________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સૂક્તમુક્તાવલી.
રરા પણ મેળવી આપે છે. તેમ છતાં હું પામર જીવ! તું જે દુર્જનતા આદરે છે તે તે ઉલટું લેવાનું દેવું કરે છે. એટલે જળ સિંચવા વડે મેળવી શકાય એવા ધાન્ય-ક્ષેત્રમાં અગ્નિ મૂકે છે. સજજનતા વડે મેળવી શકાય એવા યશ લક્ષમી અને મોક્ષાદિકની પ્રાપ્તિ દુર્જનતા આદરવા વડે કદાપિ પ્રાપ્ત થઈ શકેજ કેમ?
૬૩ સજજનતાવંત જનને કદાચ નિર્ધનપણું હોય તો પણ સારું પરંતુ દુર્જનતાવાળા નિંઘ આચરણવડે વિશાળ લક્ષમી પેદા કરી હોય તે સારી નથી જ કેમકે પરિણામે સુંદર-સુખદાયી એવું સ્વાભાવિક દુર્બળપણું પણ શોભે છે પરંતુ પરિણામે દુઃખદાયી એવી સજા પ્રમુખ વિકારજનિત સ્થલતા શોભતી નથી. સજા પ્રમુખ વિકારજનિત સ્થલતા જેવી નિંદ્ય આચરણુવડે પ્રાપ્ત કરેલી અને સ્કૂલ દ્રષ્ટિવડે દેખવામાં–માનવામાં આવતી વિશાળ લક્ષ્મી જે પરિણામે અતિ દુઃખદાયી નીવડે છે.
૬૪ સજજનતાનું લક્ષણ શું એમ પૂછવામાં આવે તેનું સમાધાન કે જે પારકાં દૂષણ ખેલે (કથે) નહિ, અલ્પ માત્ર પણ અન્યના ગુણ ઉચ્ચરે–અનુમદે, પારકી સમૃદ્ધિ જોઈ સંતેષ ધરે (રાજી થાય); અને પરપીડાને દેખી શેચ ધરે (દિલગીર થાય); આપ પ્રશંસા ન કરે, ન્યાય-નીતિ તજે, ઉચિતતાનું ઉલ્લંઘન ન કરે, વળી કટુક-કઠોર વચન કેઈએ કહ્યાં છતાં તેના ઉપર રીસ ન કરે-ક્ષમાં રાખે એવું ઉદાર ચરિત્ર સજજનેનું હોય છે. ઉકત લક્ષણ જેમનામાં લાભે તેમને સજજન સમજવા. સજજનતાવડેજ જીવ ધર્મને બને છે; જ્યાંસુધી સજનતાજ આવી નથી ત્યાંસુધી ધર્મકરણી લેખે લાગવી મુશ્કેલ છે એમ સમજી સર્વ સુખના મૂળરૂપ શુદ્ધ ધર્મની યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરવા માટે પણ સજનતા પ્રાપ્ત કરવી ઉચિત છે.
જેવા તેવાને સંગ તજી ગુણીજનોને સંગ કરે.” ૬૫ ગુણીજનેને સંગ તજી, જે મતિહીન કલ્યાણની ઈચ્છા કરે તે દયાહીનને જેમ ધર્મની ઈચ્છા, નીતિ રહિતને યશની ઈચ્છા, પ્રમાદીને પૈસાની ઇચ્છા, પ્રજ્ઞા-બુદ્ધિ રહિતને કાવ્ય કરવાની ઈચ્છા, સમતા અને દયા રહિતને તપને લાભ લેવાની ઈચ્છા, બુદ્ધિ રહિતને શાસ્ત્રપઠનની ઈચ્છા, ચક્ષુ રહિતને વસ્તુ દેખવાની ઈચ્છા અને અસ્થિર ચિત્તવાળાને ધ્યાનની ઈચ્છા થાય તેના જેવી (સત્સંગ રહિત ને કલ્યાણની ઈચ્છા) વ્યર્થ સમજવી.
૬૬ ઉત્તમ ગુણજનેને સમાગમ મનુષ્યને શું શું ઈચ્છિત લાભ નથી પેદા કરી આપતે? સત્સંગ કુમતિને હરે છે, મેહને ભેદે છે, વિવેક જગાડે છે, સંતોષ આપે છે, નીતિ પેદા કરે છે, ગુણેને વિસ્તારે છે, (વિનીતતા-નમ્રતા લાવે છે),
For Private And Personal Use Only
