________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેન આચાર વ્યવહારની શુદ્ધિના પ્રાચીન દષ્ટા. ૧૬૭ જૈન આચાર વ્યવહારની થાકના પાચીન દષ્ટાંતો.
કે જે આ ન આગમમાં પ્રતિક્ષણે આચાર-વ્યવહાર શુદ્ધિના પ્રસંગો ઘણું આવે
ની છે અને તેની અંદર નીતિ, પ્રમાણિકતા, સત્યનિષ્ઠા અને શુદ્ધતાને ઉ
છે ત્તમ પ્રકારે પ્રતિપાદન કરેલા છે, પ્રાચીન કાલે થઈ ગયેલા વ્યવહારતી કુશળ જૈન પુરૂના ચરિત્રમાં પણ એ વિષે સારે પ્રકાશ પડે છે. અનેક જૈન મહાત્માઓ સત્ય તત્ત્વનો પ્રકાશ પાડવાને માટે મહાન પ્રયત્નો કરતાં દેખાયાં છે. જનસમાજ ઉત્તમ વ્યવહારશુદ્ધિ મેળવી શકે, તેને માટે વિવિધ દેશનાના વનિઓ પણ તેમણે જ પ્રગટાવ્યા છે. જેના પ્રતિધ્વનિ અદ્યાપિ સાંભળવામાં આવે છે. જે અત્યારે પણ તે વ્યવહારશુદ્ધિના લેખોનો વિચાર કરવામાં આવે તો આપણને ચોક્કસ રીતે જણાશે કે, આપણું વિદ્વાન પૂર્વજો તે આચાર-વ્યવહાર શુદ્ધિના ભંડારને ખેલવાની કુંચી આગમરૂપે આપી ગયા છે, પણ એ કુંચી મેળવવાને માટે આપણે ઉપેક્ષા કરીએ છીએ. આપણે ધર્મ અને વ્યવહાર રૂપાંતર પામતો જાય છે, પણ તે યશસ્વી થઈ આજ સુધી હજુ ટકી રહ્યો છે. તે કારણ કે પણ પ્રકારનું ચાતુર્ય આપણા વ્યવહારની રચનામાં હોવું જોઈએ. એ ચાતુર્ય કયુ, તે જોવાને આપણા ધર્મ અને વ્યવહારના આચારમાં કિંવા પરિસ્થિતિમાં કોઈપણ વિશેષ મહત્ત્વ છે કે કેમ, તેને આપણે વિચાર કરે જોઈએ.
આચાર અને તન્લક ધમે આ બાબતનો વિચાર કરતાં એવું જણાઈ આવે છે કે ધર્મના નીતિત અને આચારનો મેળ બેસાડવા ઉપર આપણું વ્યવહારના પ્રવર્તકેનું શ્રેષ્ઠત્વ અવલંબને રહેલું હોય છે અને આપણા ધર્મશાસ્ત્રકારોએ જે વ્યવહાર તત્વની માંડણી કહેલી છે, તેમાંના કેટલાએક તો આપણુ પરંપરાએ સ્થાના હણના કમથી ઉચ્ચ કેટી ઉપર લહી જવા વગર રહેતા નથી. આ બાબતના દષ્ટાંત તરીકે પંડિત શ્રી શુભવદ્નસૂરિએ પિતાના ત્રષિમંડળ ગ્રંથમાં આપેલા કેટલાએક ચરિત્રે મનન કરવા જેવા છે. તે ત્રાષિમંડળના કર્તાએ જે કે તે ચરિત્ર સામાન્યરૂપે વર્ણવેલા દેખાય છે, પણ તેમાંથી વ્યવહારશુદ્ધિના ઘણું દષ્ટાંત મળી શકે છે. ચક્રવત્તી સનકુમારનું જીવનચરિત્ર અવલોકતાં એવું એક નીતિસૂત્ર જણાય છે કે, અનેક પ્રકારના લાભો અને લાલ મળતાં છતાં પણ ઉત્તમ પુરૂષે શરણે આવેલાનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. ચક્રવત્તી સનકુમાર અને સુનંદા રાણીના પ્રસંગમાં તેમને તે શરણાગત વાત્સલ્યનો અદ્દભુત મહિમા દેખાયું હતું. સનસ્કુમારચક્રીને
For Private And Personal Use Only
