________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. શિક્ષક અને શિક્ષણ.*
– 09 – લેખક-પો- કે. શાહ.
દયાળુ માતપિતાદિક પણ ધારે તે તેઓ બાળકના ઉમદા
શિક્ષકની ગરજ સારી શકે ? ૧ શિક્ષકે ધંધે ઉત્તમ છે. ગુરૂ, મહેતાજી, વગેરે શબ્દો એ ધંધાની મહત્તા બતાવે છે. એ ધંધો ઉપદેશક કરતાં જોખમવાળ ને મુશ્કેલ હોવા છતાં માનવંતે છે.
૨ પ્રાચીન શાસ્ત્રોમાં ગુરૂને દેવ સમાન ગણવાનું કહ્યું છે, સશુરૂ થી શ્રેષ્ટ છે.
૩ મહેતાજીએ ઉત્સાહથી કામ કરવાનું છે. કદી નિરૂત્સાહી થવું નહીં.
૪ શિક્ષકનો ધંધો સહેલો નથી. તે ધંધો શીખી, સુશિક્ષિત બનવું. લુહાર, સુથાર વિગેરેને નિર્જીવ વસ્તુ ઉપર કામ કરવાનું હોય છે, ત્યારે શિક્ષકને ચેતનવંત બાળકે પર કાર્ય કરવાનું હોઈ જે તે યથાયોગ્ય રીતે કામ ન કરે તો સંખ્યાબંધ અમૂલ્ય છંદગી બગડે, આજનાં બાળકે કાલે માણસ થવાનાં છે.
૫ પુરૂષ શિક્ષક કરતાં સ્ત્રી શિક્ષકની જોખમદારી વિશેષ છે. કેમકે તેના હાથમાં કન્યાઓની એટલે ભવિષ્યની માતાઓની કેળવણી રહેલી છે, સ્ત્રીમાં કેટલાક એવા ગુણ રહેલા છે કે બાળકે સુશિક્ષિત સ્ત્રી પાસેથી પ્રેમભાવથી ઘણું શીખી શકે.
૬ શિક્ષકનો ધંધો ચલાવવામાં ઉપયોગી થઈ પડે એવું ખાસ શિક્ષણ આપવાની પાઠશાળાને ટ્રેનીંગ કોલેજ કહે છે. ત્યાં શિક્ષણનું શાસ્ત્ર શીખવવામાં આવે છે અને તેની સાથે પ્રેકિટસિંગ સ્કુલ દ્વારા શિક્ષણની કળા શીખવવામાં આવે છે.
૭ સમજુતી સૂચનાઓ ને નિયમ સંગ્રહ તેનું નામ શાસ્ત્ર અને એ પ્રમાણે કામ કરી અનુભવ મેળવવો તેનું નામ કળા.
૮ જમાનાની સાથે રહેવા તથા ધંધાને યોગ્ય જ્ઞાનમાં વૃદ્ધી કરવા શિક્ષકે એ ઉત્તમ પુસ્તક વાંચવાનો મહાવરો રાખ, અને જીવન પર્યંત જ્ઞાનમાં વૃદ્ધિ કર. વાને ઉદ્યોગ કરતા રહેવું. શિક્ષક આળસુ ન હો જોઈએ.
૯ ભણાવવું અને કેળવવું એ બેમાં માટે તફાવત છે. ઠાંસી ઠાંસીને
* મૂળ લેખ ઉપરથી નકલ. ૫૦ ૬૫ અંક ૯ બુદ્ધિપ્રકાશમાંથી અવતરણ.
For Private And Personal Use Only
