Atmanand Prakash Pustak 025 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

શ્રી આમાનદ પ્રકાશ.
કેટલાક ઉપયોગી વિચારો.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૪ થી શરૂ.)
વિઠ્ઠલદાસ. મ. શાહ. એક વિદ્વાન મહાશયનું કથન છે કે મનુષ્યને બે પ્રકારનું શિક્ષણ મળે છે. એક શિક્ષણ તો એ છે કે જે તેને બીજાઓ પાસેથી મળે છે અને બીજું મહત્વ પૂર્ણ શિક્ષણ એ છે કે તે પોતે પોતાને આપે છે. એ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે સ્વયં સંપાદિત કરેલા જ્ઞાનનું મહત્વ અને ઉપયોગ બીજા પાસેથી પ્રાપ્ત કરેલા જ્ઞાન કરતાં વધારે છે. એક પણ મનુષ્ય એવો નહિ જોવામાં આવે કે જેણે કેવળ શિક્ષક પાસેથી જ શિક્ષણ પ્રાપ્ત કરીને કોઈ પ્રકારની વિજ્ઞાન આદિમાં વધારે ઉન્નતિ કરી હોય. સઘળા ઉદાહરણ એવા મળશે કે જેમાં લેકે પોતે જ પરિશ્રમ કરીને મહાન વૈજ્ઞાનિક અથવા પંડિત બન્યા હોય છે. તે ઉપરાંત એક વસ્તુ એ પણ જોવામાં આવે છે કે જે લોકોમાં મહાન વિદ્વાન અથવા પંડિત બનવાની ખરેખરી
ગ્યતા હોય છે તેઓની બુદ્ધિ ઘણે ભાગે થોડીવારમાં જ પરિપકવ બની જાય છે, એટલા માટે જ્યાં સુધી મનુષ્ય સંપૂર્ણ પરિશ્રમ ન કરે ત્યાં સુધી તેણે કદિપણું હતાશ ન થવું જોઈએ.
કેટલાક લોકોને સ્વભાવ એવો હોય છે કે તેઓ બીજા પાસેથી કઈ પ્રકારનું શિક્ષણ મેળવવામાં પોતાનું અપમાન સમજે છે, હિણપત માને છે. એ મોટી મૂર્ખાઈ છે. જ્ઞાન સંપાદન તે આપણે પ્રત્યેક માર્ગથી, પ્રત્યેક સાધનથી અને પ્રત્યેક
સ્થાનથી કરવું જોઈએ. એની અંદર લજજા, સંકેચ, અપમાન કે હિણપત એવું કહ્યું નથી. ખરેખરી લજજા અથવા હીણપત તે જ્ઞાન સંપાદન ન કરવામાં જ રહેલી છે. સાધારણ વિષયમાં પણ આપણને એવા સ્વભાવવાળા લોકો મળી આવશે કે જેઓ પોતાની સાથે કામ કરનાર માણસ પાસેથી કંઈપણ શીખવું એ ઘણું જ હલકું ગણે છે. એવા લોકો હંમેશાં હાંસીપાત્ર બને છે. તેઓ કદિપણ કાંઈપણ શીખી શકતા નથી. તેથી અંદગીભર તેઓની દુર્દશા થાય છે, પરંતુ જે લેકે પોતે જીજ્ઞાસુ બનીને સઘળું શીખે છે અને પોતાનું જ્ઞાન વધારે છે તેઓ શીઘ્રતાથી પોતાની ઉન્નતિ સાધી શકે છે.
જ્ઞાન ગમે તે પ્રકારનું હોય પણ તે હંમેશાં ઉપયોગી જ હોય છે. જ્ઞાનની સહાયતાથી જ મનુષ્ય પોતાના જીવન અને સ્વાથ્યનું પુરેપુરું ધ્યાન રાખી શકે