________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેન આચાર વ્યવહારની શુદ્ધિના પ્રાચીન દષ્ટતે. ૧૬૦ ભગવાન મદ્વિનાથ પ્રભુના ચરિત્રનું અવલોકન કરશો તો જણાશે કે, ઉત્તમ શ્રાવકનું વર્તન કેવું હોય તે તે ચરિત્રમાં આવેલા અહંન્નક નામના શ્રાવકના ચત્રિ ઉપરથી દેખાઈ આવે છે. સમૃદ્ધિ અને સત્તામાં ચડીઆતા થએલા શ્રાવકે પિતાની કાર્યસાધક શક્તિનો કે ઉપયોગ કરે જોઈએ? તે પ્રથમ વિચારવાનું છે. તેણે તો પ્રથમ સમાજની વ્યવસ્થા જાળવવા પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. જે સમાજમાં પાતે જન્મેલ છે, તે સમાજ કેવી રીતે ઉન્નતિએ આવે? અને મનુષ્ય જીવિતનો હેતુ કેવી રીતે સચવાય ? એ વિષે વિચારી તેણે પિતાની કાર્યસાધક શક્તિનો ઉપયોગ કરવા પ્રવર્તવું જોઈએ. અને પોતાના સમાજની અંદર કાયિક અને માનસિક વ્યવહાર શુદ્ધ અને ઉજવળ બને તેને માટે ઉચ્ચ ભાવના જાગ્રત કરી બીજામાં તે જા ગ્રત કરાવવાને તન, મન અને ધનથી મહાન પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. મહાનુભાવ અહંત્રક શ્રાવકના હૃદયમાં ઉચ્ચ ભાવનાને દઢ વાસ હતા, તેથી પોતાના જીવનમાં અનેક અંતરાયો આવ્યા છતાં પણ તેણે સમાજસેવાને ઉગ્ય માર્ગ છેડો નહતો. આ સદ્દગુણને લઈને તે આ લેક તથા પરલોકને ઉત્તમ સાધક બન્યો હતો.
સાંપ્રતકાળે.શ્રાવિકા માતાઓના ઉદરમાંથી અહંસક જેવા મહાન્ પુત્ર જન્મતા નથી. અને કદિ કઈ કઈ જન્મે છે. તે સાંપ્રતકાળના જૈન સમાજના દુભંગને લઈને તેઓ નેતા પદ ઉપર આવી શકતા નથી અને કદિ સદ્દભાગ્યે કોઈ આવે છે, તો તે બીજા અયોગ્ય નેતાઓના મંડળમાં ભળી જાય છે અથવા તેમનાથી દબાઈ જાય છે. આપણા આગમમાં દાક્ષિણ્યતાને ગુણ ઊત્તમ ગણેલે છે, પણ એ ગુણના ઉપયોગને માટે ઘણો ભાગ હજુ સુધી અજ્ઞાન રહ્યો છે. દાક્ષિણ્યતાનો અર્થ ડહાપણ અથવા બીજાની મરજી સાચવવી કે અનુકૂળ રહેવું એવો થાય છે, પણ તેના તાત્વિક અર્થ કેવો છે, તે વિષે હાલ ઘણે થોડે વિચાર કરવામાં આવે છે. દાક્ષિણ્યતાને તાત્વિક અર્થ એ છે કે, જેઓ નીતિ પ્રમાણિકતાથી વિચાર કરી કોઈ પણ સામાજિક કાર્યનો નિર્ણય કરતા હોય અને તે સાથે તેમના હૃદયમાં સમાજનું હિત કરવાની ખરી શુદ્ધ વૃત્તિ હોય, તેવાઓને અનુકૂળ રહેવું, તે ખરી દાક્ષિણ્યતા છે. અને તેવી દાક્ષિણ્યતામાં જ સદગુણનું સ્વરૂપ રહેલું છે. પરંતુ આજકાલ તો દાક્ષિણ્યતાને એક ખુશામત રૂપે ગણવામાં આવે છે. તેથી તેને લઈને સારા નેતાઓ પણ ગ્ય સેવા કરી શકતા નથી.
સાંપ્રતકાળે આપણે કેવા નેતાઓ જોઈએ છીએ, તે આપણે આપણા સમજની સમક્ષ જાહેર કરવું. જોઈએ. જે અનુપમ દઢતા અને દીર્ઘદ્રષ્ટિથી પિતાની શુદ્ધ બુદ્ધિના જ્યને માટે વિશ્વાસ રાખીને અને કર્તવ્યને પ્રસંગે હીંમતથી સઘળી
For Private And Personal Use Only
