________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હ
કેટલાક ઉપયોગી વિચારે. સંસારમાં શીખવા યોગ્ય અસંખ્ય અને અનંત બાબત છે. કુલેમાં તે બાબતેનું નામ પણ નથી હોતું, કે કોલેજોમાં તે બાબતની થોડી ઘણું ચર્ચા અવશ્ય થાય છે. વાસ્તવિક શિક્ષણ સ્કૂલ તથા કોલેજ છોડયા પછી જ શરૂ થાય છે. સ્કૂલ તથા કોલેજોમાં એ બાબતે શીખવાતી નથી પણ તે શીખવા માટે માર્ગ બતાવવામાં આવે છે. તે માર્ગે ચાલીને પોતાના બાકીના જીવનમાં મનુષ્ય પોતે સ્વયમેવ જ્ઞાન સંપાદન કરી શકે છે. પરંતુ આજકાલ જ્ઞાન સંપાદન માટે ઘણા થોડા લોકો પ્રયાસ કરે છે, મોટો ભાગ તો ઉદરપોષણ અને ધન-સંગ્રહમાં જ લાગી જાય છે. સંસારની અનેક ચિંતાઓ લોકોને ઘેરી લે છે અને તેથી તેઓ જ્ઞાન પ્રાપ્તિ કરવામાં ઉદાસીન બની જાય છે. એવા મનુષ્યોને માત્ર બે વાત કહેવા ગ્ય છે. એક તો એ છે કે મનુષ્ય જીવન અન્ન, વસ્ત્ર વિગેરેની ચિંતા માટે નથી, બલકે અન્ન, વસ્ત્ર આદિની ચિંતા જીવન-રક્ષણ માટે છે. કેવળ અન્ન, વસ્ત્ર આદિની ચિંતામાં જ આપણે સમય વીતાવી દે તે જીવનનો ઘણેજ કનિષ્ટ આદર્શ છે, મનુષ્યનું છેવન વાસ્તવિક રીતે નૈતિક અને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ કરવા માટે, સંસારને જ્ઞાનભંડાર વધારવા માટે અને માનવજાતિનું કલ્યાણ કરવા માટે છે. એક વિદ્વાન મહાશયનું કથન છે કે જીવન કેવળ વ્યતીત કરવા માટે નહિ, પરંતુ શ્રેષ્ઠ બનાવવા માટે છે અને આપણું જીવન ત્યારેજ શ્રેષ્ઠ બન્યું કહેવાય કે જ્યારે આપણાથી બી. જાને લાભ થાય. બીજાને લાભ કરવા માટે જ આપણે આપણે ઉત્કર્ષ સાધવાની પરમ આવશ્યકતા છે. સંસારમાં લાખો કરડે મનુષ્ય જન્મે છે અને મરે છે, ૫રંતુ જીવન એજ મનુષ્યનું શ્રેષ્ઠ ગણાય કે જેનાથી પોતાની જાતિ, દેશ અને સમ
સ્ત સંસારનું કંઈપણ કલ્યાણ થયું હોય. એવા લોકોનું જીવન આપણે તપાસશું તે આપણને એ ઘણું જ ઉન્નત અને ઉત્કૃષ્ટ જણાશે. એ પ્રકારની ઉન્નતિ અને ઉત્કર્ષ આપો આપ નથી થતા, એને માટે તે દરેક મનુષ્ય મહાભારત પ્રયત્ન કરવાની જરૂર છે. આ સંબંધમાં બીજી વાત એ છે કે આત્મત્કર્ષની સિદ્ધિ કદિ પણ વ્યર્થ નથી જતી. જે મનુષ્ય હમેશાં પોતાની ઉન્નતિ કરે છે તેને આગળ ઉપર આર્થિક લાભ તેમજ આત્મિક સંતોષ થાય છે. જે મનુષ્ય પોતાની યુવાવસ્થા સુધીમાં પ્રાપ્ત કરેલાં થોડા ઘણા શિક્ષણને થશેષ્ટ માની લે છે અને ભવિષ્યમાં પોતાનું જ્ઞાન વધારવાને પ્રયત્ન ન કરતાં કેવળ ઉદરપોષણની ચિંતામાં લાગી જાય છે તેને કદિ પણ વિશેષ આર્થિક લાભ થતો નથી તેમજ આત્મિક શાંતિ અથવા માનસિક સંતેષ નથી થતે; પરંતુ જે મનુષ્ય હમેશાં પોતાનાં જ્ઞાનની વૃદ્ધિ કરતો હશે, પ્રત્યેક પ્રસંગ અને પ્રત્યેક ઘટનામાંથી કાંઈને કાંઈ બોધ ગ્રહણ કરતો હશે તેને આગળ ઉપર આર્થિક લાભ પણ થાય છે અને બીજાનું કલ્યાણ પણ કરી શકે છે. તેના આત્માને તેના પરિણામરૂપ જે શાંતિ અને સંતોષ થાય છે તે તે જુદું. –ચાલુ
For Private And Personal Use Only
