________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૩૩૬
શ્રી માત્માનંદ પ્રકારા
પ્રત્યેક મનુષ્યનુ એ એક પરમ કર્તવ્ય છે કે તેણે પોતાની બધી શિકતાને જેટલા અને તેટલે સારા અને વિશેષ ઉપયાગ કરવા અને દુનિયાની સારી મામતાને અની શકે ત્યાં સુધી વધારવી. અને એ એક પ્રાકૃતિક નિયમ છે કે જે મનુષ્ય સસારની સારી મામતાની જેટલી વૃદ્ધિ કરે છે તેટલેા તેને પેાતાનેજ લાભ થાય છે-તેના પેાતામાં તેટલી વધારે પૂર્ણતા આવે છે. પરંતુ જે મનુષ્ય જગતના કલ્યાણના વિચાર છેાડી દઇને સ્વાથી, લેાભી અથવા અકમણ્ય બની જાય છે તે સંસારમાં અધમ, નિંદનીય અને ઘૃણાપાત્ર ગણાય છે. એવા મનુષ્ય કદિપણું સુખી અથવા શાંત રહી શકતા નથી. અને જો તે કાઇપણ રીતે પેાતાની સ્થિતિને સુખપૂર્ણ માનવા લાગે તા તેની તે માન્યતા પણ કિર્દિ યથાર્થ ઠરતી નથી.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટલાક લેાકેામાં ઉચ્ચાકાંક્ષાઓ તે હાય છે, પરંતુ તેની સાથે એક દોષ પશુ હોય છે. એ દોષ એ ઇં કે તે લેાકેામેટા કાય પણ એક ઝપાટામાં કરી નાંખવા ઇચ્છે છે. એ લેાકેા એટલું નથી સમજતા કે કેઇ કાર્ય ચાગ્યતાપૂર્વક કરવા માટે હમેશાં ધૈર્ય પૂર્વક પરિશ્રમ કરવાની આવશ્યકતા છે. કેમકે દુનિયામાં એવા નિરંતર ધૈય પૂર્વક કરેલા પરિશ્રમનીજ શેાભા છે. જે મનુષ્ય હંમેશાં ઉન્નતિ સાધવામાં પ્રયત્નશીલ રહે છે, પેાતાનું જ્ઞાન વધાયા કરે છે, સારા સારા પ્રસંગાના હમેશાં ઉપયાગ કરે છે, પેાતાના અવકાશને સમય પણ કોઇ સારા કાર્ય માં ગાળે છે તે આગળ ઉપર કાઇ મહાન્ કાર્ય કરવા સમર્થ ખની શકે છે. કેમકે તે હમેશાં પેાતાની ઉન્નતિ અને ઉત્કર્ષ સાધવામાં તત્પર રહે છે. પરંતુ જે મનુષ્ય માટી માટી વાતાના વિચાર કરે છે, પરંતુ બધા સમય વિચાર કરવામાંજ વીતાવી દે છે અને કદિપણું કાર્ય પરાયણ નથી ખનતા તે જ્યાંના ત્યાંજ રહે છે. અને કેાઇ વખત તે કરતાં પણ વધારે અવનત સ્થિતિએ પહોંચી જાય છે.
જે મનુષ્ય દુનિયામાં કોઇ મહાન્ કાર્ય કરવા ચ્હાતા હાય તેણે હુમેશાં પેાતાની ઉન્નતિ કરવામાં-આત્મા સાધવામાં લાગ્યા રહેવું જોઇએ. મનુષ્યની ચેાગ્યતા, કાર્ય કુશળતા અને સામ વિગેરેનુ એજ સાથી ઉત્તમ ચિહ્ન છે. આપણે એમ ન સમજવુ કે માત્ર ખાલ્યાવસ્થા અને યુવાવસ્થાજ શિક્ષણને માટે ઉપર્યુકત છે. મનુષ્યનું આખુ જીવન કાંઇને કાંઇ શીખવા માટે અને હમેશાં પેાતાનું જ્ઞાન વધારવા માટે જ નિર્માયલુ છે. મનુષ્ય સ્વાભાવિક રીતેજ જીજ્ઞાસુ હાય છે; તેને હમેશાં સઘળી વાતનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાની ચિંતા રહે છે. આજફાલ દુનિયા વિદ્યા, કળા અને જ્ઞાન વિગેરેમાં આટલી બધી આગળ વધી ગયેલી જણાય છે તેનુ મુખ્ય કારણ એજ છે કે મનુષ્યની જ્ઞાનપિપાસા દિપણું શાંત થતીજ નથી. જે જ્ઞાન તેણે પ્રાપ્ત કર્યું હાય છે તેજ તેને જ્ઞાન–વૃદ્ધિ કરવાની પ્રેરણા કરે છે. એ રીતે એના જ્ઞાનના ખજાના વધ્યે જાય છે. યથાસાધ્ય એવી જ્ઞાનવૃદ્ધિ કરવી તે પ્રત્યેક મનુષ્યનુ પ્રધાન કર્તવ્ય છે. આપણું જ્ઞાન વધારવું અને આત્માકષ સાધવા એજ કવ્ય-પાલનના પ્રધાન માર્ગ છે.
For Private And Personal Use Only
