________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકાશ, સાથે, કર્મની નિર્જરા શી રીતે કરી તેવા તે પદને પામ્યા તેની ચિંતવના તેનું સ્વરૂપનું ધ્યાન કરવું અને તેવી પ્રાર્થના કરવી જોઈએ.
મનુષ્યો એક તદન સાદા અને સરળ સત્યને કેમ ભૂલી જાય છે અને અવળે રસ્તે ચઢી જાય છે તેનાં દષ્ટાંતની શોધમાં તમે હોતે તે અહીજ છે. “કમ તેવું ફળ” એ સુંદર સત્ય ભૂલી જઈ મનુષ્ય ઈચ્છા પ્રમાણે ફળ મેળવવાને છે લઈ બેઠા છે, અને દેવળોમાં એ મુર્ખાઈ ભરેલી પ્રાર્થનાઓને ઉચ્ચ સ્વરે પોકાર કરી રહ્યા છે. મહાવીર પ્રભુએ કઈ સ્થાને એમ નથી કહ્યું કે મારી પ્રાર્થના કરશે તે હું અમુક અગ્ય કર્મમાંથી ઉદભવવા ગ્ય પરિણામને પરિહાર કરીશ અને કાંઈ બીજું જ તમને ઈષ્ટફળ આપીશ. તેમણે જગને કર્મને મહા નિયમ સમજાવી “કૃતિ તેવું ફળ” નું સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે. અને તે હકીકત ધ્યાનમાં લઈ તેઓનું આલંબન ગ્રહી અનેક મનુષ્યો તેવા ઉપદેશથી મુક્ત થાય છે આમ છતાં હજારે જેને અત:કરણમાં એજ પ્રાર્થના પૂજાકાળે રહ્યા કરતી હોય છે કે અમને અમુક મળો અને અમુક ન મળે બંધુઓ? તે મળવાનું કે ન મળવાનું, જેને તમે પ્રાર્થના કરી રહ્યા છે તેના હાથમાં નથી તો પછી શા માટે એવી અયોગ્ય માગણીઓ કરે છે ? એ પ્રભુએ તો તમને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે આત્માજ પિતાના સ્વર્ગ કે નર્કને, સંસાર કે મોક્ષને, સુખ કે દુ:ખને કર્તા છે. જે એ પરિણામ તેમણે પિતાના હાથમાં રાખ્યું હોત તો તેઓ એમ કહેવાને બદલે આમ કહેત કે “તમને જે ઠીક પડે તે આચરણ કરજે, પણ મારી પ્રાર્થના અને ખુશામત હમેશા કરતા રહેજે એટલે હું તમને ધારેલું ફળ આપીશ.” પણ પ્રભુએ તેવું કશું કહ્યું નથી. તેઓ કર્મના નિયમને યથાર્થ
સ્વરૂપે સમજતા હતા અને તેથી જગતને પોતાની તેવી પ્રાર્થના કરવાનું કહ્યું નથી જેને જે પરિણામ ઈષ્ટ હોય તેવું પરિણામ લાવવાને ચગ્ય કર્મ કરવાનું કહ્યું હતું અને અનેક આત્માની મુક્તિ થાય તે સ્પષ્ટ ઉપદેશ આપે હતે. છતાં લોકે રસ્તો બતાવનારને લઈ પડ્યા છે. તેઓ કરવાનું છે તે કરતા નથી. જે ફળ તેમને ઈષ્ટ છે તે ફળને ઉપજાવનારી કૃતિ કરતા નથી. પણ રસ્તો બતાવનાર ઉપર પોતાના તારણો બધો બોજો નાખી પતે તે પિતાની (સંસાર વૃદ્ધિની) નિત્ય કૃતિ કર્યો જાય છે. ખરેખર મહાવીર પ્રભુએ “કર્મ તેવું ફળ” સમજાવતી વખતે આવું ૫રિણામ નહીંજ ધારેલું હોય?
જે સુખ દુખ કે જે ફળ મનુષ્ય પિતાની કૃતિથી ઉત્પન્ન ન કર્યું હોય અને જેને માટે તે લાયક ન હોય એવું એક પણ ફળ મનુષ્યને આજ પર્યત મળ્યું નથી એ વાત નિ:સંશય છે. અને હવે મળવાનું પણ નથી એ બીના પણ તેટલી જ સંદેહ વિનાની છે. શુળીએ ચઢનાર, ફાંસીને લાકડે લટકનાર, તપને મેઢે ઉડનાર, શમશેરથી કપાઈ મરનાર, અગ્નિમાં બળી મરનાર કે પાણીમાં ડુબી જનાર એ સર્વ પિ
For Private And Personal Use Only