________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તે છતાં પણ એમજ માનશે કે મહાત્મા ઈશ્વરને પણ મનાવા પૂજાવાની ઈચ્છા તે રહેલી છે, તો પછી આપણે માફક તેમને પણ ઈચ્છા છે. આપણી માફક માતાના ઉદરમાં પણ આવવું પડે છે અને મલ મૂત્રની કોઠીમાં રહેવું પડે છે તો પછી તેવા ઇશ્વરમાં અધિકપણું શું ?
કોઈ સામાન્ય બુદ્ધિમાન પણ મનુષ્ય વિષ્ટાથી ઉદ્યોગને પામેલે ફરીથી વિઝા ચુંથવા ઈચ્છતા નથી, તો જેણે પુદ્ગલિક વસ્તુને વિષ્ટારૂપ જાણી દરેક પ્રકારે ૫૬ ગલને ત્યાગ કરે છે તે ફરીથી તેવા પ્રકારની ઈચ્છા કરેજ કેમ?
જે કદાચિત્ એમજ માનવામાં આવે કે તેઓના મનમાં એવો શેખ થાય છે ત્યારે તે એમજ બન્યું કે તેમને પણ તેમનું મન કબજામાં નથી અને જ્યારે પિતાનું મન કબજામાં રાખવા જ્યારે અસમર્થ છે, તે પછી દુનિયાને કબજામાં કેવી રીતે રાખી શકશે?
હવે જે આત્માને એકાંતે નિત્ય માનીએ તે ઘટને કેમ નિત્ય માનતા નથી? ત્યારે તમારે કહેવું પડશે કે ઘડે ભાંગી જાય છે, તેનાં ઠીકરા બની જાય છે અને પૃથ્વીમાં ભળી જાય છે; વળી ઉત્પન્ન થાય છે તેથી તેને તે નિત્ય ન કહી શકાય તે હું પણ જણાવીશ કે જેમ ઘડે જુદા જુદા રૂપાંતરને પામે છે તેમ આત્મા પણ જુદા જુદા રૂપાંતરને દેહ વ્યાપી હોવાને લીધે પામે છે, તેથી તે પણ નાના મોટા થયા કરે છે અને જુદા જુદા રૂપોને પામે છે.
બાલ્યાવસ્થામાં તદન અલ્પ હોય છે, યુવાવસ્થામાં પણ જુદું જ રૂપ હોય છે, વૃદ્ધાવસ્થામાં જુદા જ રૂપને ધારણ કરે છે, તેથી તે પણ એક સ્થિર રૂપે તે રહેતા જ નથી. ગુણે પણ એક સરખા રહેતા નથી કેમકે તેનો તે આત્મા ઘડીમાં જ્ઞાની બને છે, અને ઘડીમાં અજ્ઞાની બની જાય છે. જુદી જુદી ગતિઓની અપેક્ષાએ, જુદા જુદા પ્રકારે કર્માનુસારે તેના પણ વિચિત્ર રૂપ બને છે. જે આત્મા એકજ રૂપે રહેતો હોય તો, જુદા જુદા રૂપને પામે નહિ, કદાચિત એમ માનવામાં આવે કે આત્માનો નાશ થતો નથી, તો હું કહું છું કે પુગલનો પણ નાશ થતો નથી, કેમકે ભલે દેહ બળી જાય તો પણ રાખડી રૂપે તે રહે છે, રાખોડી રૂપે નષ્ટ થાય તો મૃતિક રૂપે તો રહે છે જ, તેથી જડ દ્રવ્ય પુદ્ગલને પુગલના સ્વભાવને છોડતું નથી અને આત્મા તે આત્માના સ્વભાવને છોડતું નથી, તો પછી એકને નિત્ય અને પુદ્ગલને અનિત્ય કહેવું એ કેવી પક્ષપાતની વાત છે ? જુએકે જેન ગ્રંથોમાં પણ કેટલેક સ્થળે આત્માને નિત્ય અને પુગલને અનિત્ય કહેલું છે ત્યાં પણ અમુક નયની અપેક્ષાએ જ કહેલ સમજવાનું છે, તેથી દ્રવ્યાસ્તિકનયની અપેક્ષાએ નિત્ય અને પર્યાયાસ્તિકનયની
For Private And Personal Use Only
