________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણું સ્ત્રી કેળવણુ.
૧૦૯
જે પ્રકૃતિનું બંધારણ ઘડાય છે, તેથી બચપણમાં જ્યારે મનુષ્ય હોય છે તે વખતે ગૃહસંસારમાં તેના મન ઉપર જે જે શુભ વા અશુભ વિચારોના સૂકમ અંકુરો જમ્યા હોય તે પછી ભવિષ્યમાં તેવા તેવા દેખાવ આપે છે. જેથી ભવિષ્યમાં માતા થનારી બહેનને લઘુવયમાં ઉપરોકત બતાવેલ સ્ત્રી શિક્ષણ આપવાના કેવા મિષ્ટ ફળે છે અને મનુષ્યો (જન સમાજ) ની રહેણી કરણી ઉપર તેને કેટલો આધાર છે, અને મજબુત છાપ પાડી શકે છે, આટલું સમજનાર મનુષ્ય સ્ત્રી કેળવણીની કેટલી આવશ્યકતા તે સહજ જાણી શકે, જેથી દરેક મનુષ્ય સ્ત્રી કેળવણીની જરૂ રીઆત સ્વીકારી સ્ત્રી કેળવણીને પુષ્ટિ આપવી અને પોતાના ગૃહ કે કોમની કોઈપણ સ્ત્રીને કેળવણી આપવી જ જોઈએ.
લઘુવયમાંથી જ બાળક બાળકીઓને વિદ્વાન અને દેશ, કેમ, ધર્મ કે સમાજના શૃંગારરૂપ જે બનાવવા હોય તો પ્રથમ તેની માતાને સંગીન કેળવણી આપવાની જરૂર છે. જ્યારે કેમ કે દેશમાં આવી સંખ્યાબંધ કે ઘરે ઘરે કેળવણી પામેલી માતાઓ થશે ત્યારે તે દેશ કેમ ધર્મ કે સમાજના ઉદય સ્વા. ભાવિક અને સરલ-સહજ રીતે થશે તેમ શાસ્ત્રો અનુભવ કરાવે છે, વિદ્વાનો કહે છે અને બુદ્ધિશાળી મનુષ્ય માને છે.
શિક્ષણ પામવા-કેળવણી મેળવવાનો હક્ક પુરૂષ જેટલે જ સ્ત્રીઓનો છે, કારણ કે સ્વભાવ, લાગણી, અને સમાજમાં બંને સરખા છે. કર્મજન્ય સુખ દુ:ખ ભોગવ. વામાં બંનેની એક જ રીત છે, મેક્ષના અધિકારમાં પણ બને સમાન છે, માટે શિક્ષણ પ્રાપ્ત કરી ગૃહસંસાર શાભાવી આત્મકલ્યાણ કરવાનો દરેક મનુષ્ય પ્રમાણે તેમનો હકક છે. ગૃહસ્થધમં સ્ત્રી પુરૂષ બંને સુશિક્ષિત હોય તો ઉત્તમ રીતે ચાલે છે, સિવાય બંને શિક્ષણ વગરના હોય તો ઈચ્છિત ફળ ગૃહસ્થ ધર્મમાં મેળવી શકાતું નથી એટલે પૂર્વકાળમાં જેમ દરેક પુરૂષને બહોતેર કળાનું જ્ઞાન આપવામાં આવતું હતું તેમ સ્ત્રીઓને પણ ચોસઠ કળાનું શિક્ષણ (ગ્રહ સંસાર ઉત્તમ નિવડવા માટે ) આપવામાં આવતું હતું.
શ્રાદવિવરણુ” “આચારદિનકર વગેરે”શ્રાવક શ્રાવિકાના ઉત્તમ આચાર, ગુણ અને વ્યવહારનું નિરૂપણ કરનારા ગ્રંથોમાં પણ વિવાહ વગેરે પ્રકરણમાં બાળક, બાળકીઓને કુળ, આચાર, શીલ, રૂપ, વય, વિદ્યા, વેષ, ભાષા, સંપત્તિ અને પ્રતિષ્ઠા વગેરેમાં સમાન હોય તેનો વિવાહ જેડ તેમ કહે છે વિદ્યા-શિક્ષણ વિના આચાર શીલ વગેરે ઉત્તમ હેતા નથી માટે સ્ત્રી કેળવણી અવશ્ય જરૂરી છે અને અત્યારના કાળમાં તેનો અભાવ કે જોઈએ તેવી ન અપાતી હોવાથીજ કુટુંબ કલેશે અનેક સ્થળે જોવાય છે અને ઉત્તમ ગૃહસંસારની ખામી જોવાય છે. જેન કોમ જેમ બીજ ધાર્મિક કાર્યોમાં પૈસા ખરચે છે તેમ આ સ્ત્રી કેળવણીનો સ્વાલ હાથમાં લઈ તેને ફરજીયાત સ્વીકારી તેના સાધનો, સ્થાને
For Private And Personal Use Only