________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન આચાર વ્યવહારની શુદ્ધિના પ્રાચીન દુષ્ટતે.
૧૭૧
મનોભથી વિમુક્ત થવા, ભવિષ્યની ચિંતા અને વર્તમાનનો ઉપયોગ કરી રહેવાને પ્રવર્તવું અને મનુષ્ય પ્રાપ્ય એવા જે જે મહાસુખ મનાય છે, તે સર્વ વસ્તુતાએ સુખ નથી, આવું માની દેશ અને કાળથી રહેવાને મહામાર્ગ સ્વીકારો.
મહાનુભાવ કાર્તિક શેઠની આ દષ્ટાંતરૂપ ભાવનાઓને ભાવનારા શ્રીમંતો અને વિદ્વાનો આપણા સાંપ્રત કાળના સમાજને ક્યાંથી મળી શકે? જે કે અન્ય દેશ અને અન્ય કોમની ઉન્નતિ જયારે આપણે નજરે જોઈએ છીએ ત્યારે આપણાં હૃદયમાં આશાના અંકુરો પ્રગટ થાય છે, પરંતુ એ આશા સફળ થવી તે અત્યારે આકાશકુસુમવત્ છે.
સાંપ્રતકાળે આપણો વ્યવહાર અને આચાર ઘણો જ અવ્યવસ્થિત થઈ ગયે છે. આપણુમાં એ વ્યવસ્થાની હાનિને લઈને આપણે ઉચ્ચ પંક્તિમાંથી ઉતરતી પંક્તિમાં આવતા જઈએ છીએ. તેને લઈને આપણી પાત્રતા ઘટતી જાય છે અને મત્સર, અસૂયા, દ્વેષ ઇત્યાદિ વિકારોને વિશેષ અવસર મળતો જાય છે. વળી જેકે આ પણો સમાજ વ્યાપારના માર્ગને અભ્યાસી અને અનુયાયી છે. તથાપિ આપણે જે ઉચ્ચ કેળવણી તરફ ઉપેક્ષા કરીશું તો આપણામાંથી તે વ્યાપારની યેગ્યતા પણ ઓછી થયા વગર રહેશે નહીં, કારણકે, આજકાલ સર્વે વિષયનો વિકાસ કેળવણું શિવાય થઈ શકતો નથી. પ્રત્યેક વ્યાપારના માર્ગમાં ઉચ્ચ કેળવણીની અપેક્ષા રહેલી છે.
ષિમંડળના કર્તાએ જે સુદર્શન શેઠ અને થાવગ્ગાપુત્રના પ્રસંગો આપિલા છે, તે પ્રસંગો ઉપરથી ધર્મ, અને આચારનું અભિમાન રાખવાના અનેક શિક્ષણ મળી શકે છે. જો કે તે ચરિત્રનો પ્રધાન વિષય વૈરાગ્ય છે, તથાપિ તેને અંગે કર્તાએ વ્યવહારિક અને આચારિક માર્ગોનું સારું દિગ્દર્શન કરાવ્યું છે. જૈનધર્મ પ્રત્યેક આચાર ધર્મમૂલક હોય છે, તેથી ધર્મ અને આચારનો સંબંધ યુક્તિપૂર્વક સમજી શકાય છે. ધર્મશાસ્ત્રકારે જે-તત્વના પાયા ઉપર વ્યાવહારિક ધર્મની માંડણી કરે છે, તેમાંના કેટલાક તત્વે વિવિધ પ્રકારના હોય છે.
સાંપ્રતકાલે ધર્મ, વ્યવહાર અને આચારના આપણાં પરિણામો વિચિત્ર થઈ પડ્યા છે. એ પરિણામોને આપણા નેતાઓ આપણા સમાજને ઉચ્ચ માગે લઈ જઈ શક્તા નથી. એટલું જ નહીં પણ જે ફરી કોઈ સમાજ ઉચ્ચ માર્ગે જવાના પ્રયાસો કરે છે, તો તેને તે નેતાઓ અંતરાયરૂપ બને છે. ઘણે સ્થળે એવું બને છે કે, જે ધાર્મિક દ્રવ્યની સુવ્યવસ્થા-ગ્ય વ્યવસ્થા કરવા કે બીજા સાંસારિક સુધારાની બાબતો હાથ ધરવા માટે કઈ ઉત્સાહી નવીન વર્ગ આગળ પડવા જાય છે તે તે આગ્રહી નેતાઓ તે વર્ગને ઉત્સાહહન કરવા માટે આડકતરી રીતે અથવા કોઈવાર સીધી
For Private And Personal Use Only
