________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૮
શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશ.
દુઃખના અને પરલાકમાં નરકાદિ દુતિના સાધનભૂત જાણીને તેવા પ્રકારના - ણુથી નિવન થવું, તે અપેાહ નામના છઠ્ઠા ગુણ જાણવા. ॥ ૬ ॥ અર્થવિજ્ઞાન એટલે ઉહાપાડ કરવાથી થએલું માહ, સ ંદેહ અને વિપોસ.રહિત જ્ઞાન તે અર્થીવિજ્ઞાન નામના સાતમે ગુણ જાણવા. ॥ ૭ ॥ તત્વજ્ઞાન એટલે ઉડ્ડા, અપેાહુ અને વિજ્ઞાન આ ત્રણ સાધના દ્વારાએ આ વસ્તુનું સ્વરૂપ આવા પ્રકારનું જ છે. એવા નિશ્ચય કરવા, અને તેને અનુસારે વન કરવું. અન્યથા તેનું નામ તત્વજ્ઞાનજ ન કહી શકાય કહ્યું છે કે:--
तज्झामेव न भवति यस्मिन्नुदिते विभाति रागगणः । तमसः कुतोऽस्ति शक्तिर्दिनकरकिरणग्रतः स्थातुम् ॥ १ ॥ ભાવાર્થ:—ગમે તેવા ગાઢ અંધકારને સમુહ હાય, પરંતુ જે વખતે સહસ્ર કિરણને ધારણ કરતા તેમજ ઝળહુળતે સૂર્ય ઉદય પામે, તે વખતે તે રહેવાને સમર્થ નથી, અને કદાપિ રહે તેા આ સૂર્ય છે એવુ કાઇપણ કહે ? અર્થાત્ નજ કહે. તેની માફ્ક જે આત્માની અંદર જ્ઞાનરૂપી પ્રકાશમાન સૂર્ય ઉદય પામે છતે રાગાદિ ગણુ એટલે રાગ, દ્વેષ, કેધ, માન, માયા, લેાભાદિ શત્રુએ જેમ જ્ઞાન રૂપી સૂર્યના અભાવે અર્થાત્ અજ્ઞાનરૂપી અંધકારમાં પોતાની મરજી આવે તે પ્રમાણે આત્માને કનડગત કરતા હતા, તેમજ આ સંસાર સમુદ્રમાં અથડાવતા હતા, તેવીજ રીતે રખડાવે, તેમજ ગાથાં મરાવે, તેા પછી તેનું નામ જ્ઞાનજ ન કહી શકાય, કિંતુ અજ્ઞાનજ કહેવાય, માટે વાસ્તવિકમાં તત્વજ્ઞાન તેનેજ કહી શકાય કે, જે દ્વારાએ આ રાગાદિ રૂપ દુષ્ટ શત્રુઓના નાશ થઇ શકે. ॥ ૧ ॥ નામના આઠમા ગુણ જાણવા. ૫ ૮ રા
આ તત્વજ્ઞાન
આ ઉપરાકત બુદ્ધિના આઠ ગુણ્ણાના જે પુરૂષના હૃદયરૂપી કમલમાં વાસ હાય, તેજ પુરૂષ પાતાને પ્રવૃત્તિ કરવા લાયક એવા માર્ગને જાણી શકે, તેમજ અંગીકાર કરી શકે, માટે સજ્જન પુરૂષોએ આ ગુણૢાની પ્રાપ્તિને માટે ચેાગ્ય સાધને! જેવાં કે મહાત્માઓના સમાગમ આદિ મેળવી બનતા પ્રયાસ કરવા, એજ સજ્જન પુરૂષાનુ મુખ્ય કર્તવ્ય છે.
વીતરાગ પણીત પવિત્ર ધર્મ—માર્ગ.
( લેખક–મુનિરાજશ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજ. )
શુદ્ધ દેવ, ગુરૂ, ધર્મની નિર્પક્ષપણે મને તેટલી ખંત અને ધીરજથી (શ્રુત, શીલ, દયા અને તપવડે) પરીક્ષા કરી તેના દ્દઢતાથી સ્વીકાર કરવા કે જેથી તેમાં થી કદાપિ ડગવાના પ્રસંગ આવે નહિ, પરમતની વાંછા થાય નહિ તેમજ ફળ માટે પણ અધીરજ–આતુરતા થવા પામે નહિ, (વ્યવહાર સમકિત) સત્તા-શક્તિ રૂપે
For Private And Personal Use Only
