________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. શ્રીમદે સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, ગુર્જર, તથા હિન્દી ભાષાના રચેલા ગ્રંથો પરથી
તેમની ભાષા સંબંધી વિદ્વતાને ખ્યાલ હેજે આવે તેમ શ્રીમદ્દની સંસ્કૃત છે. બાળ જીવને સમજાવવા માટે તેમણે સંસ્કૃત ભાષામાં - તથા ગુર્જર બહુ સરળતાએ રચના કરી છે. જેમ બને તેમ ભાષાની ભાષાની વિદ્વત્તા. કિલષ્ટતા, પ્રઢતા, દુરવગાહતા થવા દીધી નથી. દ્રવ્યાનુગ
વિષયમાં સામાન્ય સંસ્કૃત જાણનારાઓ પણ રસ લઈ શકે તેવા પ્રયત્ન તેમાં સ્પષ્ટ જણાય છે. જ્ઞાનમંજરી ટીકા તથા વિચારસાર ટકા દિથી તેમણે સંસ્કૃત ભાષામાં ગ્રંથ રચવા માટે યથાયોગ્ય પ્રવૃત્તિ કરી જેને કમની અને સંસ્કૃત સાહિત્યની ભારે સેવા ઉઠાવી છે. કેટલાક આધુનિક સંસ્કૃત ભાષાજ્ઞ મુનિવરોને એવો મત છે કે શ્રીમદ્દ સંસ્કૃત ભાષાના પ્રઢ વિદ્વાન નહોતા, પણ અમે એમાં એટલું સુધારીશું કે-શ્રીમદે દ્રવ્યાનુયોગાદિ ગહન વિષયોને સાદી સંસ્કૃત ભાષામાં બાળજીવોને સમજાવવા પર ખાસ લક્ષ દીધું છે. તેથી જ તેઓએ પ્રઢ સંસ્કૃત ભાષા વાપરી નથી. તેમજ ભાષા દ્વારા વિદ્વત્તા દેખાડવા તરફ તેમનું બીલકુલ લક્ષ્ય નહોતું તેજ તેમાં કારણ છે. આત્મજ્ઞાની મહાત્માઓ ભાષાને શણગાર સજાવવા તરફ બીલકુલ લક્ષ દેતા નથી. તેઓ તે ભાષા દ્વારા હૃદયના આત્મિક ભાવ જણાવે છે. કવિમાં અને જ્ઞાની ભકતમાં ભાષાના શણગાર પરત્વે તફાવત રહ્યાંજ કરે છે. કવિ ભાષાને શણગાર સજાવવાની ઉપાસના કરે છે અને જ્ઞાની ભાવરસને ભેગી હેવાથી તે પોતાનું વકતવ્ય સાદી ભાષામાં જણાવે છે.
સંસ્કૃત ભાષાની પેઠે શ્રીમદે પ્રાકૃત ભાષામાં પણ વિચાર સારાદિ ગ્રંથો
શ્રીમદ્દના સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત ભાષાના ગ્રંથોની માફકજ ગુર્જર ભાષાના ગ્રંથ પણ ઘણે ઉંચો દરજે ભગવે છે. ગુર્જર ભાષા પર તેમને કાબુ અદ્વિતીય હતું અને મારવાડ-કછ-સિંધ-આદિ દેશમાં વિહરવા છતાં ગુર્જર ભાષાપરને શ્રીમકાબુ અને પ્રેમ તેવાં જ હતાં, અને ગમે તે દેશમાં પણ ગુર્જર ગિરાની તેમની ઉપાસના અખંડિતજ હતી. ગુર્જર સાહિત્યના બળમાં તેમને પુષ્ટિને ફાળે ચાલુજ રહ્યો છે અને દ્રવ્યાનુગ જેવા અતિ ગહન વિષયને તેમણે ચોવીશી વિગેરે પધ ગ્રંથમાં એવી સાદી ને સુંદર રીત્યા ગુંથ્યા છે કે જે વર્ષ પહેલાં ગુર્જર ભાષામાં કોઈએ ગુંથ્યા ન હતા. શ્રીમદે ચોવીશી પર જાતેજ ટબ ભરીને દ્રવ્યાનુયોગના ગહન જ્ઞાનનો લાભ સરલતાથી જે જૈન કેમને આપે છે તે અતિ ઉપકારક છે. એકંદર શ્રીમદે ગુર્જર ભાષામાં ગદ્યપદ્યમાં જૈન તત્વજ્ઞાનના ગહન ગ્રંથ લખીને ભાષા જ્ઞાનની વિદ્વતાની પણ મહત્તા જનસમાજને બતાવી આપી ગુર્જર સાહિત્યને પડ્યું છે. ભાષાની
For Private And Personal Use Only
