવા માટે હમેશાં નિયમિ
For Private And Personal Use Only
