Ashtavakra Gita

Publisher: Anil Pravinbhai Shukla

Page 6

અહો, હું મને એટલે કે મારામાં રહેલા “હું” (અહં-આત્મા) ને નમન કરું છું, --હું દેહધારી હોવાં છતાં “એક” જ છું (હું અને આત્મા એક જ છું),
--જે નથી કશે જતો કે નથી કશે આવતો,પરંતુ હું જગત ને વ્યાપીને રહ્યો છું. (૧૨)
અહો, હું, મને એટલે કે મારામાં રહેલા “હું” (અહં-આત્મા) ને વંદન કરું છું, --મારા (મારા આત્મા) જેવો કોઈ ચતુર નથી કે જેના વડે (જે આત્મા વડે)
--આ શરીર સાથે સંસર્ગ સાધ્યા વિના પણ આ વિશ્વ ચિરકાલ થી ધારણ કરાયું છે. (૧૩)
અહો, હું મને એટલે કે મારામાં રહેલા “હું” (અહં-આત્મા) ને નમસ્કાર કરું છું,
--જે “મારા” માં (“હું”-આત્મામાં) કાંઇ જ (કય) નથી,અને (છતાં ય પણ)
--તે “મારા”માં (“હું”-આત્મામાં) મન અને વાણી જેવા વિષયોરૂપ બધું યે છે (પણ ખરું)!! (૧૪)
જ્ઞેય (જે જાણવાનું છે તે-ઈશ્વર), જ્ઞાતા (જાણનાર) અને જ્ઞાન(સત્ય નું જ્ઞાન), એ ત્રિપુટી, --જ્યાં આગળ વાસ્તવિક રીતે નથી (ત્રણે જુદી નથી),પરંતુ અજ્ઞાન ને લીધે તે ભાસે છે, --(પણ સત્ય નું જે જ્ઞાન છે) તે નિરાકાર નિરંજન (અદ્વૈત) તે “હું” (આત્મા) છું. (૧૫)
અહો,જે દ્વૈત થી ઉત્પન્ન થતું દુઃખ છે, તેનું સત્યજ્ઞાન સિવાય કોઈ ઓસડ (દવા) નથી, --આ સમસ્ત દૃશ્ય-પ્રપંચ (જગત=દ્વૈત=ઉપાધિ) મિથ્યા છે,અને માત્ર, --“હું” એક (અદ્વૈત) અને શુદ્ધ “ચૈતન્ય” રસ (આત્મા) છું. (૧૬)
“હું” કેવળ બોધ રૂપ (જ્ઞાનરૂપ) જ છું, પરંતુ,
--“મેં કેવળ અજ્ઞાન થી જ આ ઉપાધિ (દૃશ્ય પ્રપંચ-જગતદ્વૈત) ની કલ્પના કરી છે”... --આવો નિત્ય વિચાર કરતાં કરતાં નિર્વિકલ્પ સ્થિતિ (અદ્વૈતની સ્થિતિ) થઇ ગઈ છે. (૧૭)
અહો,મારામાં રહેલું વિશ્વ ખરું જોતાં મારામાં રહેલું જ નથી,
--મને બંધન પણ નથી અને મોક્ષ પણ નથી, અને
--કોઈ પણ આધાર (આશ્રય) વિના ઉભી થઇ ગયેલી “જગત-રૂપ ભ્રાંતિ” (ભ્રમ) શાંત થઇ ગઈ છે. (૧૮)
શરીર સાથે આ વિશ્વને (જગતને) કશું લાગતું વળગતું નથી,
--(કારણ શરીર માં રહેલો) આત્મા તો શુદ્ધ “ચૈતન્ય” માત્ર જ છે, તો પછી, --જગતની કલ્પના શામાં કરવી? (જગત મિથ્યા છે)
(૧૯)
શરીર-જગત,બંધન-મોક્ષ,સ્વર્ગ-નરક,ભય
--એ બધું કલ્પના માત્ર જ છે, તો તેની સાથે,
--“હું” કે જે “ચિદાત્મા-રૂપ”(આત્મા-રૂપ) છું,તેને (તે બધા સાથે) શો સંબંધ? (૨૦)
અહો, (આ રીતે) આ સમસ્ત જગતના જન-સમુદાયમાં (મનુષ્યોમાં) પણ,
--હવે મને “શ્વેત” દેખાતું નથી (હું દ્વૈત જોતો નથી-સર્વ જગ્યાએ એક પરમાત્મા દેખાય છે) એટલે, --મારા માટે તે બધું (જન-સમુદાય) જંગલ જેવું થઇ ગયું છે,તો પછી હું શામાં આસક્તિ રાખું ?(૨૧)
હું દેહ (શરીર) નથી, તે જ રીતે દેહ એ મારો નથી, અને હું જીવ (મનુષ્ય) પણ નથી,
--કારણ કે હું શુદ્ધ “ચૈતન્ય” છું.
--જીવન પ્રત્યે જીવવાની જે ઈચ્છા (સ્પૃહા) હતી તે જ મારા માટે બંધન હતું. (૨૨)
6