________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચર્ચાપત્ર.
તિમાં (evolution) પ્રગતિ કરે છે તેને શાસ્ત્રકારોએ “નૈતિક નિયમેના પાલન પુર્વક વિશુદ્ધ વ્યવહાર” ના નામથી સંબોધન કરેલું છે.
હવે વિધવા વિવાહના સવાલને અંગે જે કે અત્યારે અનેક વર્તમાન પત્રોમાં અનેક જ્ઞાતિઓ અને સમેલનમાં પુષ્કળ ચર્ચાઓ તેની તરફેણમાં થાય છે પરંતુ તે ઉપરથી જૈન ધર્મ પાળતી જ્ઞાતિઓ તે સવાલને ચર્ચવા કટિબદ્ધ થાય અને કદાચ એકઠી થયેલી બહુમતિના નિર્ણયને માન આપી તે પ્રચલિત કરે તો અમો તે તે સમાજનું અધ:પતન માનવાવાળા હેઈને તેવા વિચારોને ચર્ચવા અવકાશ આપવા સમત થઈ શકતો નથી; એટલી ભલે અમારી સંકુચિતતા રા. મેતીચંદ ભાઈને દેખાય; માત્ર અમોએ તે વિચારપૂર્વક એટલું જ જણાવેલું છે કે ભાઈશ્રી મોતીચંદભાઈ જેવી અગ્રગણ્ય વ્યક્તિ પ્રસ્તુત વિધવાવિવાહના વિચારે પ્રચલિત કરાવવાદ્વારા પરિણામે થતા ધાર્મિક અધ:પતનના નિમિત્તભૂત તરીકે ન થાય; એટલું “મિત્રભાવે ” ઈચ્છવા સાથે અમારે અમારા વિચારો પ્રમાણિકપણે દર્શાવવાની અમારી ફરજ હતી; હવે તે અમારા વિચારે તેમને ઉચિત લાગે કે નહિં તે ઉપર અમારે તેમને આગ્રહ હોઈ શકે જ નહિ; તેઓ તેમના વિચારો ચચાવી શકે છે. અમારે તેમના વિચારોનો ધાર્મિક દષ્ટિએ પ્રમાણિક વિરોધ કરવો તે અમારા અભિપ્રાય સવાલ છે.
પ્રસંગોપાત્ત પ્રસ્તુત પ્રશ્નને અંગે એક વિશેષ મુદા તરફ રા. મોતીચંદ ભાઈનું અમે લક્ષ ખેંચીએ છીએ; રા. કુંવરજીભાઈ કે જેઓ ગૃહસ્થ પંક્તિમાં બહુશ્રત અને અનુભવી વ્યકિત તરીકે સુપ્રસિદ્ધ છે. તેમણે તાજેતર પ્રસિદ્ધ કરેલા ગૌતમકુલક પ્રકરણના વિવેચન પૃ. ૬૬ આ શબ્દો ટાંકેલા છે –
પુરૂષની જેવી છુટ વાપરવાની ઈચ્છાવાળી સ્ત્રીઓ બ્રહ્મચર્યનું ખરું સ્વરૂપ સમજતી નથી એમ જાણવું; કેમકે પુરૂષ જેવી છુટ ભેગવવા જતાં સ્ત્રીને શિયળ દઢપણે પાળવું તે પણ મુશ્કેલ થઈ પડે છે. ” - આ ઉપરથી પુરૂષ એક સ્ત્રીને અભાવે મર્યાદિત ઉમ્મરમાં બીજી સ્ત્રી, પરણે છે” તે દષ્ટાંત સ્ત્રી તરફથી લેવાથી અનર્થોનું મૂળ “પરિણામવાદ” માં રહેલું છે એ સ્પષ્ટ રીતે ફલિત થતું હોવાથી વિધવા પુનર્લગ્નના સવાલને પણ સમાજ સમક્ષ ઉપસ્થિત કરવામાં અનર્થ પરંપરા રહેલી છે એમ અમારૂં મંતવ્ય છે.
હવે રા. મોતીચંદભાઈએ “વર્ણાશ્રમ વ્યવહાર” ના અનુસંધાનમાં તેમના જે વાક્ય અમેએ મેટા અક્ષરોથો ઉપર દર્શાવેલા છે તેના પ્રત્યુત્તરમાં નિવે
૧ તો ધર્મ પ્રધાનો વારતિસત્ર ૫૪ ધર્મબિંદુ શ્રીમદ્દ હરિભદ્રસુરિ અધ્યાય ત્રીજે.
For Private And Personal Use Only
